Επιχειρηματολογία
Σπύρος Μοσχονάς
Μάθημα επιλογής
Με τη βοήθεια της Συμβολικής Λογικής, της Ρητορικής και της Γλωσσολογίας και ανάλογα με τα ενδιαφέροντα της τάξης, εξετάζονται χρήσεις της επιχειρηματολογίας σε διάφορα είδη λόγου και σε πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας.
Λιγότερα
Μάθημα επιλογής
Με τη βοήθεια της Συμβολικής Λογικής, της Ρητορικής και της Γλωσσολογίας και ανάλογα με τα ενδιαφέροντα της τάξης, εξετάζονται χρήσεις της επιχειρηματολογίας σε διάφορα είδη λόγου και σε πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας.
Μάθημα επιλογής
Με τη βοήθεια της Συμβολικής Λογικής, της Ρητορικής και της Γλωσσολογίας και ανάλογα με τα ενδιαφέροντα της τάξης, εξετάζονται χρήσεις της επιχειρηματολογίας σε διάφορα είδη λόγου και σε πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας.
Περίγραμμα
Περιεχόμενο μαθήματος
- Τι είναι «επιχείρημα»; Αναγνώριση επιχειρημάτων. Λεκτικοί δείκτες. Επιτελεστική πρόθεση. Συνήθη μη-επιχειρήματα: προειδοποιήσεις/συμβουλές, δοξαστικές αποφάνσεις, εκθέσεις, αφηγήσεις κλπ. Μερική μετατροπή μη επιχειρημάτων σε επιχειρήματα.
- Απαγωγή/Παραγωγή και Επαγωγή. Εξηγήσεις. Ανάλυση σύνθετων επιχειρημάτων.
- Αλήθεια. Εγκυρότητα και ορθότητα. Βασιμότητα και ισχύς των επιχειρημάτων. Σχέση αλήθειας-εγκυρότητας-ορθότητας (παραγωγικά επιχειρήματα), αλήθειας-ισχύος-βασιμότητας (επαγωγικά επιχειρήματα). Σφάλματα. Παραλογισμοί «κατά την ύλη».
- Λογική παράσταση των προτάσεων. Πίνακες αληθείας, Παραγωγική-συλλογιστική μέθοδος, «Φυσική Παραγωγική» μέθοδος. Παράσταση επιχειρημάτων με διαγράμματα Venn κ.ά. τεχνικές.
- Συμβολική μεταγραφή των προτάσεων. Προτασιακός λογισμός. Κατηγορηματικός Λογισμός. Συνδυασμοί επιχειρημάτων και τεχνικές απόδειξης στον προτασιακό/κατηγορηματικό λογισμό. Συνήθη λογικά σφάλματα (κατά τη μορφή). Παράδοξα.
- Συναφή θέματα: Η επιχειρηματολογία στην παραδοσιακή και στη «νέα» ρητορική: παραδείγματα, ενθυμήματα, τεκμήρια κ.ά. τύποι επιχειρημάτων. Επιχειρηματολογία έναντι ακροατηρίου. Προϋποθέσεις, υπονοήματα, δια-λογική και επιχειρηματολογική οργάνωση του καθημερινού λόγου. Επιχειρήματα στην Κλασική Φιλοσοφία / Θεολογία. Η επιχειρηματολογία στον Ακαδημαϊκό Λόγο / στον Δημοσιογραφικό Λόγο / στη Διαφήμιση / στον Πολιτικό Λόγο.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Συγγράμματα:
- Δ. Πορτίδης, Σ. Ψύλλος, Δ. Αναπολιτάνος, Λογική: Η δομή του επιχειρήματος. Αθήνα: Νεφέλη, 2007.
- Φ. Παιονίδης, Στοιχεία κριτικής επιχειρηματολογίας. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη, 2014.
- Walton, D. Αρχές κριτικής επιχειρηματολογίας, μτφρ. Α. Φριλίγγος & Φ. Παιονίδης. Αθήνα: Gutenberg, 2021.
Συμπληρωματική βιβλιογραφία:
Irving M. Copi, Carl Cohen & Kenneth McMahon, Introduction to Logic, 14η έκδ. Upper Saddle River, NJ: Pearson, 2010.
Patrick J. Hurley, A Concise Introduction to Logic, 12η έκδ. Stamford, CT: Cengage Learning, 2015.
- Τι είναι «επιχείρημα»; Αναγνώριση επιχειρημάτων. Λεκτικοί δείκτες. Επιτελεστική πρόθεση. Συνήθη μη-επιχειρήματα: προειδοποιήσεις/συμβουλές, δοξαστικές αποφάνσεις, εκθέσεις, αφηγήσεις κλπ. Μερική μετατροπή μη επιχειρημάτων σε επιχειρήματα.
- Απαγωγή/Παραγωγή και Επαγωγή. Εξηγήσεις. Ανάλυση σύνθετων επιχειρημάτων.
- Αλήθεια. Εγκυρότητα και ορθότητα. Βασιμότητα και ισχύς των επιχειρημάτων. Σχέση αλήθειας-εγκυρότητας-ορθότητας (παραγωγικά επιχειρήματα), αλήθειας-ισχύος-βασιμότητας (επαγωγικά επιχειρήματα). Σφάλματα. Παραλογισμοί «κατά την ύλη».
- Λογική παράσταση των προτάσεων. Πίνακες αληθείας, Παραγωγική-συλλογιστική μέθοδος, «Φυσική Παραγωγική» μέθοδος. Παράσταση επιχειρημάτων με διαγράμματα Venn κ.ά. τεχνικές.
- Συμβολική μεταγραφή των προτάσεων. Προτασιακός λογισμός. Κατηγορηματικός Λογισμός. Συνδυασμοί επιχειρημάτων και τεχνικές απόδειξης στον προτασιακό/κατηγορηματικό λογισμό. Συνήθη λογικά σφάλματα (κατά τη μορφή). Παράδοξα.
- Συναφή θέματα: Η επιχειρηματολογία στην παραδοσιακή και στη «νέα» ρητορική: παραδείγματα, ενθυμήματα, τεκμήρια κ.ά. τύποι επιχειρημάτων. Επιχειρηματολογία έναντι ακροατηρίου. Προϋποθέσεις, υπονοήματα, δια-λογική και επιχειρηματολογική οργάνωση του καθημερινού λόγου. Επιχειρήματα στην Κλασική Φιλοσοφία / Θεολογία. Η επιχειρηματολογία στον Ακαδημαϊκό Λόγο / στον Δημοσιογραφικό Λόγο / στη Διαφήμιση / στον Πολιτικό Λόγο.
Συγγράμματα:
- Δ. Πορτίδης, Σ. Ψύλλος, Δ. Αναπολιτάνος, Λογική: Η δομή του επιχειρήματος. Αθήνα: Νεφέλη, 2007.
- Φ. Παιονίδης, Στοιχεία κριτικής επιχειρηματολογίας. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Ζήτη, 2014.
- Walton, D. Αρχές κριτικής επιχειρηματολογίας, μτφρ. Α. Φριλίγγος & Φ. Παιονίδης. Αθήνα: Gutenberg, 2021.
Συμπληρωματική βιβλιογραφία:
Irving M. Copi, Carl Cohen & Kenneth McMahon, Introduction to Logic, 14η έκδ. Upper Saddle River, NJ: Pearson, 2010.
Patrick J. Hurley, A Concise Introduction to Logic, 12η έκδ. Stamford, CT: Cengage Learning, 2015.
