Παρουσίαση/Προβολή

(PSPA196) -  Εκάβη Αθανασοπούλου

Περιγραφή Μαθήματος

 

Εαρινό Εξάμηνο

Μάθημα: Ανατολική Μεσόγειος και Μέση Ανατολή

      

 

Διδάσκουσα: Δρ Εκάβη Αθανασοπούλου,  Αναπληρώτρια Καθηγήτρια

 

Περιεχόμενο του μαθήματος

 

Το μάθημα αποσκοπεί στην ανάλυση σύγχρονων κεντρικών θεμάτων ασφαλείας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής με έμφαση στον ρόλο εξωτερικών δρώντων και κυρίως των ΗΠΑ. Κεντρικό μέλημα του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές τις αλλαγές και ανατροπές που έχουν συντελεστεί στο τοπίο ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο και την Μέση Ανατολή κατά την τελευταία εικοσαετία και πώς αυτές έχουν συντελεστεί κάτω από την αλληλεπίδραση εσωτερικών και εξωτερικών παραμέτρων. Ειδικότερα, εξετάζεται το σύγχρονο περιβάλλον ασφάλειας που έχει αναδυθεί υπό το πρίσμα παραγόντων όπως ο ριζοσπαστισμός, η τρομοκρατία, η μετανάστευση, οι ενδοκρατικές συγκρούσεις, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οι στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ και η δυναμική του ανταγωνισμού μεταξύ των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας. Επίσης αναλύεται πώς το νέο περιβάλλον έχει οδηγήσει σε επαναπροδιορισμό των συμφερόντων ασφαλείας των ΗΠΑ στη περιοχή και εξετάζεται ο αντίκτυπος της σταδιακής μείωσης του αμερικανικού στρατηγικού ενδιαφέροντος στο υπό εξέλιξη περιβάλλον περιφερειακής ασφάλειας.

 

 

Μαθησιακά αποτελέσματα

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα έχουν:

 

• Επαυξήσει τη γνώση και κατανόηση κεντρικών εξελίξεων που έχουν επηρεάσει το περιβάλλον ασφάλειας στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο στον 21ον αιώνα.
• Αποκτήσει πιο ολοκληρωμένη αντίληψη για το πλήθος των παραγόντων (και της αλληλεπίδρασής τους) που συντελούν στη διαμόρφωση της διεθνούς πολιτικής γενικά και της πολιτικής της ασφάλειας ειδικότερα.
• Καλλιεργήσει την κριτική τους σκέψη.

 

Οργάνωση διδασκαλίας

 

Η διδασκαλία του μαθήματος είναι διαδραστική και περιλαμβάνει μελέτη και συζήτηση κειμένων που αφορούν σε σημαντικές παραμέτρους ασφάλειας της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, οι οποίες προσεγγίζονται από διαφορετικές οπτικές γωνίες. 

 

Συνιστώμενη βιβλιογραφία

 

Ash Rossiter and Brendon J. Cannon. “Security in the Middle East: Enduring and Emerging

Challenges”, in  Aiden Warren, (ed.), Global Security in an Age of Crisis, Edinburgh University Press, 2023, σσ. 334-352.

https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9781399505451/html?lang=en

 

Daniel Byman & Sara Bjerg Moller,‘The United States and the Middle East: Interests, Risks, and Costs’, in Jeremi Suri and Benjamin Valentino (eds.), Sustainable Security: Rethinking American National Security Strategy, (Oxfrod University Press, 2016).

https://tobinproject.org/sites/default/files/assets/Byman%20&%20Moller%20-%20The%20United%20States%20and%20the%20Middle%20East_0.pdf

 

Fred Halliday, Η Μέση Ανατολή στις Διεθνείς Σχέσεις. Ισχύς, Πολιτική και Ιδεολογία (Ξιφαράς, 2011), κεφ. 3-5.

 

Raymond Hinnebusch, The international politics of the Middle East (Manchester University Press, 2003), κυρίως κεφ.2, σς.67-71 [την ενότητα Political Islam...], κεφ.6, 8

https://library.oapen.org/handle/20.500.12657/35008.

Το βιβλίο του Hinnebusch περιέχει πολλές ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, αρκεί να επικεντρωθείτε μόνο στα βασικά σημεία.

 

Deborah J Gerner and Gillian Schwedler (eds), Understanding the Contemporary Middle East (Lynne Rienner, Boulder, 2003), κυρίως τα κεφ.2-6, 7.

 

 Anders Jägerskog, Michael Schulz, Ashok Swain (eds.) (2019), Routledge Handbook on Middle East Security. London. Routledge.

 

Bettina Koch & Yannis Stivachtis (eds,), Regional Security in the Middle East , E-International Relations Publishing, 2019.

