Παρουσίαση/Προβολή

(70713) -  ELENI SELLA

Περιγραφή Μαθήματος

70713 Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία στη διδασκαλία και εκμάθηση ξένων γλωσσών

 

Διδάσκουσα: Καθηγήτρια Ελένη Β. Σελλά, elesella@turkmas.uoa.gr

Σύνολο ωρών διδασκαλίας: 3 ώρες εβδομαδιαίως θεωρητικής διδασκαλίας

 

Βασικός εκπαιδευτικός-μαθησιακός στόχος του μαθήματος σύμφωνα με το πνεύμα και τη γενικότερη στόχευση της κατεύθυνσης στην οποίαν το μάθημα προσφέρεται.

 

Το Μάθημα «Εφαρμοσμένη Γλώσσολογία στή διδασκαλία και εκμάθηση ξένων γλωσσών» αποτελεί μάθημα υποχρεωτικής επιλογής της Θεματικής Ομάδας 1: «Τουρκική γλώσσα και πολιτισμός και η διδακτική της Τουρκικής» του Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος.

Στόχος του μαθήματος είναι η παροχή γνώσεων και η ανάπτυξη κριτικής σκέψης των φοιτητών μας σχετικά με την εκπαιδευτική διαδικασία και ειδικότερα σχετικά με τη διδασκαλία/εκμάθηση της ξένης γλώσσας, με απώτερο στόχο τη διδασκαλία της Τουρκικής ως ξένης γλώσσας (στο επόμενο εξάμηνο στο πλαίσιο του μαθήματος 70562 “Μεθοδολογία διδακτικής ξένων γλωσσών: διδακτική της Τουρκικής”). Οι επιμέρους στόχοι του μαθήματος εξυπηρετούνται μέσω της εισαγωγής των φοιτητών στις αρχές της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας, στα θέματα διδασκαλίας αλλά και εκμάθησης/κατάκτησης της ξένης γλώσσας. Εξετάζονται θέματα που αφορούν τους παράγοντες που επηρεάζουν την κατάκτηση της ξένης ή/και δεύτερης γλώσσας και παρέχεται το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο σχετικά με τις σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις της ξένης γλώσσας, με έμφαση στην επικοινωνιακή μέθοδο, καθώς και τις στρατηγικές μάθησης των εκπαιδευομένων αλλά και τις τεχνικές αξιολόγησης αυτών στην ξένη γλώσσα. Επίσης, στο πλαίσιο του μαθήματος προβλέπεται, εν ειδει πρακτικής άσκησης, η παρακολούθηση μαθημάτων διδασκαλίας της Τουρκικής στο Διδασκαλείο Γλωσσών του Ε.Κ.Π.Α. ή στο ίδιο το Τμήμα ώστε να διαμορφώσουν ιδία άποψη ως προς την ένταξη της πράξης της διδασκαλίας σε συγκεκριμένα θεωρητικά πλαίσια.

Απώτερος στόχος του μαθήματος είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές το απαραίτητο εκείνο θεωρητικό υπόβαθρο ώστε να έχουν στο μέλλον, ως διδάσκοντες, την ικανότητα να υιοθετούν την εκάστοτε κατάλληλη διδακτική προσέγγιση, ανάλογα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του κοινού τους, συνδυάζοντας εμπειρικά δεδομένα και θεωρητικές αρχές.

 

Τρέχουσα υποδειγματική δομή (state-of-the-art) του περιεχομένου αντίστοιχων ή συναφών μαθημάτων σε ομοειδή Τμήματα της ημεδαπής/αλλοδαπής και οι πιθανές αποκλίσεις από αυτήν.

 

Κατόπιν σχετικής έρευνάς μας σε σύγχρονα πανεπιστημιακά τμήματα Τουρκικών Σπουδών της ημεδαπής και της αλλοδαπής (λ.χ. Τμήματα Τουρκικής Γλώσσας και Φιλολογίας των Πανεπιστημίων της Τουρκίας, Τμήμα Γλωσσών, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης), προκύπτει η ύπαρξη αντίστοιχου μαθήματος, με συναφές περιεχόμενο προς αυτό του συγκεκριμένου μαθήματος.

 

Ανάπτυξη του περιεχομένου του μαθήματος σε θεματικές ενότητες, οι οποίες καλύπτουν τις δεκατρείς (13) παραδόσεις ανά εξάμηνο, του μαθήματος.

1. Εκμάθηση του πρώτου και του δεύτερου κώδικα επικοινωνίας: θεωρητικά προβλήματα: Η κατάκτηση του πρώτου κώδικα επικοινωνίας και η εκμάθηση του δεύτερου κώδικα επικοινωνίας

2. Σχέσεις πρώτου και δεύτερου κώδικα επικοινωνίας

3. Βασικές αρχές και Μέθοδοι διδασκαλίας της ξένης ή/και δεύτερης γλώσσας

4. Παράγοντες που επηρεάζουν την κατάκτηση της ξένης ή/και δεύτερης γλώσσας: ψυχολογικοί και κοινωνιοπολιτιστικοί παράγοντες

5. Μεθοδολογικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία του δεύτερου κώδικα επικοινωνίας: παραδοσιακή μέθοδος και αμφισβητήσεις

6. Διαχρονική εξέλιξη των σύγχρονων μεθοδολογικών προσεγγίσεων της ξένης γλώσσας

7. Η Επικοινωνιακή προσέγγιση

8. Η δημιουργική εκμετάλλευση των μεθοδολογικών προσεγγίσεων

9. Οι Στρατηγικές Μάθησης και η αναγκαιότητα της ανάπτυξής τους

10. Ο μεθοδικός σχεδιασμός και η οργάνωση της διδασκαλίας: το περιεχόμενο και οι μορφές σχεδιασμού

11. Ο μεθοδικός σχεδιασμός και η οργάνωση της διδασκαλίας: η σκοπιμότητα και ο ρόλος του σχεδιασμού

12. Εφαρμογή των αρχών σχεδιασμού και οργάνωσης της διδασκαλίας

13. Περιπτωσιολογική μελέτη στρατηγικών μάθησης

 

Τρόπος εξέτασης του μαθήματος

 

Εκτός από

α) τη γραπτή ή προφορική εξέταση του μαθήματος (30% της συνολικής βαθμολογίας), η αξιολόγηση αυτού περιλαμβάνει

β) την εκπόνηση υποχρεωτικής γραπτής εργασίας (60% της συνολικής βαθμολογίας), καθώς και

γ) τη συμπλήρωση του Δελτίου Παρακολούθησης τριών (3) μαθημάτων διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας (10% της συνολικής βαθμολογίας).

 

Όροι και Δομή Γραπτών Εργασιών

 

Οι εργασίες είναι ατομικές, η δε παρουσιάσή τους υποχρεωτική. Οι εργασίες πρέπει να κατατίθενται ολοκληρωμένες, το αργότερο, μέχρι την ημέρα των εξετάσεων του μαθήματος. Η ακριβής ημερομηνία κατάθεσης της εργασίας του φοιτητή πιστοποιείται από την κατάθεσή της στην ηλεκτρονική τάξη (e-class) της διδάσκουσας. Οι φοιτητές μας προβαίνουν σε θεωρητική ή/και πρακτική έρευνα και σχετική βιβλιογραφική αναζήτηση και χρήση. Η ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη άποψη του φοιτητή, συντεταγμένη κατά τα διδαχθέντα θεωρητικά και τυποτεχνικά πρότυπα αποτελεί και το βασικό μέτρο αξιολόγησης της εργασίας του φοιτητή.

Οι εργασίες έχουν εύρος 3.000 έως 4.000 λέξεις σε σχετικά με τη διδακτέα ύλη ερευνητικά πεδία (βλ. κατωτέρω) και ποσοστό αξιολόγησης 30% επί της συνολικής βαθμολογίας

 

Εργασίες

 

Στο μάθημα «Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία» οι φοιτητές αξιολογούνται και βάσει υποχρεωτικών εργασιών:

α) εκπόνησης υποχρεωτικής γραπτής εργασίας “Σχολιασμένη Περίληψη” (60% της συνολικής βαθμολογίας) καθώς και

β) τη συμπλήρωσης του Δελτίου Παρακολούθησης τριών (3) μαθημάτων διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας (10% της συνολικής βαθμολογίας).

