Αρχές και Θεσμοί της Εκκλησιαστικής Διοίκησης

Στόχοι:

Να αναγνωρίσουν οι φοιτητές ότι οι τραγικές εκκλησιαστικές και εκκλησιολογικές συνέπειες του σχίσματος του ΙΑ´ αιώνα (1054), αλλά και της Μεταρρύθμισης στη συνέχεια, έγιναν απολύτως συνειδητές μετά τη διακοπή της κοινωνίας των Εκκλησιών Ανατολής και Δύσης, γιατί ο μεν παπικός θρόνος απώλεσε την διά του θεσμού της Πενταρχίας των πατριαρχών κανονική οικουμενική ακτινοβολία του «πρώτου θρόνου» επί όλης της Εκκλησίας, ενώ οι πατριαρχικοί θρόνοι της Ανατολής απώλεσαν την αλληλέγγυο συνοδική συνεργασία του παπικού θρόνου στο πλαίσιο του θεσμού της Πενταρχίας των πατριαρχών.

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:

Η αναγνώριση των προϋποθέσεων στην εξέλιξη και τη λειτουργία του θεσμού της Πενταρχίας των πατριαρχών, θέτοντας σε διεξοδική μελέτη και ανάλυση τις αρχές επί των οποίων οικοδομήθηκαν οι εκκλησιαστικοί θεσμοί διοίκησης. Ιδιαιτέρως δε, προβάλλονται οι όροι διαμόρφωσης και ιστορικής εφαρμογής του κριτηρίου της κανονικής συνειδήσεως των υπευθύνων προσώπων για την αντιμετώπιση των κατά περιόδους εκκλησιαστικών κρίσεων.

Περιεχόμενο του μαθήματος:

Το μάθημα προσεγγίζει ιστορικά τη γένεση και την εξέλιξη του θεσμού της Πενταρχίας των πατριαρχών, ενώ εξετάζει επιμέρους ζητήματα, που έχουν αναφορά στις αρχές και τους θεσμούς εκκλησιαστικής διοίκησης. Συγκεκριμένα εξετάζονται: οι προϋποθέσεις διαμόρφωσης του θεσμού της Πενταρχίας των πατριαρχών από την αρχή μέχρι και την Δ´ Οικουμενική Σύνοδο (451)· τα ιστορικοκανονικά προβλήματα στη λειτουργία του εν λόγω θεσμού (451-553)· η διαμόρφωση του θεσμού της Πενταρχίας των πατριαρχών· ο θεσμός και η Οικουμενική Σύνοδος· η βυζαντινή συναλληλία και η Πενταρχία· η καθιέρωση και χρήση του τίτλου «οικουμενικός πατριάρχης»· η σημασία του Σχίσματος του 1054. Τέλος, γίνεται αναφορά σε νεότερα ζητήματα, όπως διαμορφώθηκαν μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως του 1453, και φθάνουν μέχρι τη Μεγάλη Σύνοδο στην Κρήτη (2016). 

Αξιολόγηση του μαθήματος:

Οι φοιτητές αξιολογούνται με τελικές γραπτές ή προφορικές εξετάσεις. Επιπροσθέτως, συμβάλλουν στην αξιολόγηση οι προαιρετικές εργασίες ή παρουσιάσεις στα πλαίσια του μαθήματος.