Παρουσίαση/Προβολή

(PSPA309) -  Μ. Παντελίδου Μαλούτα

Περιγραφή Μαθήματος

  Φύλο και Θεωρία της Δημοκρατίας

Περιεχόμενο μαθήματος 2024

Το μάθημα στοχεύει στη διερεύνηση της συνύπαρξης  δημοκρατίας και συστήματος έμφυλων σχέσεων, συνύπαρξη η οποία κατά κανόνα δεν αντιμετωπίζεται ως προβληματική θεωρητικά και πολιτικά, παρότι εκφράζει μια ασύμπτωτη σχέση.  Η οπτική είναι αυτή της φεμινιστικής πολιτικής θεωρίας, ενώ άξονες αποτελούν οι έννοιες της ιδιότητας του πολίτη και των δικαιωμάτων σε συνθήκες  έμφυλης ανισότητας, και οι ταυτότητες φύλου ως πολιτικές ταυτότητες, με την διάρρηξή τους να προβάλλει ως προϋπόθεση για τη δημοκρατία.

Απαιτείται κριτική προσέγγιση στην καθιερωμένη θεωρία της δημοκρατίας, που αν και πολύμορφη συστηματικά υποτιμά το φύλο, ενώ παράλληλα επιδιώκεται κριτική θεώρηση όψεων της σύγχρονης φεμινιστικής θεωρίας από τη σκοπιά της δημοκρατικής θεωρίας. Παράλληλα, θα διερευνηθεί η έννοια της αντιπροσώπευσης σε σχέση με την έμφυλη υπόσταση των υποκειμένων, το σύγχρονο αίτημα περί «ισάριθμης αντιπροσώπευσης» με τον αντίλογό του, καθώς και η σημασία που έχει για τη δημοκρατία ο διαχωρισμός δημόσιος-ιδιωτικός χώρος όπως εμφανίζεται στην εξέλιξη της πολιτικής σκέψης. Η προβληματική καθοδηγείται από την απόπειρα ριζοσπαστικής οριοθέτησης των έμφυλων υποκειμένων, η οποία, σε αντίθεση με την κυρίαρχη, ευνοεί, στο επίπεδο της θεωρίας, τη δημοκρατική συνύπαρξη των πολιτών.

Απαιτείται εκτενής βιβλιογραφική ενημέρωση, ενώ για την αξιολόγηση των φοιτητριών/τριών συνυπολογίζονται τόσο η συμβολή στον προβληματισμό, η προετοιμασία πριν από τις συναντήσεις και οι απαραίτητες προφορικές παρουσιάσεις (2), όσο και τα αποτελέσματα σε γραπτές ασκήσεις (2).

                                                                               

                             Bιβλιογραφία + οργάνωση του μαθήματος* (2024)

 

Η ύλη χωρίζεται σε πέντε μέρη. Κάθε μέρος έχει διάρκεια δύο-τριών μαθημάτων. 

Α. Εισαγωγή

Παρουσιάζεται γενική εισαγωγή στη θεματική του μαθήματος. Αιτιολογείται ο επίκαιρος χαρακτήρας του διακυβεύματος που εκφράζεται στη σχέση δημοκρατία-φύλο, η οποία προσλαμβάνεται ως εγγενώς προβληματική. Γίνονται αναφορές στην έμφυλη ανισότητα τόσο στο πεδίο της θεωρίας, όσο και ως πρόβλημα πολιτικής, ώστε να διαφανούν τα νοηματικά πλαίσια που τη συγκροτούν ως στόχο για τη διαμόρφωση πολιτικών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Η προβληματική της διδάσκουσας, για το αντικείμενο του μαθήματος, καταγράφεται, κυρίως, στο Παντελίδου Mαλούτα M., 2002, Το φύλο της δημοκρατίας, Αθήνα, Σαββάλας, αλλά και σε διάφορα άρθρα της που αναφέρονται παρακάτω.

 

Β. Θεματικές ενότητες

1^η . H  έμφυλη διαφορά ως πολιτική διαφορά στη δυτική φιλοσοφική παράδοση          

*Okin, S. M.,1979, Women in western political thought, Princeton, Princeton University Press (ιδιαίτ. σσ.3-12, 233-246 και 274-304).

*Pateman, C., 1988, The sexual contract, Cambridge, Polity Press (σσ.1-38 & 219-234).

*Pateman, C., 1989, The disorder of women, Cambridge, Polity Press  (ιδιαίτ. κεφ. 6,8,9)

*Bαρίκα, E., 1994, «Πατρότητα, μητρότητα, συμβόλαιο και άλλοι μύθοι της κλασικής πολιτικής  θεωρίας», Δίνη, 7, 1994, σσ. 32-42.

Παντελίδου Mαλούτα, M., 2014, “Το σύστημα έμφυλων σχέσεων ως πρόκληση για τη δημοκρατία στις αρχές του 21ου αιώνα”, στο, Σ. Σεφεριάδης, (επιμ.), Η δημοκρατική λειτουργία σε καμπή: προκλήσεις και απειλές στον πρώιμο 21ο αιώνα, Πρακτικά του Η ́συνεδρίου της ΕΕΠΕ., νήσος/ΕΕΠΕ.

2^η  Tαυτότητες φύλου/διαφορές/πολιτικές ταυτότητες

*Phillips, A., 1991, Engendering Democracy, Cambridge, Polity Press ( κεφ. 1, 3,4, 6)                               

*Παντελίδου Mαλούτα M., 1996, «Πολιτική ταυτότητα, γυναικεία υποκειμενικότητα και δημοκρατία»,στο, Λυριντζής Xρ., Nικολακόπουλος Hλ., Σωτηρόπουλος Δ., Kοινωνία και πολιτική: Όψεις της Γ’ Eλληνικής Δημοκρατίας, Aθήνα, Θεμέλιο, σσ.338-362.

*Mouffe, Ch., 1995, «Post-Marxism: Democracy and identity», Society and Space, 13 (3), σσ.259-266.

Mouffe, Ch., 1992, « Feminism, citizenship and radical democratic politics», in Butler, J., Scott, J.W., Feminists theorize the political, London, Routledge.

Παντελίδου Mαλούτα, M., 2010, “H «ανισότητα των φύλων» ως πρόβλημα πολιτικής: Άρρητες παραδοχές της σύγχρονης πολιτικής ανάλυσης”, στο, Β. Καντσά, Β. Μουτάφη, Ε. Παπαταξιάρχης, (επιμ.), Φύλο, και κοινωνικές επιστήμες στη σύγχρονη Ελλάδα, Ένας πρώτος ελληνικός απολογισμός. Αθήνα, Αλεξάνδρεια      

3^η  Iδιότητα του πολίτη, δικαιώματα και φύλο

 *Young, I.M., 1990, «Polity and group difference: A critique of the ideal of universal citizenship» in, Sunstein, C. (ed.) Feminism and political theory, Chicago, University of  Chicago  Press , σσ.117-142.

Lister, R., 1999, «Iδιότητα του πολίτη, δρώντα υποκείμενα και δικαιώματα: Φεμινιστικές προοπτικές», στο, Διοτίμα, Tο φύλο των δικαιωμάτων, Aθήνα, Nεφέλη, σσ. 369-393.

*Dietz, M., 1995, «Citizenship with a feminist face: The problem with maternal thinking», Political Theory, 13,1,1995, σσ.19-37.(Eλληνική μετάφραση:«Iδιότητα του πολίτη και μητρική σκέψη», O  Πολίτης , τ.14 και 15, 1995, σσ. 22-29 και 40-44.)

Παντελίδου Mαλούτα M.,1996b,«Φεμινιστικό κίνημα, φεμινιστική θεωρία και ιδιότητα του πολίτη»,  Eλληνική Eπιθεώρηση Πολιτικής Eπιστήμης, 8, 1996, σσ. 154-180. 

Παντελίδου Mαλούτα M., 2002, Το φύλο της δημοκρατίας, Αθήνα, Σαββάλας, σσ.103-141.

 

4η Aντιπροσωπευτική δημοκρατία και προβληματική του φύλου

*Bαρίκα E., 1995, «Eπανίδρυση ή επιδιόρθωση της δημοκρατίας; Tο αίτημα της ισάριθμης αντιπροσώπευσης των φύλων», Σύγχρονα Θέματα, 57, 1995, σσ.42-58.

*Gaspar, F., 1995, «Για την ισάριθμης αντιπροσώπευση», Σύγχρονα Θέματα, 57, 1995, σσ.32-41.

Bαρίκα E., 1999, «Γυναικείο ζήτημα ή ζήτημα της δημοκρατίας;», στο, KΓME Διοτίμα, Tο φύλο των δικαιωμάτων, Aθήνα, Nεφέλη, σσ.508-526.

*Phillips, A., 1994, “Dealing with difference: a politics of ideas or a politics of presence?”, Constellations, 1,1,1994, pp.74-91.

Phillips, A., 1993, Democracy, and difference, Cambridge, Polity Press (ιδιαίτ κεφ.4,5).

Παντελίδου Mαλούτα M., 2002, Το φύλο της δημοκρατίας, Αθήνα, Σαββάλας, (σσ.33-101).

Squires, J., 1999, Gender in political theory, Cambridge, Polity Press (ιδιαίτερα σσ.194-232).

                                                                                                                                  MΠΜ.

 

* Οι φοιτητές/-τριες που δεν είναι εξοικειωμένοι/-ες με τη θεωρία του φύλου, αλλά και όσοι/-ες επιθυμούν να συστηματοποιήσουν τις γνώσεις τους, καλούνται να μελετήσουν με την έναρξη του εξαμήνου τα παρακάτω, ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή τους:

Κογκίδου, Δ., Πολίτης, Φ., 2006, «Προλογικό Σηµείωµα. Η εννοιολόγηση του φύλου», στο Connell, R. W., To κοινωνικό φύλο, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο.

 Παντελίδου Μαλούτα, Μ., 2014, Φύλο, Κοινωνία & Πολιτική, Αθήνα, ΚΕΘΙ.https://www.kethi.gr/sites/default/files/wp-content/uploads/2016/02/1.fylo-koinonia-politiki.pdf

Βutler, J., 2006 «Παραστασιακές επιτελέσεις και συγκρότηση του φύλου: δοκίμιο πάνω στη φαινομενολογία και τη φεμινιστική θεωρία», στο Α. Αθανασίου (επιμ.), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική, Αθήνα, Νήσος.

Ημερομηνία δημιουργίας

Δευτέρα 16 Μαρτίου 2020