Στην εξέταση προσέρχονται μόνον όσοι έχουν εκπονήσει τις εργασίες – τις οποίες και παρουσιάζουν προφορικώς στο τέλος του εξαμήνου.

 

Περιεχόμενο γραπτής εργασίας “Σχολιασμένες Περιλήψεις”

Η εργασία συνίσταται στην περίληψη, σύγκριση ως προς το περιεχόμενο και κριτική ως προς τον τρόπο δόμησης και τη συνεκτικότητα δύο (2) επιστημονικών δημοσιευμένων άρθρων (ή κεφαλαίων ενός (συλλογικού ή μη) επιστημονικού έργου) με θέμα σχετικό με τη διδακτέα ύλη. Για ένα άρθρο 6.000 περίπου λέξεων (+/-10 σελίδες) η περίληψη θα έχει εύρος 1200 περίπου λέξεις. Για ένα άρθρο 12.000 περίπου λέξεων (+/- 20 σελίδες), η περίληψη θα έχει εύρος 1500 περίπου λέξεις (στην τελευταία περίπτωση μπορείτε να εργαστείτε ανά ζεύγη).

 

Επιλογή μεταξύ των κάτωθι θεματικών πεδίων:

 

1. 1.  

Εκμάθηση ή κατάκτηση της δεύτερης/ξένης γλώσσας (αρχές, στρατηγικές μάθησης, κ.ά.)

1. 1.  

Μέθοδοι διδασκαλίας της ξένης δεύτερης/γλώσσας (παρουσίαση αυτών, διαχρονική/συγχρονική μελέτη)

1. 1.  

Η παραδοσιακή μέθοδος

1. 1.  

Η επικοινωνιακή μέθοδος

1. 1.  

Η μετεπικοινωνική/πραξιακή μέθοδος

1. 1.  

Ο ρόλος διδάσκοντος – διδασκομένου κατά τη διδασκαλία/εκμάθηση της ξένης γλώσσας

1. 1.  

Παράγοντες που επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την εκμάθηση της ξένης γλώσσας

1. 1.  

Τεχνικές και μέσα διδασκαλίας

1. 1.  

Στρατηγικές μάθησης

1. 1.  

Δεξιότητες πρόσληψης και παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου

1. 1.  

Ζητήματα αξιολόγησης εκμάθησης ξένων γλωσσών

1. 1.  

Ζητήματα σχεδιασμού του γλωσσικού μαθήματος

1. 1.  

Η έννοια της μεταφοράς στη γλώσσα

1. 1.  

Ανάλυση Λαθών στη διδασκαλία της ξένης ή/και δεύτερης γλώσσας

1. 1.  

Τεχνολογία της Πληροφορικής και της Επικοινωνίας (ΤΠΕ) και Διδασκαλία ξένων γλωσσών, κ.ά.

 

Καλόν είναι τα άρθρα να είναι συμπληρωματικά τόσο ως προς το περιεχόμενο επί του ιδίου ευρύτερα θέματος καθώς και όσο και ως προς το είδος τους (θεωρητικό ή ερευνητικό άρθρο). Στην εργασία θα επισυνάψετε τα πρωτότυπα άρθρα.

 

Πλούσιο υλικό θα βρείτε σε ελληνόφωνη και ξενόγλωσση βιβλιογραφία (αγγλόφωνη κυρίως, γαλλόφωνη, τουρκόφωνη, γερμανόφωνη, ισπανόφωνη, κ.ά). Βλ. https://www.researchgate.net, www.academia.edu, Google Scholar, κ.ά.

 

Παρουσίαση της Εργασίας “Σχολιασμένες Περιλήψεις”

1. Το αρχείο το οποίο θα αναρτήσετε θα το ονοματίσετε γράφοντας πρώτα το ΕΠΙΘΕΤΟ σας και το Όνομά σας και στη συνέχεια τα στοιχεία της εργασίας (λ.χ. “ΣΕΛΛΑ Ελένη_Περίληψη_Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία”)

2. Θα αναφέρετε εντός του κειμένου της εργασίας την πλήρη βιβλιογραφική αναφορά των άρθρων τα οποία επεξεργάζεστε και να αντιγράψετε τον αντίστοιχο ηλεκτρονικό σύνδεσμο.

