Παρουσίαση/Προβολή
Εισαγωγή στην επιστήμη του δικαίου
(LAW200) - Καθηγητής: Φίλιππος Βασιλόγιαννης
Περιγραφή Μαθήματος
ΚΛΙΜΑΚΙΟ 1 (Α - Λ)
Διδάσκων
Φίλιππος Βασιλόγιαννης, Καθηγητής
Γραμματεία
Άρτεμις Τσιάνα, atsiana@law.uoa.gr, 21 03688612
Ημερομηνία δημιουργίας
Τετάρτη 16 Οκτωβρίου 2013
-
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Για τη διδακτέα ύλη του μαθήματος, δείτε τις σχετικές σημειώσεις των παραδόσεων του διδάσκοντος. Για την προετοιμασία των φοιτητριών και των φοιτητών στην εξέταση του μαθήματος, ο διδάσκων προτείνει ως βοηθήματα τα αναφερόμενα κατωτέρω εγχειρίδια, η μελέτη των οποίων πρέπει να συνδυάζεται με τις σχετικές επισημάνσεις, αναλύσεις και υποδείξεις των σημειώσεών του.
Προϊδέαση
- Αποστόλου Σ. Γεωργιάδη, Τι είναι δίκαιο; Η νομική επιστήμη για όλους (Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2018)
Εγχειρίδια
- Ιωάννου Π. Αραβαντινού, Εισαγωγή στην επιστήμη του δικαίου (Αθήναι: Έκδοση Αντ. Ν. Σάκκουλα, 19832)
- Αποστόλου Σ. Γεωργιάδη, Εισαγωγή στη νομική επιστήμη (Αθήνα: Π. Ν. Σάκκουλας, 2020)
- Παύλου Κ. Σούρλα, Justi atque injusti scientia: μιά εισαγωγή στην επιστήμη του δικαίου (Αθήνα - Κομοτηνή: Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, 1995)
- Κώστα Σταμάτη - Ανδρέα Τάκη, Εισαγωγή στην επιστήμη του δικαίου (Αθήνα - Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα, 20182)
Πρόσθετη βασική βιβλιογραφία
- Robert Alexy, Begriff und Geltung des Rechts (Freiburg - München: Verlag Karl Alber, 1992)
- Ronald Dworkin, Law’s Empire (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1986) = Η αυτοκρατορία του νόμου, μετ. Θάνου Σαμαρτζή (Αθήνα: Εκδόσεις Ευρασία, 2010)
- H. L. A. Hart, The Concept of Law (Oxford: Oxford University Press, 19611, 20133) = Η έννοια του δικαίου, μετ. Σταύρου Μακρή (Αθήνα: Εκδόσεις Αρσενίδη, 2019)
- Hans Kelsen, General Theory of Law and State, μετ. Anders Wedberg(Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1949)
- Αριστοβούλου Ι. Μάνεση, Συνταγματικό Δίκαιο Ι (Θεσσαλονίκη: Εκδοτικός Οίκος Σάκκουλα, 1982
- Max Weber, Wirtschaft und Gesellschaft: Recht, in Gesamtausgabe, τ. Ι/22.3 (Tübingen: Mohr Siebeck, 2010) = Οικονομία και κοινωνία: 4. Κοινωνιολογία του δικαίου, μετ. Θανάση Γκιούρα (Αθήνα: Εκδόσεις Σαββάλας, 2011)
Γενικό διάγραμμα παραδόσεων
Εβδομάδα
Παράδοση
Θεματική
I
1
Προϊδέαση: νόμοι, δίκαιο και νομικοί
2
Το ζήτημα του ορισμού του δικαίου: οι κοινωνικές σχέσεις και οι τρόποι ρυθμίσεώς τους
II
3
Κανόνες: υποχρεωτικότητα και εξαναγκαστόν
4
Ισχύς, θετικότητα και αποτελεσματικότητα του δικαίου
III
5
Η θεμελίωση της ισχύος του δικαίου: (α) νομικός ρεαλισμός
6
