Παρουσίαση/Προβολή
Σεξουαλικότητα και Εξουσία
(SOC137) - Ειρήνη Καμπερίδου και Βαγγέλης Λιότζης
Περιγραφή Μαθήματος
Το μάθημα εστιάζει τόσο στη θεωρητική, επιστημολογική και μεθοδολογική πλαισίωση της συζήτησης για τη σεξουαλικότητα, όσο και στον διαπολιτισμικά αναπόσπαστο εξουσιαστικό χαρακτήρα της. Πιο αναλυτικά, οι ουσιοκρατικά προσανατολισμένες θεωρήσεις και η κοινωνική κατασκευή του «φυσιολογικού» τίθενται υπό κριτική διαπραγμάτευση με μια ιστορική οπτική, η οποία συμβάλλει στην κατανόηση του επίμαχου και εξαιρετικά σύνθετου πεδίου της σύγχρονης σεξουαλικότητας. Η ανάδειξη μιας σειράς πολυεπίπεδων κοινωνικών προκείμενων, όπως για παράδειγμα ο εκφραστικός ατομικισμός της μετανεωτερικοτητας, και σημαντικών πολιτισμικών αλλαγών, όπως για παράδειγμα η απανταχού διάχυση των διαμεσολαβημένων σεξουαλικών αναπαραστάσεων, συγκροτούν ένα πλαίσιο εξουσιαστικών αντιπαραθέσεων, τόσο για το περιεχόμενο της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, όσο και για τις διαδικασίες συγκρότησης σεξουαλικών ταυτοτήτων. Επιμέρους ζητήματα που απασχολούν την κοινωνική σκέψη και τη δημόσια συζήτηση, όπως αυτό της στροφής από τις εξ ορισμού «προβληματικές» διαστάσεις της αντικειμενοποίησης του γυναικείου σώματος στην επικέντρωση των εξουσιαστικών διαστάσεων γύρω από τη γυναικεία υποκειμενοποίηση, την κατανάλωση περιεχομένου και την ψηφιακή δημόσια σφαίρα, εξετάζονται. Τέλος, οι φοιτήτριες/ές έρχονται σε επαφή με τις διάφορες σύγχρονες κοινωνιολογικές προσεγγίσεις για την περιγραφή και αποτύπωση των επιμέρους κοινωνικοπολιτισμικών αλλαγών στο πεδίο της σεξουαλικότητας, όπως για παράδειγμα ο μετασχηματισμός της οικειότητας, η σεξουαλική ιδιότητα πολίτη, και η συζήτηση περί σεξουαλικοποίησης και πορνογραφικοποίησης.
Ημερομηνία δημιουργίας
Τετάρτη 27 Οκτωβρίου 2021
-
Περιεχόμενο μαθήματος
- Η σεξουαλικότητα ως έννοια και ως αντικείμενο διιστορικής διαμάχης: Ο ορισμός του «κανονικού» από τη φυσικοκεντρική αντίληψη έως την κοινωνική κατασκευή
- Συνέπειες της βιοπολιτικής κατά τη νεωτερικότητα: Μορφές κοινωνικής πειθαρχίας, πολιτικές για το σώμα, πατριαρχική τάξη πραγμάτων, αντικουλτούρες
- Η πολιτισμική στροφή στη μετανεωτερικότητα: Φεμινιστική σκέψη, σεξουαλική απελευθέρωση, εκφραστική εξατομίκευση, πολλαπλές σεξουαλικές ταυτότητες
- Διαμεσολαβημένη σεξουαλικότητα: Από την αντικειμενοποίηση στην υποκειμενοποίηση και από τις αμφίσημες αναπαραστάσεις στις σχέσεις εξουσίας
- Ειδικά ζητήματα κοινωνικής σεξουαλικότητας: Μετασχηματισμός οικειότητας, σεξουαλική ιδιότητα πολίτη, σεξουαλικοποίηση, πορνογραφικοποίηση, σεξισμός
Μαθησιακοί στόχοι
Μέσα από τις δραστηριότητες του μαθήματος αναμένεται ότι οι φοιτήτριες/ές:
- θα αναγνωρίζουν το αντικείμενο της σεξουαλικότητας ως επιστημονικό πεδίο και ως προκείμενη με πολυποίκιλες προεκτάσεις για το άτομο και την κοινωνία,
- θα κατανοούν το εξουσιαστικό πλαίσιο διαμόρφωσης και ερμηνείας των διάφορων, διαμεσολαβημένων ή μη, σεξουαλικών πρακτικών και ταυτοτήτων,
- θα γνωρίζουν το σύνολο των όρων/εννοιολογήσεων για τη μελέτη και ανάλυση ενός εξαιρετικά επίμαχου πεδίου, όπως αυτό της σύγχρονης σεξουαλικότητας,
- θα αναπαράγουν εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας και της δημόσιας σφαίρας έναν δόκιμο επιστημονικό λόγο, αναφορικά με τον χώρο της σεξουαλικότητας,
- θα συγγράψουν μια επιστημονικά προσανατολισμένη και δεοντολογικά ορθή ακαδημαϊκή εργασία αντιμετωπίζοντας κριτικά επιμέρους διαστάσεις του πεδίου.
Μέθοδοι αξιολόγησης
Το μάθημα προβλέπει την εκπόνηση προαιρετικής ατομικής γραπτής εργασίας, η έκταση της οποίας δεν θα υπερβαίνει τις 4.000 λέξεις. Όσες/οι δεν παραδώσουν εργασία, θα μπορούν να λάβουν μέρος στις τελικές γραπτές εξετάσεις. Η υποβολή εργασίας θα συνυπολογιστεί θετικά στην τελική βαθμολογία.
Οι εργασίες θα πρέπει να βασίζονται στην επεξεργασία και χρήση της προτεινόμενης, ή/και συμπληρωματικής, βιβλιογραφίας. Πρόκειται για εργασίες οι οποίες θα αφορούν την παρουσίαση και ανάλυση κοινωνικών αναπαραστάσεων σεξουαλικών ταυτοτήτων και πρακτικών.
Ο τελικός βαθμός απονέμεται μετά τη συμμετοχή σε γραπτές εξετάσεις με θέματα ανάπτυξης στο τέλος του εξαμήνου. Το μάθημα αξιολογείται από:
- την ατομική γραπτή εργασία (εφόσον κατατεθεί),
- τη συμμετοχή στις γραπτές εξετάσεις,
- την ενεργή συμμετοχή στο μάθημα.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Βασικά συγγράμματα
Λιότζης, Βαγγέλης (2024). Πορνογραφικοποίηση: Ιχνηλατώντας τη Σύγχρονη Σεξουαλικότητα. 2η έκδοση, Αθήνα: Futura.
Μπούνα, Ανδρομάχη και Ευστράτιος Παπάνης (επιμ.) (2020). Ταυτότητα Φύλου και Σεξουαλικότητα. Αθήνα: Ηδυέπεια.
Συμπληρωματική ελληνόγλωσση βιβλιογραφία
Αβραμοπούλου, Ειρήνη και Άσπα Χαλκίδου (επιμ.) (2022). Αντι-Κείμενα Σεξουαλικότητας: Κριτικές Θεωρίες και Διεπιστημονικές Αναγνώσεις. Αθήνα: Τόπος.
Αμπατζή, Λιόπη (2009). Ποτό για Παρέα: Σεξουαλική Διασκέδαση στη Σύγχρονη Ελλάδα. Αθήνα: Κέδρος.
Αποστολέλλη, Άννα και Αλεξάνδρα Χαλκιά (επιμ.) (2012). Σώμα, Φύλο, Σεξουαλικότητα: ΛΟΑΤΚ Πολιτικές στην Ελλάδα. Αθήνα: Πλέθρον.
Βασιλειάδου, Δήμητρα και Γλαύκη Γκότση (2020). Ιστορίες για τη Σεξουαλικότητα. Αθήνα: Θεμέλιο.
Bhattacharyya, Gargi (2008). Σεξουαλικότητα και Κοινωνία: Σύγχρονες Προσεγγίσεις. Μτφρ. Πάρης Μπουρλάκης. Αθήνα: Σαββάλας.