3. Θα αναφέρετε τον αριθμό λέξεων των Περίληψεών σας.

4. Η ακριβής ημερομηνία κατάθεσης της εργασίας πιστοποιείται από την κατάθεσή της στην ηλεκτρονική τάξη (e-class) του μαθήματος (πεδίο «Εργασίες»). Το αρχείο της εργασίας κατατίθεται σε μορφή doc (όχι docx, ει δυνατόν), ΚΑΙ ΟΧΙ σε μορφή pdf.

5. Αποφύγετε παντελώς τα αυτούσια παραθέματα από τις πηγές σας: στην Περίληψη συνθέτουμε, συμπτύσσουμε–δεν αντιγράφουμε.

 

Παρουσίαση της Εργασίας “Δελτία Παρακολούθησης”

Το αρχείο το οποίο θα αναρτήσετε με τα Δελτία Παρακολούθησης θα το ονοματίσετε γράφοντας πρώτα το ΕΠΙΘΕΤΟ σας και το Όνομά σας και στη συνέχεια τα στοιχεία της εργασίας (λ.χ. “ΣΕΛΛΑ Ελένη_Δελτία Παρακολούθησης_Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία”). Το αρχείο της εργασίας κατατίθεται σε μορφή doc (όχι docx, ει δυνατόν), ΚΑΙ ΟΧΙ σε μορφή pdf.

 

Ακολουθούμενη βασική μεθοδολογία εσωτερικής αξιολόγησης στο πλαίσιο του μαθήματος.

 

Η αξιολόγηση της εκπαιδευτικής λειτουργίας (διδακτικής, ερευνητικής) ακολουθεί τις βασικές κατευθύνσεις και τη μεθοδολογία εσωτερικής αξιολόγησης του Τμήματος.

Βασική και η ενδεικτική βιβλιογραφία του μαθήματος καθώς και τα διανεμόμενα συγγράμματα.

 

Α. Βασική Βιβλιογραφία του Μαθήματος

Προτείνονται συγκεκριμένα συγγράμματα για το μάθημα, συνοδευόμενα από φάκελλο του μαθήματος αναρτημένο στην ηλεκτρονική τάξη (e-class), ο οποίος περιλαμβάνει Σημειώσεις της διδάσκουσας καθώς και άρθρα από άλλα εγχειρίδια, συλλογικούς τόμους ή πρακτικά συνεδρίων της ίδιας ή άλλων συγγραφέων. Το περιεχόμενο δε επικαιροποιείται ανάλογα με την εκάστοτε διαμορφούμενη ύλη και τα τρέχοντα επιστημονικά θέματα.

 

Προτείνονται τα κάτωθι εγχειρίδια (καθώς και Σημειώσεις):

Μήτσης, Ν. (2004).(1998). Στοιχειώδεις Αρχές και Μέθοδοι της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας. Αθήνα. Gutenberg.

Τοκατλίδου, Β. (2002). Γλώσσα, επικοινωνία και γλωσσική εκπαίδευση. Αθήνα. Πατάκης.

Κατσιμαλή, Γ. (2007). Γλωσσολογία σε εφαρμογή. Αθήνα. Καρδαμίτσας.

 

Β. Ενδεικτική Βιβλιογραφία του Μαθήματος

 

Ελληνική βιβλιογραφία

 

Κατσιμαλή, Γ. (2007). Γλωσσολογία σε εφαρμογή. Αθήνα. Καρδαμίτσας.

Κασσωτάκης Μ. & Φλουρής, Γ. (2003). Μάθηση και Διδασκαλία, τ. Α' Αθήνα.

Littlewood, W.(2009). Επικοινωνιακή γλωσσική διδασκαλία. Aθήνα. University Studio Press.

Μήτσης, Ν. (2004). Η Διδακτική του γλωσσικού μαθήματος. Αθήνα. Gutenberg.

