Παρουσίαση/Προβολή

Περιεχόμενο μαθήματος

• Βασικές μορφές έμφυλης βίας σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και το ευρωπαϊκό κεκτημένο: Σεξουαλική, σωματική, ψυχολογική και οικονομική
• Ειδικά ζητήματα έμφυλης βίας: Γυναικοκτονία, ενδοοικογενειακή βία, βιασμός, καταναγκαστική πορνεία, σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση
• Δυσδιάκριτες και επίμαχες μορφές έμφυλης συμβολικής βίας: Συγκεκαλυμμένος, ανεπαίσθητος και καλοπροαίρετος σεξισμός, mansplaining, negging, gaslighting
• Πολιτικές για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων: Νομοθετικό πλαίσιο, ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές, συμβουλευτική

Μαθησιακοί στόχοι

Μέσα από τις δραστηριότητες του μαθήματος αναμένεται ότι οι φοιτήτριες/ές:

• θα αναγνωρίζουν μέσα από τη διεθνή και εγχώρια εμπειρία την πολυλογική μορφή ενός σύνθετου κοινωνικού ζητήματος όπως αυτό της έμφυλης βίας,
• θα προσεγγίζουν αλλά και θα εντοπίζουν τα επιμέρους επίμαχα θέματα της έμφυλης βίας με μεγαλύτερη κριτική ικανότητα και αναλυτική επάρκεια,
• θα συνδέουν θεωρήσεις και ευρήματα της κοινωνιολογικής σκέψης και έρευνας με τη δημόσια διαβούλευση και τη χάραξη δημόσιων πολιτικών,
• θα αναπαράγουν εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας, αλλά και της δημόσιας σφαίρας, έναν δόκιμο επιστημονικό λόγο αναφορικά με θέματα που συνάπτονται με το πεδίο της έμφυλης βίας,
• θα συγγράψουν μια επιστημονικά προσανατολισμένη και δεοντολογικά ορθή ακαδημαϊκή εργασία/αναφορά συνθέτοντας γνώσεις και πληροφορίες, και αντιμετωπίζοντας κριτικά τις επιμέρους διαστάσεις του πεδίου.

Μέθοδοι αξιολόγησης

Το μάθημα προβλέπει τη σύνταξη αναφοράς βιβλιογραφικής επισκόπησης (literature review) για το ζήτημα της έμφυλης βίας. Η έκταση της αναφοράς δεν θα υπερβαίνει τις 4.000 λέξεις. Οι εργασίες θα πρέπει να βασίζονται στην επεξεργασία της προτεινόμενης, ή/και συμπληρωματικής, βιβλιογραφίας. Η άντληση των στοιχείων μπορεί να προέρχεται από μελέτες, εκθέσεις και αναφορές δημόσιων οργανισμών και φορέων της κοινωνίας πολιτών (π.χ. Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας), αλλά, κυρίως, από άρθρα από τον συλλογικό τόμο Ντίνα Βαΐου, Γεωργία Πετράκη και Μαρία Στρατηγάκη (επιμ.) (2021). Έμφυλη Βία – Βία κατά των Γυναικών. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, ο οποίος αποτελεί το βασικό εγχειρίδιο του μαθήματος.

Πρόκειται για εργασίες που αποσκοπούν να φέρουν τις/ους φοιτήτριες/ές σε επαφή με τις προκείμενες α) της δημόσιας συζήτησης και διαβούλευσης από ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders), β) της σύνθετης διαδικασίας χάραξης δημοσίων πολιτικών (policy making), γ) του αιτήματος για υιοθέτηση πολιτικών ίσων ευκαιριών (equal opportunities policies), δ) της επίμαχης συζήτησης περί «θετικών δράσεων» (affirmative actions), και ε) της προοπτικής ένταξης της διάστασης του φύλου (gender mainstreaming) στις δημόσιες πολιτικές και, γενικότερα, στον δημόσιο διάλογο.

Ο τελικός βαθμός απονέμεται μετά την παράδοση της σχετικής εργασίας/αναφοράς και τη συμμετοχή σε γραπτές εξετάσεις με θέματα ανάπτυξης στο τέλος του εξαμήνου. Το μάθημα αξιολογείται από:

• την ατομική γραπτή αναφορά (40% του βαθμού),
• τη συμμετοχή στις εξετάσεις εξαμήνου (60% του βαθμού),
• την ενεργή συμμετοχή στο μάθημα.

Προτεινόμενα συγγράμματα

Βασικά συγγράμματα

Βαΐου, Ντίνα, Γεωργία Πετράκη και Μαρία Στρατηγάκη (επιμ.) (2021). Έμφυλη Βία – Βία κατά των Γυναικών. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Χατζηφωτίου, Σεβαστή (2021). Κοινωνική Εργασία και Ενδοοικογενειακή Βία. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Τζιόλα.

