Εισαγωγή στις Επιστήμες της Παιδαγωγικής

Γιατί να υπάρχει σήμερα το σχολείο;                      

Φάση Α: Διαβάστε όλα τα κείμενα

Φάση Β: Απαντήστε με βάση τις διαφορετικές απόψεις των συγγραφέων στις παρακάτω ερωτήσεις:

• Για ποιους λόγους θεωρούν ότι υπάρχει το σχολείο;
• Ποιους προβληματισμούς θέτουν οι απόψεις τους για το σημερινό σχολείο;

Φάση Γ: Από ποιες επιστημονικές περιοχές πιστεύετε ότι προέρχονται οι συγγραφείς των παρακάτω κειμένων. (Πληροφορία: είναι 3 συγγραφείς)

Κείμενο 1

Η εμφάνιση της εκπαίδευσης με την σύγχρονη έννοια της συνδέεται με μια σειρά από άλλες σημαντικές μεταβολές που σημειώθηκαν τον 19^ο αιώνα. Μία από αυτές ήταν η ανάπτυξη του σχολείου. Θα μπορούσε κανείς να κάνει την απλοϊκή σκέψη ότι υπήρχε κάποια ζήτηση για εκπαίδευση και ότι τα σχολεία και τα πανεπιστήμια δημιουργήθηκαν για να ανταποκριθούν στη ζήτηση αυτή. Δεν συνέβη όμως κάτι τέτοιο. Τα σχολεία δημιουργήθηκαν σαν τμήμα του μηχανισμού του σύγχρονου κράτους. Το «κρυφό πρόγραμμα σπουδών» είχε να κάνει με την πειθαρχία και τον έλεγχο των παιδιών. Μια δεύτερη επίδραση ήταν η ανάπτυξη της τυπογραφίας και η εμφάνιση του «πολιτισμού του βιβλίου»…Η εκπαίδευση αναπτύχθηκε για να παράσχει τις δεξιότητες της γραφής, της ανάγνωσης και του υπολογισμού που έδιναν πρόσβαση στα έντυπα μέσα. Δεν υπάρχει τίποτε πιο χαρακτηριστικό για το σχολείο από το σχολικό βιβλίο ή το εγχειρίδιο…Λέγεται ότι οι νέες τεχνολογίες δεν θα προσθέσουν απλώς στο ήδη υπάρχον πρόγραμμα σπουδών. Θα το υπονομεύσουν και θα το μεταβάλουν. Μερικοί μιλάνε για μια «επανάσταση στη σχολική τάξη»: την άφιξη «της εικονικής πραγματικότητας του υπολογιστή» και την τάξη χωρίς τοίχους. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά ποιες θα είναι οι συνέπειες των νέων τεχνολογιών των επικοινωνιών και της πληροφορίας.

Κείμενο 2

 Η διαδικασία της εκβιομηχάνισης και της επέκτασης των πόλεων οδήγησε στην αύξηση των απαιτήσεων για εξειδικευμένη σχολική εκπαίδευση. Οι άνθρωποι εργάζονται τώρα σε πολλά διαφορετικά επαγγέλματα, και οι εργασιακές δεξιότητες δεν μπορούν πια να περάσουν κατ’ ευθείαν από τους γονείς στα παιδιά. Η απόκτηση γνώσης βασίζεται ολοένα και περισσότερο στην αφηρημένη μάθηση (θεμάτων όπως τα μαθηματικά, οι θετικές επιστήμες, η ιστορία, η φιλολογία κ.λπ.) αντί στην πρακτική μετάδοση συγκεκριμένων δεξιοτήτων. Στην σύγχρονη κοινωνία, οι άνθρωποι πρέπει να εφοδιαστούν με βασικές δεξιότητες, όπως είναι η ανάγνωση, η γραφή και η εκτέλεση υπολογισμών, και με γενικές γνώσεις για το υλικό, το κοινωνικό και το οικονομικό τους περιβάλλον. Και είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουν πώς να μαθαίνουν, έτσι που να μπορούν να ελέγχουν νέες, συχνά εξαιρετικά τεχνικές, μορφές πληροφοριών.

Κείμενο 3

Αν τύχει και οι κοινωνίες καταστούν ολοένα και περισσότερο «άνεργες», οι κοινωνίες θα μοιάζουν όλο και πιο αρχαϊκές-και τα ήδη διάχυτα συναισθήματα απελπισίας ή αναξιότητας που δημιουργεί χαρακτηριστικά η ανεργία θα επιταθούν. Η εκπαίδευση θα έπρεπε και πρέπει να παίξει ένα ρόλο στην περίπτωση αυτή. Αυτό όμως δεν μπορεί να γίνει από την εκπαίδευση με την στενή έννοια της κατάρτισης και επανακατάρτισης. Η εκπαίδευση θα είναι ένα μέσο όσο και ένας σκοπός για την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης και αυτόνομης αυτό-εκπαίδευσης στην υπηρεσία της αυτό-ανάπτυξης και αυτό-κατανόησης. Δεν πρόκειται για μία ουτοπική ιδέα, η οποία αντιστοιχεί με τα ανθρωπιστικά ιδεώδη της εκπαίδευσης όπως αναπτύχθηκαν από τους φιλοσόφους της εκπαίδευσης.

