Μάθημα : ΟΡΘ 50 Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (ΎΣΤΕΡΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ- 18ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ)
Κωδικός : SOCTHEOL344
Αρχικός κατάλογος ΕΡΓΑΣΙΑ 2 2023-4
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ - Αγαπητοί συν-άδελφοι, Μαζί με τις καρδιακές ευχές για ένα ευλογημένο όντως από τον Θεό Πατέρα και τον Εμμανουήλ έτος 2024, δεχθείτε αντί δώρου ως αφορμές συλ-λογισμού εκλεκτά ποιήματα και κείμενα για τις εορτές: https://antonispetrides.wordpress.com/2013/12/25/modern_greek_christmas_poems/ και http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/tributes/xristoygenna/index.htm Σωτήρης Δ. ΥΓ. Ελπίζω στο τέλος της Χρονιάς να μην ισχύει για εμάς ο λόγος του Σεφέρη Λυποῦμαι γιατί ἄφησα νὰ περάσει ἕνα πλατὺ ποτάμι μέσα ἀπὸ τὰ δάχτυλά μου χωρὶς νὰ πιῶ οὔτε μία στάλα. Συλλογὴ «Μυθιστόρημα». ΣΗΜΕΙΩΣΗ: όποιος επιθυμεί, μπορεί να ακροασθεί ενεργητικά και κριτικά τις πρώτες ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ μου για τα ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ στα ΠΟΛΥΜΕΣΑ https://opencourses.uoa.gr/courses/SOCTHEOL3/ (μάθημα Χριστολογικές Μαρτυρίες της Παλαιάς Διαθήκης) ενώ υλικό υπάρχει εκεί και στα ΕΓΓΡΑΦΑ !
| Όνομα | Μέγεθος | Ημερομηνία | ||
|---|---|---|---|---|
|
|
ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ. Θερμές «ετυμολογικές» ευχές Με την ευκαιρία των εορτών θα ήταν, νομίζω, χρήσιμο να εξετάσουμε την προέλευση (ετυμολογία) των ονομάτων τους, αποκαλύπτοντας ενδιαφέρουσες γλωσσικές πτυχές. Τα ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ εν πρώτοις είναι νεότερη λέξη που προήλθε από τη φράση Χριστού γέννα.. Παλαιότερα χρησιμοποιήθηκε ο λόγιος τύπος Χριστουγέννιοι ημέραι (πβ. αγγλ. Christmas days, γερμ. Weihnachtstage), που δεν επικράτησε. Αντίθετα προς την ελληνική λέξη Χριστούγεννα, οι αντίστοιχες ξένες ονομασίες δεν έχουν την ίδια ετυμολογική διαφάνεια. Το Christmas προήλθε από το Christ «Χριστός» + mass «εορτή – χριστιανική λειτουργία», σημαίνοντας «εορτή (αρχικά Θεία Λειτουργία) τού Χριστού». Το Noël τής Γαλλικής προήλθε από το λατινικό natalis (dies) «γενέθλια (ημέρα)». Τα γερμανικά Χριστούγεννα, η λέξη Weihnachten προήλθε από weich «άγιος» + Nacht «νύχτα», σημαίνοντας «Άγιες Νύχτες». Μιλώντας για Χριστούγεννα, αναφερόμαστε κατά βάσιν στον Χριστό. Από πού, λοιπόν, το όνομα ΧΡΙΣΤΟΣ; Για τον Έλληνα ομιλητή η λέξη συνδέεται προφανώς με το ρήμα χρίω. Χριστός είναι ο «κεχρισμένος», αυτός που φέρει το χρίσμα τού Σωτήρα. Η ελληνική αυτή λέξη