Συμπληρωματική βιβλιογραφία

Αβδελά, Έφη (2002). Δια Λόγους Τιμής: Βία, Συναισθήματα και Αξίες σε μια Μετεμφυλιακή Ελλάδα. Αθήνα: Νεφέλη.

Αβδελά, Έφη κ.α. (2009). Επισφαλής Εργασία, «Γυναικεία Εργασία»: Παρέμβαση με Αφορμή την Κωνσταντίνα Κούνεβα. Αθήνα: Νεφέλη.

Αμπατζή, Λιόπη (2008). Προσεγγίζοντας το Φαινόμενο του Trafficking. Αθήνα: Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών.

Αρσέλ, Λίμπυ Τατά, Μίκα Χαρίτου-Φατούρου και Θεοδώρα Αδαμάκη (επιμ.) (2008). Καταργώντας τα Εμπόδια: Συμβουλευτική και Ενδυνάμωση Γυναικών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Αρτινοπούλου, Βάσω (2006). Ενδοοικογενειακη Κακοποίηση Γυναικών. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.

Αρτινοπούλου, Βάσω και Θεόδωρος Π. Παπαθεοδώρου (2006). Η Σεξουαλική Παρενόχληση στην Εργασία. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.

Bourdieu, Pierre (2007). Η Ανδρική Κυριαρχία. Μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου. Αθήνα: Πατάκη.

Γαλανού, Μαρίνα (2021). ΛΟΑΤΚΙ Πρόσφυγες στην Ελλάδα. Αθήνα: Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών.

Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (2021). Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο.

Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (2018). Βία κατά των Γυναικών: Οδηγός Συμβουλευτικής για τη Βία. Αθήνα: Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων.

Γκόβα, Ελευθερία (επιμ.) (2002). Η Πτώση των Φύλ(λ)ων: Κείμενα-Προτάσεις για το Σεξισμό και τη Βία. Αθήνα: Ελευθερία Γκόβα.

Λάζος, Γρηγόρης (2011). Πορνεία και Διεθνική Σωματεμπορία στη Σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Καστανιώτη.

Μαροπούλου, Μαρίνα (επιμ.) (2008). Το Φύλο, το Σώμα και η Έμφυλη Διαφορά: Η Συνάντηση Δικαίου και Κοινωνικής Προβληματικής. Αθήνα: Εκδόσεις Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μοσχοβάκου, Ναυσικά και Σπυριδούλα Ντάνη (2018). Διακρίσεις Λόγω Ταυτότητας Φύλου και Σεξουαλικού Προσανατολισμού: Δεδομένα, Θεσμικό Πλαίσιο και Ποιοτική Διερεύνηση. Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.

Μοσχοβάκου, Ναυσικά και Λίνα Χατζηαντωνίου (2018). Οδηγός προς τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας για την Εξάλειψη του Σεξισμού και των Έμφυλων Διακρίσεων. Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.

Νάτση, Δέσποινα και Θωμαή Παπά (2019). Η Νομοθετική Αντιμετώπιση των Έμφυλων Διακρίσεων στην Ελλάδα. Θεσσαλονίκη: Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας.

Ντάνη, Σπυριδούλα (2018). Οδηγός Ευαισθητοποίησης για την Πρόληψη και την Αντιμετώπιση Εκφοβισμού σε Θύματα Σεξουαλικού Προσανατολισμού και Ταυτότητας Φύλου. Αθήνα: Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας.

Παπαθανασίου, Νάνσυ και Έλενα-Όλγα Χρηστίδη (επιμ.) (2020). Συμπερίληψη και Ανθεκτικότητα: Βασικές Αρχές Ψυχοκοινωνικής Στήριξης σε Θέματα Σεξουαλικού Προσανατολισμού, Ταυτότητας, Έκφρασης και Χαρακτηριστικών Φύλου. Αθήνα: Gutenberg.

Στρατηγάκη, Μαρία (2007). Το Φύλο της Κοινωνικής Πολιτικής. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Χαλκιά, Αλεξάνδρα (2011). Έμφυλες Βιαιότητες: Εξουσία, Λόγος, Υποκειμενικότητες. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Συναφή ελληνόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά

• Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών
• Επιθεώρηση Συμβουλευτικής-Προσανατολισμού
• Κοινωνική Πολιτική
• Φεµινιστιqά
• Ψυχολογία
• Φεµινιστιqά

Πρόσθετες πληροφορίες

Στην ενότητα «Έγγραφα», έχουν αναρτηθεί κείμενα ενδιαφέροντος αναφορικά με επιμέρους ζητήματα έμφυλης βίας, στην ελληνική γλώσσα.

Στο πλαίσιο του μαθήματος, υποδεικνύεται επιπλέον βιβλιογραφία, η οποία είναι διαθέσιμη μέσω της βιβλιοθήκης της Σχολής και των άλλων βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου.