Μάθημα : Αθλητική Κοινωνιολογία (Κοινωνιολογία του Αθλητισμού)

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΊΑ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Το μάθημα αυτό διαμορφώνεται από συσχετισμούς, αλληλοσυνδέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ του βιωμένου, του πραγματικού αθλητικού κόσμου και των βασικών κοινωνιολογικών θεωριών, θεωρητικών αρχών και εννοιών  επί των οποίων εδράζεται επιστημολογικά και από τις οποίες ανατροφοδοτείται γνωστικά  η Αθλητική Κοινωνιολογία. Ο σκοπός του μαθήματος αποβλέπει κυρίως στην ανάπτυξη ικανοτήτων από την πλευρά των μεταπτυχιακών φοιτητών και φοιτητριών  περιγραφής, ανάλυσης και εξήγησης μείζονος σημασίας αθλητικών κοινωνικών ζητημάτων με τη χρήση κοινωνιολογικών εννοιών και κοινωνιολογικών θεωριών σε μια μακρο- και μικρο-αθλητική κοινωνιολογική προοπτική. Επιδιώκεται η ανάπτυξη διανοητικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων απαραίτητων για την αποκωδικοποίηση των νοημάτων της πληροφορίας στο κοινωνικό πεδίο και τη συγκρότηση κριτικής σκέψης. Έτσι θα μπορούν να κατανοήσουν (ικανότητα κατανόησης) οι μεταπτυχιακοί φοιτητές και οι μεταπτυχιακές φοιτήτριες, πως συνίστανται, νοηματοδοτούνται και διαμορφώνονται οι επικοινωνιακές πρακτικές και δράσεις και κατ' επέκταση οι κοινωνικές πραγματικότητες στο αθλητικό κοινωνικό πεδίο. Θα μπορούν για παράδειγμα να κατανοήσουν ότι η εκπλήρωση των αποστολών και των στόχων του επαγγελματικού ρόλου του αθλητικού επιστήμονα εξαρτάται και καθορίζεται από τη γνωστική περιπλοκότητα και από την ικανότητα που αυτός, -ή διαθέτει για να διαχειρίζεται— σε αντιστοιχία με την κοινωνική-πολιτισμική συγκυρία— τις προσδοκίες του σχετικού κοινωνικού περιβάλλοντος που συγκλίνουν σε αυτό το ρόλο (ικανότητα εφαρμογής της γνώσης). Στόχος κεντρικός είναι η χρησιμότητα-ανάδειξη της ’αθλητικής-κοινωνιολογικής γνώσης’ ως βασικής συνιστώσας μιας επιτυχημένης επαγγελματικής πρακτικής, στις προοπτικές πολύπλοκων και εκθετικά επιταχυνόμενων κοινωνικών εξελικτικών διαδικασιών. 

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

• Κριτική Σκέψη, Αναστοχαστικός προβληματισμός
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Αυτόνομη εργασία

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Θεματικές ενότητες:

1. Αθλητισμός και Κοινωνική-Πολιτισμική εξέλιξη
2. Κοινωνιολογικές Θεωρίες, Αθλητική Δραστηριότητα και Αθλητική Επικοινωνιακή Πρακτική
3. Δομικές Μεταβολές του Αθλητισμού και μεταβολές του Αθλητικού Νοήματος στις Προοπτικές της Μετανεωτερικότητας
4. Ο Αθλητισμός ως Σχετικά Αυτόνομο Κοινωνικό Σύστημα. Εσωτερική Διαφοροποίηση και νοηματικός κατακερματισμός του Αθλητισμού
5. Κοινωνικοποίηση στον Αθλητισμό και δια του Αθλητισμού
6. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), Κοινωνικά Δίκτυα και Αθλητισμός
7. Πολιτικές Ιδεολογίες και Αθλητική/ Φυσική Δραστηριότητα. Αθλητισμός και Έθνος-Κράτος : Συσχετισμοί μεταξύ Αθλητικής Δραστηριότητας, Έθνους-Κράτους, Διεθνισμού, Πατριωτισμού, Εθνικισμού. Πολυπολιτισμικότητας και Κοσμοπολιτισμού
8. Θρησκευτικά Δόγματα και Αθλητική-Φυσική Δραστηριότητα
9. Εμπορευματοποίηση της Αθλητικής Δραστηριότητας και μεταβολές του Αξιακού Συστήματος του Αθλητισμού
10. Ανθρώπινο- Φυσικό Σώμα, Εικονικό Σώμα (Avatar), Αθλητισμός, Φυσική Δραστηριότητα, Σωματική Άσκηση και Φυσική Αγωγή στις Προοπτικές της Ψηφιακής Εποχής
11. Παγκοσμιοποίηση και Αθλητισμός : Αλληλεπιδράσεις, Συσχετισμοί και Παραδοξότητες
12. Ο Αθλητικός Χώρος και Χρόνος ως ιδιαίτερο Κοινωνικό Πεδίο Συγκρότησης, Διαμόρφωσης, Μεταβολής και Διακήρυξης Ταυτοτήτων

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΩΝ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΡΙΩΝ

α) Δύο (2) γραπτές εργασίες κοινωνιολογικής ανάλυσης ενός αθλητικού ζητήματος/προβλήματος. Δημόσια παρουσίαση εργασιών (Ποσοστό βαθμολογίας 70%). 

  Η παρουσίαση των εργασιών ομαδικών ή ατομικών  γίνεται στην Ελληνική, την Αγγλική ή την Γερμανική γλώσσα κατ’ επιλογήν του μετ. φοιτητή ή της μετ. φοιτήτριας.

(β) Γραπτές εξετάσεις (30%)

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bausch C. Kenneth (2001): The Emerging Consensus in Social Systems Theory. Kluwer Academic\ Plenum Publishers. New York, Boston, London, Moscow.  

Barnes, B. (2003): “The Macro/Micro Problem and the Problem of Structure and Agency”. In : Ritzer, G. and Smart, B. (eds.) : HandbookofSocialTheory. London : Sage.

Bette,K.-H.(1999): Systemtheorie und Sport. Frankfurt am Main: Suhrkamp

Luhmann, N. (1984): Soziale Systeme. Grundriss einer allgemeinen Theorie. Frankfurt/M.

Patsantaras, N. (2020). Virtual bodies (avatars) and sport exercises: some important thoughts. European Journal for Sport and Society, Routledge Taylor & Francis Online. DOI: 10.1080/16138171.2020.1792087  https://doi.org/10.1080/16138171.2020.1792087

Patsantaras, N. (2015). Cosmopolitanism an alternative way of thinking in the contemporary Olympics. European Journal for Sport and Society, 12 (2), 215-238.

PATSANTARAS, Nikolaos. PRESENCE AND BODY-OWNERSHIP: THE CASE OF THE EXERCISING AVATAR. European Journal of Physical Education and Sport Science, [S.l.], aug. 2019. ISSN 25011235. Available at: <https://oapub.org/edu/index.php/ejep/article/view/2579>. Date accessed: 21 oct. 2022. doi:http://dx.doi.org/10.46827/ejpe.v0i0.2579. 

Patsantaras, N., & Kamberidou, I. (2022). EXPERIENCING THE MYTH: GREEKNESS AND THE GERMAN HERO. European Journal of Physical Education and Sport Science (ISSN: 2501 - 1235), 8(6), 61-82. Open Access Publishing Group. Publisher's Version Abstract experiencing_the_myth_published_august_19_2022_.pdf

Kamberidou, I. (2011). Athlete Activism and Peace Education: Bridging the Social Inequality Gap through Sports. Nebula 8.1 a Journal of Multidisciplinary Scholarship: 168–180 Australia

Kamberidou, I., & Patsantaras, N. (2007).  A new concept in European sport governance: Sport as social capital. Biology of Exercise, 3, 21-34.

Patsantaras, N. & Kamberidou, I. (2011). Is Olympic Communication-Activity a Means for the Construction of Cosmopolitan Identities? In: Sports, Bodies, Identities: Conceptions and Problems, pp. 132-142. European Association for Sociology of Sport (EASS).

Πατσαντάρας, Ν. (2007). Το Ολυμπιακό Φαινόμενο: Ολυμπισμός-Κοινωνικά Νοήματα-Ηθικά Νοήματα-Μεταβολή των Ολυμπιακών Αξιών-Διαφοροποίηση-Εμπορευματοποίηση-ΠολιτικήΕργαλειοποίηση-ΜΜΕ-Γυναικείο Ζήτημα-Ντόπινγκ.  Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.