χρησιμοποιήθηκε στην Καινή Διαθήκη, για να αποδώσει την εβραϊκή λέξη Mashiah, δηλαδή Μεσσίας. Παρεμφερούς σημασίας είναι και το όνομα ΙΗΣΟΥΣ. Ο εξελληνισμένος αυτός τύπος τού όψιμου εβραϊκού ή αραμαϊκού Yeshuah σήμαινε «ο Γιαχβέ (δηλαδή ο Θεός) είναι σωτηρία» (πβ. και το τού Ματθαίου 1.21: «καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν· αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν»). Διαφορετική είναι η προέλευση τής άλλης ονομασίας τού Χριστού, τού ονόματος ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ (από όπου το όνομα Μανόλης, του οποίου δεν δικαιολογείται γραφή με -ω-). Και αυτό προήλθε από το εβραϊκό Immanu El που σήμαινε «ο Θεός (είναι) μαζί μας». Την ερμηνεία τής λέξης βρίσκουμε πάλι στο Ευαγγέλιο τού Ματθαίου (1.23): «ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσιν τὸ ὄνομα αὐτού Ἐμμανουήλ, ὅ ἐστιν μεθερμηνευόμενον Μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός». Ας σημειωθεί επ’ ευκαιρία ότι και το όνομα Χρίστος είναι προτιμότερο να γράφεται με -ι- (Χριστός > Χρίστος, όπως Σταυρός > Σταύρος, Λαμπρός > Λάμπρος κ.ά.) αντί -η- (Χρήστος), που θα προερχόταν από το χρηστός «αγαθός, καλός». Η διάδοση τού ονόματος είναι πραγματολογικά εμφανές ότι συνδέεται περισσότερο με το όνομα τού Χριστού, εξ ου και η μεγάλη διάδοσή του καθώς και ο εορτασμός των Χρίστων τα Χριστούγεννα. Τέλος, οι οπαδοί τής θρησκείας τού Χριστού, οι ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ, πήραν το όνομά τους από το Χριστός + επίθημα -ιανός, το οποίο ανάγεται στο λατινικό -ianus (Christiani). Για να φανούν οι απροσδόκητες εξελίξεις που μπορεί να εμφανίσει η ιστορία των λέξεων, ας αναφέρουμε εδώ τη λέξη κρετίνος «πρόσωπο μειωμένης νοητικής ικανότητας». Δεν είναι άλλη από τη λέξη Χριστιανός (> λατ. Christianus > γαλλ. crétin), που χρησιμοποιήθηκε ευφημιστικά (πβ. τα δικά μας αγαθός – αγαθιάρης, ευήθης), για να δηλώσει άτομα μιας περιοχής των ελβετικών Άλπεων που έπασχαν από ένα ενδημικό σύνδρομο τού υποθυρεοειδούς, το οποίο οδηγούσε σε νοητική υστέρηση. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ
|
795.58 KB | 31/12/23, 1:47 μ.μ. | |
|
|
ΚΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ: https://www.timesnews.gr/den-prokeitai-gia-mia-eikona-alla-gia-mia-polyeikona-tis-gennisis-toy-christoy/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=den-prokeitai-gia-mia-eikona-alla-gia-mia-polyeikona-tis-gennisis-toy-christoy - και μία δεύτερη Ανάλυση της εικόνας της Γεννήσεως από τον κατεξοχήν ειδικό Ν.Ζια:https://www.imaik.gr/?p=4756
|