Μπασλής, Γ. (2006) Εισαγωγή στη διδασκαλία της γλώσσας, Μια σύγχρονη ολιστική και επικοινωνιακή προσέγγιση. Αθήνα. Νεφέλη.

Μπέλλα, Σπ. (2007). Η Δεύτερη Γλώσσα. Κατάκτηση και Διδασκαλία. Αθήνα. Ελληνικά Γράμματα.

Σελλά, Ελ. & Μπατσαλιά Φρ. (1997) “H συμβολή της Συγκριτικής Γλωσσολογίας στη διδακτική της Nέας Eλληνικής ως δεύτερης γλώσσας'', Πρακτικά του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Eλληνική Γλώσσα, 25-27 Σεπτεμβρίου 1997, Aθήνα, σσ. 865-872.

Σελλά, Ελ. & Μπατσαλιά Φρ. (2001) «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Κοινωνιογλωσσολογική προσέγγιση ενός πανεπιστημιακού Προγράμματος Σπουδών», Recherches en Linguistique Grecque I, (Πρακτικά του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου Ελληνικής Γλωσσολογίαs), 13-15 Σεπτεμβρίου 2001, Παρίσι, σσ. 99-102.

Σελλά, Ελ. & Μπατσαλιά Φρ.( 2000) «Πολυπολιτισμικές κοινωνίες: η σύγχρονη πρόκληση για το σχολείο», Πρακτικά του Α’ Διεθνούς Συνεδρίου για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής ως Ξένης Γλώσσας, 25-26 Σεπτεμβρίου 2000, Αθήνα ,σσ 427-438.

Σκούρτου, Ελ. (1997). Θέματα διγλωσσίας και εκπαίδευσης. Αθήνα. Νήσος

Τοκατλίδου Β. (1986). Εισαγωγή στη Διδακτική των Ζωντανών Γλωσσών. Αθήνα.Οδυσσέας.

Τοκατλίδου, Β. (2002). Γλώσσα, επικοινωνία και γλωσσική εκπαίδευση. Αθήνα. Πατάκης.

James, C. (2009). Αντιπαραβολική Ανάλυση. Μτφ. Α. Αποστόλου-Πανάρα & Β. Ζούκα, Αθήνα, Γρηγόρης.

Ξενόγλωσση

Baker, C. (2006). Foundations of Bilingual Education and Bilingualism. Clevedon, Multilingual Matters.

Bérard, E. (1991). L’approche communicative. Théorie et pratiques, Paris. Clé In-ternational.

Calliambetsou-Coraca, P. (1995). La didactique des langues de l'Ère à - Scientifique a l'ère scientifique. Aθήνα: Éditions Eiffel.

Carter, R. (1993). Introducing Applied Linguistics. London. Penguin.

Cook, G. (2003). Applied Linguistics. Oxford. Oxford University Press.

Ellis R. (1990). Instructed Second Language Acquisition. Oxford. Blackwell. Lightbrown P., Spada N (1993). How Languages are learned, Oxford. OUP.

Ellis, R. 1996. Understanding Second Language Acquisition. Οξφόρδη: Oxford University Press.

Kramsch, C. (1993). Context and Culture in Language Teaching. Οξφόρδη: Oxford University Press.

Krashen, D. St. (1987) 1. Principles and practice in second language acquisition. Prentice-Hall International.

Krashen, D. St. (1988). Second language acquisition and second language learning, Prentice-Hall International.

Ο' Malley, J. M. & A.U. Chamot. (1990). Learning Strategies and Second Language Acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.

Oxford, R. (1990). Language Learning Strategies: What every teacher should know. Rowley, Mass. Newbury House.

Papaefthymiou-Lytra, S. (1990). Explorations in Foreign Language Classroom Discourse. Παρουσία 11. Aθήνα: Πανεπιστήμιο Aθηνών

Richards, Jack C.; Theodore S. Rodgers (2001). Approaches and Methods in Language Teaching. Cambridge UK: Cambridge University Press.

Tardieu, C., Làzàr, I., et al. (2008). La didactique des langues en 4 mots-clés: communication, culture, méthodologie, évaluation. Paris. Ellipses.

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2011