Παρουσίαση/Προβολή

Πρακτικές πληροφορίες για τη διεξαγωγή του μαθήματος

Υποχρεωτικό Μάθημα Κατεύθυνσης 6ου εξαμήνου

Διδάσκουσα: Δρ Λαμπρινή Ρόρη                                       

Email επικοινωνίας: lrori@pspa.uoa.gr                                                                                                                            

Ώρες γραφείου: Τρίτη 16.00-17.00, γραφείο 15, 3^ος όροφος

Ώρες διδασκαλίας: Τρίτη, 18.00-21.00,  Αίθουσα Καλλιγά                           

Περιεχόμενο μαθήματος

Το μάθημα εισάγει σε κεντρικά, σύγχρονα ερευνητικά πεδία της πολιτικής κοινωνιολογίας. Διατρέχοντας κομβικούς οικονομικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς μετασχηματισμούς της νεωτερικότητας, το μάθημα εξετάζει την πολιτικοποίηση κοινωνικών αιτημάτων για πολιτική, οικονομική, κοινωνική αλλαγή. Επικεντρώνοντας στις κοινωνικές δυναμικές και σχέσεις, αναλύει θεσμούς, δρώντες και εκφάνσεις της πολιτικής έκφρασης πέρα από τον κεντρικό θεσμό πολιτικής εκπροσώπησης, το πολιτικό κόμμα. Εξετάζονται θεωρίες της συλλογικής δράσης, κλασσικές και σύγχρονες προσεγγίσεις της κοινωνίας πολιτών, των ομάδων πίεσης, των κοινωνικών κινημάτων. Μελετώνται όψεις της πολιτικής διαμαρτυρίας και της πολιτικής βίας.

Το μάθημα βασίζεται σε ορισμένες από τις έννοιες, τις θεωρίες και τις γνώσεις που εισάγονται στην Πολιτική Επιστήμη και στη Συγκριτική Πολιτική και εμβαθύνει κυρίως στη μελέτη ομάδων συμφερόντων, κοινωνικών κινημάτων και πολιτικής βίας. Η ενότητα είναι εμπειρική, αλλά περιλαμβάνει και θετική θεωρία, δηλαδή ερμηνείες που στοχεύουν να εξηγήσουν γιατί οι πολιτικοί δρώντες – εν προκειμένω ομάδες πίεσης, κοινωνικά κινήματα – συμπεριφέρονται με κάποιον συγκεκριμένο τρόπο. Στόχος είναι να εκθέσει και να αξιολογήσει ανταγωνιστικές εξηγήσεις για όψεις της πολιτικής και κοινωνικής εκπροσώπησης. Η ενότητα ασχολείται σε μεγάλο βαθμό με τις σύγχρονες κοινωνίες και τις πρόσφατες εξελίξεις, αλλά η εκτίμηση των ιστορικών εξελίξεων είναι συχνά χρήσιμη για την κατανόησή τους. Αναδεικνύονται κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής κοινωνικής και πολιτικής ζωής στη μεταπολιτευτική περίοδο, αλλά η κατανόηση είναι συχνά συγκριτική, με τις αναγνώσεις να αντλούνται από έρευνες σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.

Μερικά από τα ερωτήματα που θα εξετάσουμε είναι τα εξής:

• Τί είναι η κοινωνία πολιτών;
• Τί είναι οι ομάδες συμφερόντων;
• Τί είναι τα κοινωνικά κινήματα;
• Τί είναι και πώς εξηγείται η συλλογική δράση;
• Τί είναι η πολιτική βία; Πότε εμφανίζεται και πώς;
• Κοινωνία πολιτών, ομάδες συμφερόντων, κοινωνικά κινήματα, πολιτική διαμαρτυρία και βία στη μεταπολιτευτική Ελλάδα.

Μαθησιακοί στόχοι

• Εξοικείωση με την έννοια και τις θεωρίες της συλλογικής δράσης.
• Ανάδειξη των διαφορετικών λειτουργιών των σύγχρονων κοινωνικών κινημάτων.
• Επικέντρωση στις αιτίες και στα αποτελέσματα της πολιτικής διαμαρτυρίας και της πολιτικής βίας.
• Δυνατότητα συγκριτικής ανάλυσης ευρωπαϊκών κοινωνικών κινημάτων.

Απόκτηση δεξιοτήτων

• Κατανόηση των θεωρητικών αξόνων αναφορικά με τη μελέτη της συλλογικής δράσης.
• Σύνδεση των θεωρητικών αξόνων με τεχνικές της εμπειρικής ανάλυσης.
• Εξάσκηση στην ανάλυση και την ερμηνεία ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων σε σχέση με τη συλλογική δράση.
• Απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για την κατάρτιση ενός ερευνητικού σχεδίου σχετικά με το υπό μελέτη φαινόμενο.
• Ικανότητα μελέτης και ανάλυσης διεθνούς βιβλιογραφίας.
• Ικανότητα συγγραφής εργασίας με συνδυαστικές απαιτήσεις για κατανόηση και κριτική αποτίμηση της βιβλιογραφίας πάνω σε συγκεκριμένο ερώτημα.
• Εξάσκηση σε βιβλιογραφική ανάλυση στον προφορικό λόγο.
• Εξάσκηση σε προφορική παρουσίαση γραπτής εργασίας.

Μέθοδοι αξιολόγησης

Ι) Συμμετοχή στο μάθημα: 10%.

ΙΙ) Γραπτή εργασία. Οι φοιτήτριες/τές καλούνται να απαντήσουν σε συγκεκριμένο ερώτημα συγγράφοντας κείμενο 2.000 λέξεων, κάνοντας χρήση διεθνούς βιβλιογραφίας. Θέματα εργασιών ορίζονται μετά από συνεννόηση με τη διδάσκουσα: 40%.

ΙΙΙ) Παρουσίαση εργασίας στην αίθουσα: 10%.

IV) Προφορική εξέταση. Δικαίωμα συμμετοχής έχουν οι φοιτητές/τριες που έχουν καταθέσει γραπτή εργασία: 40%.

Προτεινόμενα συγγράμματα

Μαυρογορδάτος Γ. (2009). Ομάδες πίεσης και δημοκρατία. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.

Ιορδάνογλου Χ. (2013). Κράτος και ομάδες συμφερόντων. Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις.

Σωτηρόπουλος Δ. Α. (2017). Η ελληνική κοινωνία πολιτών και η οικονομική κρίση. Αθήνα: Εκδόσεις Ποταμός.

Βιβλιογραφία

• Andronikidou, A, Kovras, I (2012) Cultures of Rioting and Anti-systemic Politics in Southern Europe. West European Politics 35 (4): 707–725. 
•  Aslanidis, Paris. 2016, Populist Social Movements of the Great Recession, Mobilization 21(3), pp. 301-321.
•  Aslanidis, Paris, and Nikos Marantzidis. 2016, The Impact of the Greek Indignados on Greek Politics, Southern Europe 40, pp. 125-157.
• Chenoweth E., English R., Gofas A., Kalyvas S. (2019). The Oxford Handbook of Terrorism. Oxford: OUP.
•  della Porta D. (2010). Κοινωνικά κινήματα: Μια εισαγωγή. Αθήνα: Κριτική.
• della Porta D., Diani M. (2016). The Oxford Handbook of Social Movements. Oxford: OUP.
• Featherstone K., Sotiropoulos D. A. (2020). The Oxford Handbook of Modern Greek Politics. Oxford: OUP.

           Διαβάστε τα κεφάλαια 21, 22, 23, 24, 26, 27, για:

           Political Culture, by Sofia Vasilopoulou and Daphne Halikiopoulou
           Civil Society, by Asteris Huliaras
           Social Movements, by Marilena Simiti
           Interest Group Politics, by Stella Zambarloukou
           Terrorism, by George Kassimeris

• Georgiadou, V., Kafe, A., Nezi, S. et al. Plebiscitarian Spirit in the Square. Key Characteristics of the Greek Indignants. Int J Polit Cult Soc 32, 43–59 (2019). https://doi.org/10.1007/s10767-017-9272-8
• Kanellopoulos, K, Kostopoulos, K, Papanikolopoulos, D. (2016) Competing Modes of Coordination in the Greek Anti-austerity Campaign, 2010–2012. Social Movement Studies. Epub ahead of print 7 March 2016. DOI: 10.1080/14742837.2016.1153464. 
• Karyotis G, Rüdig W. (2018). The Three Waves of Anti-Austerity Protest in Greece, 2010–2015. Political Studies Review16(2):158-169. doi:10.1177/1478929916685728
• Kriesi, H., Lorenzini, J., Wüest, B., & Hausermann, S. (Eds.). (2020). Contention in times of crisis: Recession and political protest in thirty European countries. Cambridge University Press.
• Neveu E. (2010). Κοινωνιολογία των κοινωνικών κινημάτων και ιστορίες κινημάτων από το μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Αθήνα: Εκδόσεις Σαββάλας.
• Ντάβου, Μπετίνα, Νίκος Δεμερτζής και Βασίλης Θάνος. 2015, Συναισθήματα, κίνητρα και πολιτική συμπεριφορά στην Ελλάδα της κρίσης, στο Το πολιτικό πορτραίτο της Ελλάδας. Κρίση και αποδόμηση του πολιτικού, Νίκος Γ. Γεωργαράκης και Νίκος Δεμερτζή, επιμ. Αθήνα: Gutenberg, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, σσ. 29-50.
• Olson M. (2011). Η λογική της συλλογικής δράσης. Αθήνα: Παπαζήσης.
• Rori L., Georgiadou V., Roumanias C. (2022). Political violence in Greece through the PVGR database: evidence from the far right and the far left. Hellenic Observatory Discussion Papers on Greece and Southeast Europe, Paper Number 167. http://eprints.lse.ac.uk/113575/1/GreeSE167.pdf
• Rüdig, W, Karyotis, G (2013) Beyond the Usual Suspects? New Participants in Anti-austerity Protests in Greece. Mobilization: An International Quarterly 18 (3): 313–330. 
• Rüdig, W., & Karyotis, G. (2014). Who Protests in Greece? Mass Opposition to Austerity. British Journal of Political Science, 44(3), 487-513. doi:10.1017/S0007123413000112
• Snow D. A., Soule S. A., Kriesi H., McCammon S. J. (2018). The Wiley Blackwell Companion to Social Movements, 2nd Edition. Wiley Blackwell.
• Σωτηρόπουλος Δ. Α. (2004). Η άγνωστη κοινωνία πολιτών. Αθήνα: Εκδόσεις Ποταμός.
• Tilly C. (2010). Κοινωνικά κινήματα 1768-2004. Αθήνα: Εκδόσεις Σαββάλας.