591 KB | 31/12/23, 1:43 μ.μ. | |
|
|
24.58 KB | 2/12/22, 4:30 μ.μ. | ||
|
|
https://www.ekklisiaonline.gr/eipan/gia-na-katalavis-ti-ine-christougenna-ke-ti-niothis-prepi-na-mpis-stis-parakato-thesis-esto-ikonika-gia-na-katalavis/ Σε μια εξομολόγηση δέχθηκα μια ερώτηση... Τι είναι Χριστούγεννα;Τι νιώθεις τα Χριστούγεννα; Παίρνω το θάρρος να απαντήσω όχι Θεολογικά αλλά εκ καρδίας._ Αδελφέ μου για να καταλάβεις τί είναι Χριστούγεννα και τι νιώθεις πρέπει να μπεις στις παρακάτω θέσεις έστω εικονικά για να καταλάβεις.. Χριστούγεννα είναι το συναίσθημα που νιώθει μια γυναίκα όταν γεννά το παιδί της εκείνη ακριβώς την στιγμή που βλέπει το χαμόγελο του ιατρού και αντικρίζει για πρώτη φορά το παιδί της Χριστούγεννα αδερφέ μου είναι το συναίσθημα ενός αστέγου εκείνη την στιγμή που όλα κλείνουν μέσα σε μια πόλη και ο κόσμος εξαφανίζεται να τον πλησιάζει κάποιος και να του προσφέρει την παρέα του. Χριστούγεννα αδελφέ μου είναι όταν βρίσκεσαι μόνος σε ένα αυτοκίνητο έξω από νοσοκομείο που έχεις τον δικό σου άνθρωπο και προσεύχεσαι δυνατά για ένα θαύμα και εκείνη την στιγμή σου χτυπούν το παράθυρο και σου λένε έγινε θαύμα όλα θα πάνε καλά. Χριστούγεννα αδελφέ μου είναι το συναίσθημα που νιώθεις όταν πηγαίνεις λαβωμένος και βρώμικος στον πνευματικό σου και φεύγεις σαν να σου έχει βάλει φτερά στην πλάτη σου. Χριστούγεννα είναι όταν αντικρίζει, συναντά και αγκαλιάζει ο γονέας το παιδί του μετά από χρόνια ξενιτιάς. Χριστούγεννα είναι όταν νιώθεις ένα βήμα πριν την ολική κατάρευση και έρχεται κάποιος και σου χτυπά την πλάτη και σου λέει όλα θα πάνε καλά, μαζί θα το αντιμετωπίσουμε. Χριστούγεννα είναι όταν είσαι πλούσιος και ξαφνικά σε μια δύσκολη στιγμή που τα λεφτά δεν μπορούν να βοηθήσουν έρχεται ο Θεός και σε ελεεί σαν το φτωχό που αγνοούσες. Χριστούγεννα αδερφέ μου δεν είναι αυτά που έβλεπες ή έκανες, Χριστούγεννα είναι αυτά που ένιωθες πραγματικά. Χριστούγεννα είναι η Γέννηση Του, η κοινωνία με Τον άστεγο Χριστό, το θαύμα, η κάθαρση, η συνάντηση, η αλληλοβοήθεια και η ελεημοσύνη. Αυτά είναι τα Χριστούγεννα και αυτά πρέπει να νιώθεις. Χριστούγεννα θα πει αγάπη! π.Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος
|
30.56 KB | 25/12/23, 10:23 π.μ. | |
|
|
«Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.» Ένας από τους κυριότερους ύμνους των Χριστουγέννων καταλήγει σ’ αυτά τα λόγια, ταυτίζοντας το βρέφος που γεννήθηκε στο σπήλαιο της Βηθλεέμ με τον «πρὸ αἰώνων Θεό». Ο ύμνος αυτός συνετέθη τον έκτο αιώνα από τον περίφημο Βυζαντινό υμνογράφο Ρωμανό το Μελωδό: Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει καὶ ἡ γῆ τὸ σπήλαιον τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει· ἄγγελοι μετὰ ποιμένων δοξολογοῦσι· μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι· δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός. (Κοντάκιον Χριστουγέννων) Το παιδί ως Θεός, ο Θεός ως παιδί… Γιατί δημιουργείται αυτή η ζωηρή συγκίνηση την περίοδο των Χριστουγέννων όταν οι άνθρωποι, ακόμη και αυτοί με χλιαρή πίστη ή ακόμη και οι άθεοι, παρατηρούν αυτό το μοναδικό, ασύγκριτο θέαμα της νεαρής μητέρας να κρατά το παιδί στην αγκαλιά της, και γύρω τους οι «Μάγοι οἱ ἀπὸ Ἀνατολῶν», οι ποιμένες, δροσεροί από τη νυχτερινή τους σκοπιά στους αγρούς, τα ζώα, ο ανοιχτός ουρανός, ο αστέρας; Γιατί είμαστε τόσο βέβαιοι, αλλά και συνεχώς ανακαλύπτουμε, πώς σ’ αυτόν το θλιβερό πλανήτη μας δεν υπάρχει τίποτε ομορφότερο και πιο χαρμόσυνο απ’ αυτό το θέαμα, που το πέρασμα των αιώνων αποδείχτηκε ανίκανο να ξεριζώσει από τη μνήμη μας; Επιστρέφουμε σ’ αυτό το θέαμα οποτεδήποτε δεν έχουμε άλλο καταφύγιο, οποτεδήποτε έχουμε βάσανα στη ζωή, και αναζητούμε αυτό που θα μας ελευθερώσει. Όμως στην ευαγγελική διήγηση για τη γέννηση του Ιησού Χριστού, η μητέρα και το παιδί δε λένε ούτε μία λέξη, ωσάν οι λέξεις να είναι περιττές, επειδή καμιά λέξη δεν μπορεί να ερμηνεύσει, να ορίσει ή να εκφράσει το νόημα όσων έλαβαν μέρος και εκπληρώθηκαν εκείνη τη νύχτα. Και παρ’ όλα αυτά χρησιμοποιούμε λέξεις εδώ, όχι για να εξηγήσουμε ή να ερμηνεύσουμε, αλλά επειδή, όπως η Γραφή λέει, «ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας τὸ στόμα λαλεί» (Ματθ. 12, 34). Είναι αδύνατο κάποιος, που ξεχειλίζει η καρδιά του, να μη μοιραστεί με άλλους τα βιώματά του. Οι λέξεις «παιδίον» και «Θεός» είναι οι πλέον αποκαλυπτικές για το μυστήριο των Χριστουγέννων. Κατά κάποιο τρόπο, είναι ένα μυστήριο που απευθύνεται στο παιδί που συνεχίζει να ζει μυστικά μέσα σε κάθε ενήλικα, στο παιδί που συνεχίζει να ακούει ό,τι ο ενήλικας έχει πάψει να ακούει, και που ανταποκρίνεται με μια χαρά, που ο ενήλικας, μέσα στον γήινο, υπερώριμο, κουρασμένο και κυνικό κόσμο που ζει, αδυνατεί να νιώσει. Μάλιστα, τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή για τα παιδιά, όχι μόνο εξαιτίας του χριστουγεννιάτικου δένδρου που διακοσμούμε και φωτίζουμε, αλλά μ’ έναν πολύ βαθύτερο τρόπο, και μόνο τα παιδιά δεν ξαφνιάζονται για το ότι, όταν ο Θεός κατέρχεται στη γη, έρχεται ως παιδί. Αυτή η εικόνα του Θεού ως παιδιού συνεχίζει να λάμπει μέσα από τις εικόνες και τα αναρίθμητα έργα τέχνης, φανερώνοντας πως ό,τι είναι ουσιαστικότερο και πλέον