Κείμενο 4

Πώς είναι δυνατή η κοινωνική εκπαίδευση αν ο έφηβος μένει κλεισμένος σε μια μαζική φυλακή; Ο νέος άνθρωπος δεν έχει καμιά κοινωνική ζωή. Υπάρχουν τρομερές αντιφάσεις. Τα σχολεία δεν προετοιμάζουν τους νέους για την κοινωνική ζωή αλλά μόνον για να βρουν δουλειά. Τους εκπαιδεύουν για κάποιο επάγγελμα. Και όλοι τους ασκούν τελικά την τέχνη ή το επάγγελμά τους σαν σκλάβοι. Αυτό σημαίνει στην πραγματικότητα ότι αντικαθιστούμε την αληθινή κοινωνική ζωή με μία εξευτελιστική καρικατούρα της.  Δεν είναι δυνατόν να συντηρήσουμε μία κοινωνία έτοιμη να διαλυθεί με ανθρώπους που σαν μοναδική τους μόρφωση έχουν την τέχνη που τους εξασφαλίζει το ψωμί τους. Χρειαζόμαστε ανθρώπους ολόκληρους.

Κείμενο 5

Το σχολείο μοιάζει να είναι το μέρος όπου αναπτύσσεται ο άνθρωπος αποχτώντας μόρφωση. Η μόρφωση όμως είναι ένα μέσο, όχι σκοπός. Σωστά τοποθετημένο το γεγονός αυτό διευκολύνει κατά πολύ το έργο των δασκάλων, των καθηγητών και των γονιών και αλλάζει εντελώς τις ιδέες μας για την εκπαίδευση…Ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος μόνον από διάνοια και η μόρφωση δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις ανάγκες του…Η παραδοσιακή τάξη δεν αρκεί πια: ένα παιδί μπορεί να μάθει εκεί περισσότερα από τους συμμαθητές του, αλλά να εξακολουθεί να μην ξέρει τίποτε από τον εξωτερικό κόσμο και να μην έχει διαμορφώσει το χαρακτήρα του…Φεύγει από το σχολείο και η καταπιεστική μόρφωση που τον έσπρωχνε αλύπητα προς άγνωστη κατεύθυνση, τον εγκαταλείπει ύστερα από ένα συγκεκριμένο αριθμό χρόνων και τον αφήνει ελεύθερο στην κοινωνία χωρίς να ξανασχοληθεί μαζί του. Που θα μάθει τα πράγματα που δεν ξέρει; Ποια εγγύηση μπορεί να προσφέρει στην κοινωνία που διαμορφώνει καθημερινά ανθρώπους ανάπηρους, χωρίς συνείδηση;

Κείμενο 6

Ως εκπαιδευτικοί είμαστε πολιτικά υποκείμενα. Εμπλεκόμαστε στην πολιτική όταν διδάσκουμε. Και αν οραματιζόμαστε τη δημοκρατία, ας αγωνιστούμε, μέρα και νύχτα, για ένα σχολείο στο οποίο θα μιλάμε στους και με τους μαθητές έτσι ώστε ακούγοντάς τους να μπορούν και αυτοί να μας ακούν.

Κείμενο 7

Πρέπει να τολμάμε, με την πλήρη έννοια της λέξης, να μιλάμε για αγάπη χωρίς να φοβόμαστε μη μας πουν γελοίους, υπερβολικά συναισθηματικούς ή μη επιστημονικούς, αν όχι και αντιεπιστημονικούς. Πρέπει να τολμάμε, για να πούμε επιστημονικά, και όχι απλώς να φλυαρούμε, ότι μελετάμε, μαθαίνουμε, διδάσκουμε, γνωρίζουμε με ολόκληρο το σώμα μας. Τα κάνουμε όλα αυτά με συναίσθημα, με πάθος, με επιθυμίες, με φόβο, με αμφιβολίες και με κριτική σκέψη. Ωστόσο, ποτέ δε μελετάμε, δεν μαθαίνουμε, δεν διδάσκουμε ή δεν γνωρίζουμε μόνο με την κριτική σκέψη. Πρέπει να τολμάμε έτσι ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε να διδάσκουμε για πολύ καιρό υπό συνθήκες που ξέρουμε πολύ καλά: χαμηλός μισθός, έλλειψη σεβασμού, και με τον πανταχού παρόντα κίνδυνο να γίνουμε θύματα κυνισμού. Πρέπει να τολμάμε να μάθουμε πώς να τολμάμε, για να λέμε όχι στη γραφειοκρατιοποίηση του νου στην οποία είμαστε εκτεθειμένοι κάθε μέρα. Πρέπει να τολμάμε, για να μπορούμε να συνεχίσουμε να το κάνουμε ακόμα κι όταν από υλικής άποψης μας συμφέρει περισσότερο να πάψουμε να τολμάμε.

Με βάση τις γνώσεις σας για τις διαστάσεις των τριών εμπειριών εκπαιδευτικού έργου και σχολικής ζωής (M.Kalantzis & B.Cope)  να αναγνωρίσετε ποια χαρακτηριστικά των τριών εμπειριών διακρίνετε σε κάθε μία από τις δύο διδασκαλίες που έχουν αναρτηθεί στα Πολυμέσα και να καταλήξετε σε ποια ανήκει κατά κύριο βαθμό, δικαιολογώντας σε κάθε περίπτωση τις απαντήσεις σας.