(συν.): (β) νομικές θεωρίες (Kelsen)
IV
7
(συν.): (γ) φιλοσοφικές θεωρίες
8
Φυσικό δίκαιο και νομικός θετικισμός : (α) κλασσικό φυσικό δίκαιο (Αριστοτέλης και Θωμάς Ακυινάτης)
V
9
(συν.): (β) νεότερο φυσικό δίκαιο (Hobbes και Locke)
10
(συν.): (γ) αρχές δικαιοσύνης (Kant και Rawls)
VI
11
(συν.): (δ) νομικός θετικισμός (Austin και Hart)
12
Δίκαιο και πολιτική: δικαιώματα και δημόσιο συμφέρον (Dworkin)
VII
13
Δίκαιο και ηθική: ηθική της αυτονομίας (Kant και Mill)
14
Σύνοψη: δίκαιο και δικαιοσύνη
VIII
15
Νομικός σκεπτικισμός
16
Νομική θεωρία και πράξη: δικαστήρια και νομικές σχολές
IX
17
Η δικαιοδοτική πράξη
18
Η εφαρμογή του δικαίου: από την απόδειξη στην υπαγωγή
X
19
Ο δικανικός συλλογισμός
20
Το ζήτημα της ερμηνείας του δικαίου
XI
21
Παραδοσιακή μεθοδολογία: (α) η γραμματική ερμηνεία
22
(συν.) (β) ιστορική, συστηματική και τελολογική ερμηνεία
XII
23
Κριτική της παραδοσιακής μεθοδολογίας: ερμηνευτισμός (ενότητα της ερμηνείας και αρχές του δικαίου)
24
Κενά του δικαίου (;): αναλογία και αντιδιαστολή (*)
XIII
25
Γνώση του δικαίου και νομική κρίση
26
Επιστήμη του δικαίου: παρελθόν, παρόν και μέλλον
(*) εκτός εξεταστέας ύλης
Διαδικασία εκπονήσεως εργασίας
Είναι δυνατή, κατά την κρίση του διδάσκοντος, η εκπόνηση εργασίας από τις/τους πρωτοετείς φοιτήτριες και φοιτητές του εκάστοτε ακαδημαϊκού έτους, η οποία λαμβάνεται υπ’ όψιν στην τελική βαθμολογία σε συνδυασμό με την επίδοση στην εξέταση. Η θεματολογία των εργασιών αναρτάται στα έγγραφα. Οδηγίες:
- (Jim Pryor) Guidelines on Writing a Philosophy Paper
- (του ιδίου) Guidelines on Reading Philosophy
- (του ιδίου) Philosophical Terms and Methods
- (Michael Huemer) A Guide to Writing
- (Peter Horban) Writing A Philosophy Paper
- (Παναγιώτη Θανασά) Συγγραφή ακαδημαϊκής φιλοσοφικής εργασίας
Η επιχειρηματολογία της εργασίας πρέπει να έχει στενή σχέση με τον προβληματισμό που αναπτύσσεται στις παραδόσεις του μαθήματος. Το μέγεθός της πρέπει να επιτρέπει την πλήρη έκθεση των σχετικών ζητημάτων, χωρίς περιττές αναπτύξεις, να είναι, δηλαδή, 3.000 (το ελάχιστο) - 4.000 (το μέγιστο) λέξεων, περιλαμβανομένων των υποσημειώσεων. Εφιστάται ιδιαιτέρως η προσοχή στην αποφυγή κάθε είδους λογοκλοπής. Σπουδαίο βοήθημα αποτελούν τα αντίστοιχα με το θέμα λήμματα της έγκυρης ηλεκτρονικής Stanford Encyclopedia of Philosophy. Η εργασία υποβάλλεται μέσω του εργαλείου εργασίες μέχρι την 31η Ιανουαρίου. Λεπτομέρειες ανακοινώνονται κατά τις παραδόσεις του μαθήματος. Μετά το πέρας της εξεταστικής περιόδου Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές που εκπόνησαν εργασία ενδέχεται να κληθούν να τις παρουσιάσουν σε σχετική επιστημονική συνάντηση.