Πατσαντάρας, Ν. (2014). Αθλητισμός & Κοινωνιολογική Σκέψη. Αθήνα: Τελέθριον.

Patsantaras, N. (1994). Der Trainer als Sportberuf. Entwicklung und Ausdifferenzierung einer Profession mit einem Rückblick auf das altgriechische olympischen Ideal. Schorndorf: Verlag Karl Hofmann

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

• European Journal for Sport and Society, Taylor & Francis
• International Review for the Sociology of Sport (IRSS) SAGE journals
• European Journal of Physical Education and Sport Science
• European Journal of Social Sciences Studies
• Journal of Physical Education and Sport (JPES)
• Gender, Place & Culture, Routledge

ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Dr.rer.soc. Πατσαντάρας Νικόλαος είναι μέλος ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάσκει στο ΤΕΦΑΑ ‘Κοινωνιολογία του Αθλητισμού’ και ‘Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις του Ολυμπισμού’. Πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές του σπουδές την περίοδο 1988-1994 στο Πανεπιστήμιο Konstanz της Γερμανίας. Συνεργάζεται με διεθνείς επιστημονικούς φορείς και συμμετέχει ως εισηγητής σε συνέδρια, σεμινάρια και μεταπτυχιακά προγράμματα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, καθώς επίσης ως εμπειρογνώμων σε workshops της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το επιστημονικό του έργο είναι διεθνώς αναγνωρισμένο. Το ακαδημαϊκό έτος 2009-2010 ως επισκέπτης Ερευνητής-Καθηγητής συμμετείχε σε ερευνητικά προγράμματα, παρέδιδε μαθήματα και έδωσε σειρά διαλέξεων Αθλητικού-Κοινωνιολογικού ενδιαφέροντος στις ΗΠΑ(California State University E.B). Είναι μέλος του International Sociology of Sport Association (ISSA)  και της Japan Society of Sport Sociology. Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων: Γενεσιουργά Αίτια της Βίας στον Αθλητισμό- Συστημική Θεωρία και Αθλητισμός- Αθλητισμός ως Κοινωνικό Σύστημα- Σχέσεις του Αθλητισμού με τα ΜΜΕ, την Οικονομία, την Πολιτική και την Τεχνολογία- Η Μεταβολή των Αξιών στον Αθλητισμό- Προϋποθέσεις Επαγγελματικοποίσης της Αθλητικής Επικοινωνίας- Ο Προπονητής ως Οριακός Ρόλος του Αθλητικού Συστήματος- Η Ηθική Διάσταση της Αθλητικής Επικοινωνίας και Δράσης ως Προϋπόθεση Εμπορευματοποίησης- Το Γυναικείο Ζήτημα (Gender) στον Ολυμπιακό Αθλητισμό- Κοινωνία της Πληροφορίας, Καταναλωτική Κοινωνία και Αθλητισμός- Το πρόβλημα της Χρήσης Απαγορευμένων Ουσιών στον Αθλητισμό (Doping)- O Ολυμπισμός ως Αντικείμενο Επιστημονικής Διερεύνησης. Μεταξύ των σημαντικών συγγραφικών έργων του συγκαταλέγονται: (1) Der Trainer als Sportberuf. Entwicklung und Ausdifferenzierung einer Profession Schorndorf: Verlag Karl Hofmann, 1994. (2) Trainer(-in), Training, Trainerethos, In: Lexikon der Ethik im Sport. Hrsg. Im Auftr. Des Bundesinstituts fuer  Sportwissenschaft. Verlag Karl Hofmann, Schorndorf, 1998. (3) Το Ολυμπιακό Φαινόμενο. Ολυμπισμός-Κοινωνικά Νοήματα-Ηθικά Νοήματα-Μεταβολή των Ολυμπιακών Αξιών-Διαφοροποίηση-Εμπορευματοποίηση- Πολιτική Εκμετάλλευση- ΜΜΕ- Κοινωνικό Φύλο(Gender)-Φαρμακοδιέγερση (Doping). Νομική Βιβλιοθήκη. Μυρομιχάλη 23. Αθήνα. 2007.