Μάθημα : Κοινοβουλευτικό Δίκαιο

ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ιουνίου 2019

α. Αναδείξατε από ένα παράδειγμα υπέρβασης της αρχής της αποκλειστικότητας της ύλης και της αρχής του περιορισμού της ύλης  του Κανονισμού της Βουλής.

β.

ι. Υπάρχουν περιπτώσεις κατά την κείμενη εκλογική νομοθεσία που δεν προβλέπεται σταυρός προτίμησης σε υποψηφίους στις εθνικές εκλογές;

ιι Είναι κατά τη γνώμη σας συνταγματική η καθιέρωση με τον εκλογικό νόμο δεσμευμένου καταλόγου υποψηφίων (λίστα) αντί σταυρού προτίμησης;

α. Αναδείξατε οργανικές διαφορές στην διαδικασία παραγωγής τυπικού νόμου και στην παραγωγή του Κανονισμού της Βουλής. Γιατί υφίστανται οι διαφορές αυτές κατά την κρίση σας?

β. Αξιολογήσατε συνταγματικά τις ακόλουθες διατάξεις τυπικού νόμου:

ι) Κατάργηση κρατικής οικονομικής ενίσχυσης των κομμάτων για μια διετία λόγω οικονομικής κρίσης.

ιι) Αναστολή χρηματοδότησης των κομμάτων σε περίπτωση ποινικής δίωξης για κακουργηματική πράξη σε βάρους βουλευτών του με απόφαση 2/3 του όλου αριθμού των βουλευτών.

Προσφεύγων ζητεί να μην εφαρμοσθεί διάταξη συνταξιοδοτικού νόμου για τους ακόλουθους λόγους:

α) Περιέχει εκτός από συνταξιοδοτικές και άλλες άσχετες διατάξεις.

β) Δεν κατατέθηκε έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

γ) Δεν κατατέθηκε γνώμη του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

δ) Η επεξεργασία του έγινε από αναρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή.

ε) Δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη συνήθη πλειοψηφία.

Να αξιολογηθεί η δυνατότητα παρεμπίπτοντος δικαστικού ελέγχου συνταγματικότητας των ανωτέρω.

Να απαντηθεί ένα από τα 2 πρώτα θέματα και υποχρεωτικά το τρίτο.

Επιτρέπεται η χρήση ασχολίαστου Συντάγματος, Κανονισμού της Βουλής και νόμων.

Υπόδειγμα απαντήσεων

α) Γ. Γεραπετρίτης, Σύνταγμα και Βουλή, σελ. 65-86.

β)

ι           - εκλογές εντός 18μήνου από τις προηγούμενες

• βουλευτές επικρατείας
• πρώην πρωθυπουργοί
• αρχηγοί κομμάτων

ιι          Δεν υπάρχει κατά την κρατούσα άποψη θέμα αντισυνταγματικότητας. Το αντιπροσωπευτικό σύστημα στο πλαίσιο της κομματικής δημοκρατίας δεν καταλαμβάνει και το δικαίωμα του εκλογέα σε επιλογή υποψηφίου. Άλλωστε σταυρός προτίμησης δεν υπάρχει κατά βάση σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.  

α)

Ο λόγος είναι η αρχή της αυτονομίας της Βουλής ως το μόνο άμεσα αντιπροσωπευτικό όργανο του κράτους που θα πρέπει να προφυλάσσεται από παρεμβάσεις άλλων κρατικών οργάνων. Γ. Γεραπετρίτης, Σύνταγμα και Βουλή, σελ. 9-22, 40-43

β)

ι. Πριν την αναθεώρηση του 2001, το ζήτημα της οικονομικής ενίσχυσης των κομμάτων μπορούσε να ρυθμιστεί με νόμο. Σύμφωνα με το αναθεωρημένο άρθρο 29 παρ. 2 του Συντάγματος η  οικονομική ενίσχυση των κομμάτων αποτελεί συνταγματικό τους δικαίωμα, το οποίο δεν μπορεί να καταργηθεί με νόμο, ακριβώς γιατί έκρινε ο ιστορικός αναθεωρητικός νομοθέτης ότι στο πλαίσιο της κομματικής δημοκρατίας η χρηματοδότηση συνιστά προϋπόθεση για την ορθή λειτουργία του αντιπροσωπευτικού συστήματος. Σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 2 εδ. α «Τα κόμματα έχουν δικαίωμα στην οικονομική τους ενίσχυση από το Κράτος για τις εκλογικές και λειτουργικές τους δαπάνες, όπως νόμος ορίζει», ο δε νόμος 3023/2002 κατ’ εφαρμογή της διάταξης αυτής ορίζει στο άρθρο 1 ότι «τα πολιτικά κόμματα χρηματοδοτούνται από το Κράτος, προκειμένου να αντιμετωπίζουν μέρος των λειτουργικών και των εκλογικών δαπανών τους». Συνεπώς, το αδιάστικτο γράμμα του Συντάγματος επιβάλλει την καταβολή από το κράτος στα κόμματα τόσο εκλογικής χρηματοδότησης όσο και τακτικής, δηλαδή αυτής που προορίζεται για την αντιμετώπιση των λειτουργικών τους δαπανών, ανάγκη η οποία είναι διαρκής και δεν εξαντλείται μόνον στην προεκλογική περίοδο. Άλλο το ζήτημα ότι κάθε κόμμα μπορεί με μεταγενέστερη πράξη να διαθέσει την κρατική οικονομική ενίσχυση όπως επιθυμεί.

ιι Η αναστολή καθιερώθηκε με το άρθρο 23 του ν. 4203/2013 και κρίθηκε συνταγματική με την απόφαση 518/2015 Ολ. ΣτΕ, παρά τις αιτιάσεις που αφορούσαν τα άρθρο 4 και 26, 20 παρ. 1, 29 και 17 του Σ. και 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου ΕΣΔΑ και 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ. Από άποψη κοινοβουλευτικού δικαίου διάταξη τυπικού νόμου δεν μπορεί να περιλαμβάνει κοινοβουλευτική ύλη που επιφυλάσσεται μόνο για τον Κανονισμό της Βουλής και σε κάθε περίπτωση είναι αμφίβολο αν μπορεί να εισαγάγει αυξημένη πλειοψηφία που δεν προβλέπεται στο Σύνταγμα.

3.            α) Ελέγχονται οι άσχετες διατάξεις. Γ. Γεραπετρίτης, Σύνταγμα και Βουλή, σελ. 202-03β) Δεν ελέγχεται (αν και κατά μία άποψη θα έπρεπε). Γ. Γεραπετρίτης, Σύνταγμα και Βουλή, σελ. 209-13               γ) Ελέγχεται. Γ. Γεραπετρίτης, Σύνταγμα και Βουλή, σελ. 209-13   δ) Δεν ελέγχεται (αν και κατά μία άποψη θα έπρεπε). Γ. Γεραπετρίτης, Σύνταγμα και Βουλή, σελ. 206-09   ε) Δεν ελέγχεται (αντίθετα με τις ειδικές πλειοψηφίες, αν και κατά μία άποψη θα έπρεπε). Γ. Γεραπετρίτης, Σύνταγμα και Βουλή, σελ. 233-35