Buckingham, David και Sara Bragg (2007). Νέοι, Σεξ και ΜΜΕ: Τα Γεγονότα της Ζωής;. Μτφρ. Νίκος Σταμπάκης. Αθήνα: Κατάρτι.
Γιαννακόπουλος, Κώστας (επιμ.) (2006). Σεξουαλικότητα: Θεωρίες και Πολιτικές της Ανθρωπολογίας. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.
Chodorow, Nancy J. (2019). Θηλυκότητες, Αρσενικότητες, Σεξουαλικότητες: Από τον Φρόυντ έως τις Μέρες μας. Μτφρ. Κατερίνα Γούλα. Τρίκαλα: Επέκεινα.
Δασκαλάκης, Ηλίας (2021). Για τον Έρωτα και τη Σεξουαλικότητα: Ψυχοκοινωνιολογικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Οσελότος.
Foucault, Michel (2011). Ιστορία της Σεξουαλικότητας: Η Βούληση για Γνώση. Μτφρ. Τάσος Μπέτζελος. Αθήνα: Πλέθρον.
Foucault, Michel (2021). Η Σεξουαλικότητα: Ο Λόγος της Σεξουαλικότητας. Μτφρ. Ευστάθιος Βέλτσος. Αθήνα: Πλέθρον.
Herzog, Dagmar (2022). Η Σεξουαλικότητα στην Ευρώπη τον 20ό Αιώνα: Μια Ιστορία. Επιμ. Έφη Αβδελα, μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου. Αθήνα: Gutenberg.
Κανάκης, Κώστας (επιμ.) (2011). Γλώσσα και Σεξουαλικότητα: Γλωσσολογικές και Ανθρωπολογικές Προσεγγίσεις. Αθήνα: Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.
Κούρτοβικ, Δημοσθένης (2010). Η Εξέλιξη της Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Λεοντίδου, Ευτυχία (2021). Γυναικεία Σεξουαλικότητα: Από τη Σάρκα στο Πνεύμα. Αθήνα: Κέδρος.
Λεοντσίνη, Μαίρη (επιμ.) (2022). Μονοπάτια του Φύλου και της Σεξουαλικότητας. Αθήνα: Gutenberg.
Πολίτης, Φώτης (2006). Οι «Ανδρικές Ταυτότητες» στο Σχολείο: Ετεροσεξουαλικότητα, Ομοφυλοφοβία και Μισογυνισμός. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο.
Σαρικάκη, Κατερίνα και Λίζα Τσαλίκη (επιμ.) (2012). Μέσα Επικοινωνίας, Λαϊκή Κουλτούρα και η Βιομηχανία του Σεξ. Αθήνα: Παπαζήση.
Τζανάκη, Δήμητρα (2018). Φύλο και Σεξουαλικότητα: Ξεριζώνοντας το «Ανθρώπινο». Αθήνα: Ασίνη.
Φελλάς, Κωνσταντίνος Ν., Μαργαρίτα Καψού και Επαμεινώνδας Επαμεινώνδα (επιμ.) (2014). Σεξουαλικότητες: Απόψεις, Μελέτες και Βιώματα στον Κυπριακό και Ελληνικό Χώρο. Αθήνα: Πολύχρωμος Πλανήτης.
Συναφή ελληνόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά
- Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών
- Επιστήμη και Κοινωνία
- Κοινωνιολογική Επιθεώρηση
- Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών
- Φεµινιστιqά
Πρόσθετες πληροφορίες
Στην ενότητα «Έγγραφα», έχουν αναρτηθεί κείμενα ενδιαφέροντος αναφορικά με επιμέρους ζητήματα σεξουαλικότητας, στην ελληνική γλώσσα.
Στο πλαίσιο του μαθήματος, υποδεικνύεται επιπλέον βιβλιογραφία, η οποία είναι διαθέσιμη μέσω της βιβλιοθήκης της Σχολής και των άλλων βιβλιοθηκών του Πανεπιστημίου.