χαρμόσυνο στο Χριστιανισμό βρίσκεται ακριβώς εδώ, σ’ αυτήν την αιώνια παιδικότητα του Θεού. Οι ενήλικες, ακόμη και αυτοί που «συμπαθούν περισσότερο τα θρησκευτικά θέματα»,περιμένουν και προσδοκούν από τη θρησκεία να δώσει εξηγήσεις και αναλύσεις· τη θέλουν έξυπνη και σοβαρή. Οι αντίπαλοί της είναι εξίσου σοβαροί, και, τελικά, τόσο βαρετοί, καθώς αντιμετωπίζουν τη θρησκεία μ’ ένα χαλάζι από «ορθολογικές» σφαίρες. Στην κοινωνία μας δεν υπάρχει καμιά φράση που να μεταφέρει καλύτερα την περιφρόνησή μας από το να χαρακτηρίσουμε κάτι λέγοντας πώς «είναι παιδιάστικο». Μ’ άλλα λόγια, δεν είναι για τους ενήλικες, τους έξυπνους και σοβαρούς. Έτσι τα παιδιά μεγαλώνουν και γίνονται εξίσου σοβαρά και βαρετά. Ο Χριστός όμως είπε, «γένησθε ὡς τὰ παιδία» (Ματθ. 18,3). Τί σημαίνει αυτό; Τί λείπει από τους ενήλικες, ή καλύτερα, τι έχει στραγγαλισθεί, καταπνιγεί, εκμηδενισθεί από ένα παχύ στρώμα ενηλικιότητας; Δεν είναι πάνω απ’ όλα αυτή η ικανότητα, η τόσο χαρακτηριστική των παιδιών, να θαυμάζουν, να αγαλλιούν και το πιο σπουδαίο να είναι γνήσια στη χαρά και στη λύπη; Η ενηλικίωση στραγγαλίζει επίσης την ικανότητα να εμπιστεύεσαι, να αυτοεγκαταλείπεσαι, να αφήνεσαι τελείως στην αγάπη και να πιστεύεις με όλη σου την ύπαρξη. Τελικά τα παιδιά παίρνουν στα σοβαρά ό,τι οι ενήλικες δεν μπορούν πλέον να αποδεχθούν: τα όνειρα, αυτά που διασπούν την καθημερινή μας εμπειρία και την κυνική μας καχυποψία, αυτό το βαθύ μυστήριο του κόσμου και κάθετι που αποκαλύπτεται στους αγίους, στα παιδιά και στους ποιητές. Έτσι μόνο όταν εισχωρήσουμε στο παιδί που ζει κρυμμένο μέσα μας, μπορούμε να κάνουμε δικό μας το χαρμόσυνο μυστήριο του Θεού που έρχεται προς εμάς «ὡς παιδίον». Το παιδί δε διαθέτει ούτε κύρος ούτε εξουσία· όμως η απουσία ακριβώς του κύρους το αναδεικνύει σε βασιλιά· πηγή της βαθιάς του δύναμης είναι η ανικανότητα να υπερασπιστεί τον εαυτό του και η τρωτότητά του. Το παιδί σ’ αυτή τη μακρινή σπηλιά της Βηθλεέμ δεν έχει επιθυμία ώστε να το φοβόμαστε· εισέρχεται στις καρδιές μας χωρίς να μας εκφοβίζει, χωρίς να επιδεικνύει το κύρος και τη δύναμή του, αλλά μόνο με την αγάπη. Μας δίνεται ως παιδί, και μόνο ως παιδιά μπορούμε με τη σειρά μας να το αγαπήσουμε και να δοθούμε σ’ αυτό. Ο κόσμος κυβερνάται από τη δύναμη και την εξουσία, από το φόβο και την κυριαρχία. το «παιδίον Θεός» μας απελευθερώνει απ’ όλα αυτά. Το μόνο που επιθυμεί από μας είναι η αγάπη μας, που προσφέρεται με ελευθερία και χαρά· το μόνο που επιθυμεί από μας είναι να του δώσουμε την καρδιά μας. Και τη δίνουμε σ’ ένα ανυπεράσπιστο παιδί, που εμπνέει όμως τεράστια εμπιστοσύνη. Με τη γιορτή των Χριστουγέννων η Εκκλησία μας αποκαλύπτει ένα μυστήριο χαράς: το μυστήριο μιας ελεύθερα προσφερόμενης αγάπης που δεν επιβάλλεται σε κανένα. Μιας αγάπης ικανής να δει, να αναγνωρίσει και να αγαπήσει το Θεό στο πρόσωπο του θείου Παιδιού, και να γίνει έτσι δώρο μιας νέας ζωής. ----------------------- π. Αλέξανδρος Σμέμαν : " Εορτολόγιο – Ετήσιος εκκλησιαστικός κύκλος• Εκδόσεις Ακρίτας Αθήνα 2005 "
|
499.5 KB | 29/12/23, 11:12 μ.μ. | |
|
|
23 Δεκεμβρίου _Μνήμη *«Μένων ο ην,* *εγένετο ο ουκ ην»* Ο ιερός Χρυσόστομος, χρησιμοποιώντας ένα παράδειγμα με το κουνούπι, έθεσε το ερώτημα στο ακροατήριό του, αν κάποιος απ’ αυτούς που τον ακούν είναι πρόθυμος να γίνει κουνούπι, για να σώσει τα κουνούπια από κάποια υποθετική ασθένειά τους, που θα μπορούσε να τα αφανίσει. Η απάντηση ήταν αρνητική. Κανείς δεν ήθελε να μεταλλαγεί και να πάρει τη μορφή του κουνουπιού. Μέσα από αυτή την άρνηση βοήθησε ο ιερός Πατέρας το ακροατήριό του να συλλάβει το μέγεθος της χειρονομίας του Θεού, ιδιαίτερα μάλιστα όταν τους τόνισε, ότι η ποιοτική απόσταση μεταξύ ανθρώπου και κουνουπιού είναι ασύγκριτα μικρότερη από την απόσταση μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Και το εξήγησε αυτό λέγοντας ότι ο άνθρωπος και το κουνούπι, όσο κι αν διαφέρουν, δεν παύουν να είναι κτίσματα του Θεού, ενώ ο Θεός είναι άκτιστος. Συνεπώς το να περιβληθεί το άκτιστο το κτιστό, δηλαδή ο Θεός τον άνθρωπο, συνιστά απείρως πιο ασύγκριτη διαφορά από το να περιβληθεί το πρώτο αξιολογικά κτίσμα -δηλαδή ο άνθρωπος- τη μορφή ενός άλλου κτιστού όντος, όπως το κουνούπι! _Ευλογημένο Σάββατο_ Καλά Χριστούγεννα!
|
402 KB | 1/1/24, 3:06 μ.μ. | |
|
|
3.39 MB | 22/12/22, 11:28 π.μ. | ||
|
|
«Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.» Ένας από τους κυριότερους ύμνους των Χριστουγέννων καταλήγει σ’ αυτά τα λόγια, ταυτίζοντας το βρέφος που γεννήθηκε στο σπήλαιο της Βηθλεέμ με τον «πρὸ αἰώνων Θεό». Ο ύμνος αυτός συνετέθη τον έκτο αιώνα από τον περίφημο Βυζαντινό υμνογράφο Ρωμανό το Μελωδό: Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει καὶ ἡ γῆ τὸ σπήλαιον τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει· ἄγγελοι μετὰ ποιμένων δοξολογοῦσι· μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι· δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός. (Κοντάκιον Χριστουγέννων) Το παιδί ως Θεός, ο Θεός ως παιδί… Γιατί δημιουργείται αυτή η ζωηρή συγκίνηση την περίοδο των Χριστουγέννων όταν οι άνθρωποι, ακόμη και αυτοί με χλιαρή πίστη ή ακόμη και οι άθεοι, παρατηρούν αυτό το μοναδικό, ασύγκριτο θέαμα της νεαρής μητέρας να κρατά το παιδί στην αγκαλιά της, και γύρω τους οι «Μάγοι οἱ ἀπὸ Ἀνατολῶν», οι ποιμένες, δροσεροί από τη νυχτερινή τους σκοπιά στους αγρούς, τα ζώα, ο ανοιχτός ουρανός, ο αστέρας; Γιατί είμαστε τόσο βέβαιοι, αλλά και συνεχώς ανακαλύπτουμε, πώς σ’ αυτόν το θλιβερό πλανήτη μας δεν υπάρχει τίποτε ομορφότερο και πιο χαρμόσυνο απ’ αυτό το θέαμα, που το πέρασμα των αιώνων αποδείχτηκε ανίκανο να ξεριζώσει από τη μνήμη μας; Επιστρέφουμε σ’ αυτό το θέαμα οποτεδήποτε δεν έχουμε άλλο καταφύγιο, οποτεδήποτε έχουμε βάσανα στη ζωή, και αναζητούμε αυτό που θα μας ελευθερώσει. Όμως στην ευαγγελική διήγηση για τη γέννηση του Ιησού Χριστού, η μητέρα και το παιδί δε λένε ούτε μία λέξη, ωσάν οι λέξεις να είναι περιττές, επειδή καμιά λέξη δεν μπορεί να ερμηνεύσει, να ορίσει ή να εκφράσει το νόημα όσων έλαβαν μέρος και εκπληρώθηκαν εκείνη τη νύχτα. Και παρ’ όλα αυτά χρησιμοποιούμε λέξεις εδώ, όχι για να εξηγήσουμε ή να ερμηνεύσουμε, αλλά επειδή, όπως η Γραφή λέει, «ἐκ γὰρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας τὸ στόμα λαλεί» (Ματθ. 12, 34). Είναι αδύνατο κάποιος, που ξεχειλίζει η καρδιά του, να μη μοιραστεί με άλλους τα βιώματά του. Οι λέξεις «παιδίον» και «Θεός» είναι οι πλέον αποκαλυπτικές για το μυστήριο των Χριστουγέννων. Κατά κάποιο τρόπο, είναι ένα μυστήριο που απευθύνεται στο παιδί που συνεχίζει να ζει μυστικά μέσα σε κάθε ενήλικα, στο παιδί που συνεχίζει να ακούει ό,τι ο ενήλικας έχει πάψει να ακούει, και που ανταποκρίνεται με μια χαρά, που ο ενήλικας, μέσα στον γήινο, υπερώριμο, κουρασμένο και κυνικό κόσμο που ζει, αδυνατεί να νιώσει. Μάλιστα, τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή για τα παιδιά, όχι μόνο εξαιτίας του χριστουγεννιάτικου δένδρου που διακοσμούμε και φωτίζουμε, αλλά μ’ έναν πολύ βαθύτερο τρόπο, και μόνο τα παιδιά δεν ξαφνιάζονται για το ότι, όταν ο Θεός κατέρχεται στη γη, έρχεται ως παιδί. Αυτή η εικόνα του Θεού ως παιδιού συνεχίζει να λάμπει μέσα από τις εικόνες και τα αναρίθμητα έργα τέχνης, φανερώνοντας πως ό,τι είναι ουσιαστικότερο και πλέον χαρμόσυνο στο Χριστιανισμό βρίσκεται ακριβώς εδώ, σ’ αυτήν την αιώνια παιδικότητα του Θεού. Οι ενήλικες, ακόμη και αυτοί που «συμπαθούν περισσότερο τα θρησκευτικά θέματα»,περιμένουν και προσδοκούν από τη θρησκεία να δώσει εξηγήσεις και αναλύσεις· τη θέλουν έξυπνη και σοβαρή. Οι αντίπαλοί της είναι εξίσου σοβαροί, και, τελικά, τόσο βαρετοί, καθώς αντιμετωπίζουν τη θρησκεία μ’ ένα χαλάζι από «ορθολογικές» σφαίρες. Στην κοινωνία μας δεν υπάρχει καμιά φράση που να μεταφέρει καλύτερα την περιφρόνησή μας από το να χαρακτηρίσουμε κάτι λέγοντας πώς «είναι παιδιάστικο». Μ’ άλλα λόγια, δεν είναι για τους ενήλικες, τους έξυπνους και σοβαρούς. Έτσι τα παιδιά μεγαλώνουν και γίνονται εξίσου σοβαρά και βαρετά. Ο Χριστός όμως είπε, «γένησθε ὡς τὰ παιδία» (Ματθ. 18,3). Τί σημαίνει αυτό; Τί λείπει από τους ενήλικες, ή καλύτερα, τι έχει στραγγαλισθεί, καταπνιγεί, εκμηδενισθεί από ένα παχύ στρώμα ενηλικιότητας; Δεν είναι πάνω απ’ όλα αυτή η ικανότητα, η τόσο χαρακτηριστική των παιδιών, να θαυμάζουν, να αγαλλιούν και το πιο σπουδαίο να είναι γνήσια στη χαρά και στη λύπη; Η ενηλικίωση στραγγαλίζει επίσης την ικανότητα να εμπιστεύεσαι, να αυτοεγκαταλείπεσαι, να αφήνεσαι τελείως στην αγάπη και να πιστεύεις με όλη σου την ύπαρξη. Τελικά τα παιδιά παίρνουν στα σοβαρά ό,τι οι ενήλικες δεν μπορούν πλέον να αποδεχθούν: τα όνειρα, αυτά που διασπούν την καθημερινή μας εμπειρία και την κυνική μας καχυποψία, αυτό το βαθύ μυστήριο του κόσμου και κάθετι που αποκαλύπτεται στους αγίους, στα παιδιά και στους ποιητές. Έτσι μόνο όταν εισχωρήσουμε στο παιδί που ζει κρυμμένο μέσα μας, μπορούμε να κάνουμε δικό μας το χαρμόσυνο μυστήριο του Θεού που έρχεται προς εμάς «ὡς παιδίον». Το παιδί δε διαθέτει ούτε κύρος ούτε εξουσία· όμως η απουσία ακριβώς του κύρους το αναδεικνύει σε βασιλιά· πηγή της βαθιάς του δύναμης είναι η ανικανότητα να υπερασπιστεί τον εαυτό του και η τρωτότητά του. Το παιδί σ’ αυτή τη μακρινή σπηλιά της Βηθλεέμ δεν έχει επιθυμία ώστε να το φοβόμαστε· εισέρχεται στις καρδιές μας χωρίς να μας εκφοβίζει, χωρίς να επιδεικνύει το κύρος και τη δύναμή του, αλλά μόνο με την αγάπη. Μας δίνεται ως παιδί, και μόνο ως παιδιά μπορούμε με τη σειρά μας να το αγαπήσουμε και να δοθούμε σ’ αυτό. Ο κόσμος κυβερνάται από τη δύναμη και την εξουσία, από το φόβο και την κυριαρχία. το «παιδίον Θεός» μας απελευθερώνει απ’ όλα αυτά. Το μόνο που επιθυμεί από μας είναι η αγάπη μας, που προσφέρεται με ελευθερία και χαρά· το μόνο που επιθυμεί από μας είναι να του δώσουμε την καρδιά μας. Και τη δίνουμε σ’ ένα ανυπεράσπιστο παιδί, που εμπνέει όμως τεράστια εμπιστοσύνη. Με τη γιορτή των Χριστουγέννων η Εκκλησία μας αποκαλύπτει ένα μυστήριο χαράς: το μυστήριο μιας ελεύθερα προσφερόμενης αγάπης που δεν επιβάλλεται σε κανένα. Μιας αγάπης ικανής να δει, να αναγνωρίσει και να αγαπήσει το Θεό στο πρόσωπο του θείου Παιδιού, και να γίνει έτσι δώρο μιας νέας ζωής. ----------------------- π. Αλέξανδρος Σμέμαν : " Εορτολόγιο – Ετήσιος εκκλησιαστικός κύκλος• Εκδόσεις Ακρίτας Αθήνα 2005 "
|
71.21 KB | 31/12/23, 1:42 μ.μ. |