Μάθημα : Η Ορθόδοξη Θεολογία κατά τον 20ό και 21ο αιώνα

Ο 20^ος αιώνας υπήρξε μια γόνιμη περίοδος αυτοκάθαρσης της Ορθόδοξης Θεολογίας από τις δυτικές επιδράσεις και παραμορφώσεις. Προέκυψε δε εξαιτίας ενός ανοικτού και οικουμενικού ενδιαφέροντος για θεολογικό διάλογο με τα ανανεωτικά κινήματα της θεολογίας στη Δύση, αλλά και ως συνάντηση της νεοελληνικής θεολογίας με την ουσιαστική και γόνιμη παρουσία στη Δύση των Ρώσων θεολόγων της. Βασική πτυχή αυτής της ανανέωσης, πέρα από το ενδιαφέρον για τα πατερικά κείμενα, την αναγέννηση του μοναχισμού και την ορθόδοξη θεολογική αυτοσυνειδησία, υπήρξε και ο διάλογος με τη Δύση και το ενδιαφέρον για τον πολιτισμό σε κάθε επίπεδο. Η πρωτόγνωρη έκρηξη στο χώρο της έκδοσης των πατερικών κειμένων, οι θεολογικές μελέτες και διατριβές με άξονα την πατερική γραμματεία, η ανανέωση και αναγέννηση του μοναχισμού, η καταγγελία των δυτικών επιδράσεων στην ορθόδοξη θεολογία, η αναζήτηση και η επαναφορά στο προσκήνιο της εκκλησιαστικής Παράδοσης, οι προϋποθέσεις της πατερικής θεολογίας έναντι της σχολαστικής και δικανικής αντίληψης, οι λειτουργικές εκδόσεις και σπουδές, η νεοπατερική σύνθεση και η ευχαριστιακή συγκρότηση της Εκκλησίας, η περί θεώσεως και προσώπου θεολογία των Ελλήνων Πατέρων της Εκκλησίας, το ευχαριστιακό ήθος της Εκκλησίας ως γεγονός κοινωνίας, η εκ νέου ανακάλυψη της ορθόδοξης εικονογραφίας και του θεολογικού της νοήματος, το ενδιαφέρον για  την εκκλησιολογία και τον Οικουμενικό Διάλογο, αποτελούν τους κύριους άξονες και τα βασικά θέματα της θεολογίας του 20^ου αιώνα.

 Στον 21^ο αιώνα οι τάσεις αυτές εξελίσσονται και μεταμορφώνονται κυρίως μέσα από την αλληλεπίδραση της ελληνόφωνης Ορθόδοξης Θεολογίας και του υπόλοιπου Ορθόδοξου κόσμου (σλαβικού, μεσανατολικού αλλά και των νέων ορθόδοξων κέντρων στη Δύση και στον αναπτυσσόμενο κόσμο) στις νέες συνθήκες επικοινωνίας και διαλόγου με τα σύγχρονα θεολογικά ρεύματα στην Ευρώπη και στην Αμερική. Στο πλαίσιο αυτό μελετάται η επίδραση της σύγχρονης Ορθόδοξης Θεολογίας κατά πρώτον στη ζωή και στις σχέσεις των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών και κατά δεύτερον ευρύτερα σε σχέση με τη χριστιανική Δύση και με τις νέες πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες του σύγχρονου κόσμου.