<https://www.e-ir.info/wp-content/uploads/2020/05/Regional-Security-in-the-Middle-East1-E-IR.pdf>

 

Patrick Porter, ‘Why America’s Grand Strategy has not Changed’, International Security, Vol. 42, No. 4 (Spring 2018), <https://www.mitpressjournals.org/doi/pdf/10.1162/isec_a_00311>

 

 

Αξιολόγηση

 

Οι φοιτητές καλούνται να καταθέσουν, σε ημερομηνία που θα καθοριστεί από την διδάσκουσα, γραπτή εργασία 4,000 λέξεων συμπεριλαμβανομένων των υποσημειώσεων και της βιβλιογραφίας. Η εργασία συγκεντρώνει το 40% της συνολικής τελικής βαθμολογίας.

Μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων οι φοιτητές καλούνται να συμμετέχουν σε γραπτή εξέταση η οποία συγκεντρώνει το 60% της συνολικής τελικής βαθμολογίας. 

 

Η μελέτη και συζήτηση επιλεγμένων κειμένων στην τάξη αποτελεί τμήμα της μελέτης και ανάλυσης της βιβλιογραφίας και είναι υποχρεωτική για τους εγγεγραμμένους στο μάθημα. Η μη μελέτη ενός ή περισσοτέρων κειμένων συνεπάγεται την αφαίρεση ενός βαθμού από την τελική βαθμολογία του φοιτητού.

 

Κριτήρια επιτυχίας της γραπτής εργασίας

 

1. Κατανόηση του θέματος: Η εργασία πρέπει να δείχνει μια πλήρη κατανόηση του αντικειμένου, να αναλύει τις βασικές έννοιες και να συνδέει θεωρητικά δεδομένα με πρακτικά παραδείγματα ή πραγματικές καταστάσεις.

2. Δομή και οργάνωση: Η εργασία πρέπει να είναι καλά οργανωμένη, με σαφή και λογική διάρθρωση. Οι ενότητες (εισαγωγή, κυρίως μέρος, συμπεράσματα) πρέπει να ακολουθούν μια συνεκτική ροή.

3. Τεκμηρίωση/Αναφορά σε βιβλιογραφία: Τα επιχειρήματα που αναπτύσσονται στην εργασία πρέπει να είναι καλά τεκμηριωμένα με παραδείγματα, δεδομένα ή θεωρητικές αναφορές που στηρίζονται σε αξιόπιστες, σχετικές και, κατά κύριο λόγο, επιστημονικές πηγές, που παρατίθενται με σωστή παραπομπή και βιβλιογραφική αναφορά.

4. Ανάλυση και κριτική σκέψη: Η εργασία πρέπει να αναλύει το θέμα σε βάθος και να παρουσιάζει κριτική σκέψη, χωρίς να περιορίζεται σε επιφανειακές γνώσεις ή απλές περιγραφές. Η ικανότητα να εξετάζονται διαφορετικές οπτικές γωνίες και να παρουσιάζονται αντίθετες θέσεις είναι σημαντική.
5. Γλωσσική και συντακτική επάρκεια: Η εργασία πρέπει να είναι καλογραμμένη, με σωστή γραμματική, σύνταξη και ορθογραφία. Η γλώσσα πρέπει να είναι σαφής, ακριβής και κατάλληλη για το ακαδημαϊκό περιβάλλον.

6. Εκπλήρωση των απαιτήσεων της εργασίας: Η εργασία πρέπει να ακολουθεί τις οδηγίες και τις απαιτήσεις του διδάσκοντα (π.χ. αριθμός λέξεων, μορφοποίηση, προθεσμία υποβολής).

Η επιτυχία εξαρτάται από την ικανότητα του φοιτητή να συνδυάσει όλα αυτά τα στοιχεία.

 

 

 

 

Θεματικές Ενότητες

 

Α ΕΝΟΤΗΤΑ: Γενικό Πλαίσιο

Εισαγωγή. (1) 

Υπάρχει η «Μέση Ανατολή»;/Αμερικανικός Οριενταλισμός (2)

Πολιτική ασφαλείας των ΗΠΑ και Ανατολική Μεσόγειος/Μέση Ανατολή: Επισκόπηση (1945 μέχρι σήμερα) (3/6)

 

 Β ΕΝΟΤΗΤΑ: Ειδικά θέματα

Η Πολιτική του Πετρελαίου (7)

“Η Ξεχωριστή Σχέση”: ΗΠΑ και Ισραήλ (8)

Μία σταθερή συμμαχία; ΗΠΑ-Τουρκία (9)

ΗΠΑ και η χρήση στρατιωτικής ισχύος στην περιοχή. (10)

 

 

Μέρος Τρίτο: Mελέτη, παρουσίαση κειμένων

          Μελέτη περίπτωσης: Η εισβολή στο Ιράκ (11)

 

Raymond Hinnebusch, ‘ The US Invasion of Iraq: Explanations and Implications’ Critique: Critical Middle Eastern Studies, Vol. 16, No. 3, Fall 2007.

https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/10669920701616443

          

Chaim Kaufmann, ‘Threat Inflation and the Failure of the Market place of Ideas: The Selling of the Iraq War’, International Security, Vol. 29, No. 1 (Summer 2004). https://www.belfercenter.org/sites/default/files/legacy/files/kaufmann.pdf

 

 

Η προσέγγιση των νεοσυντηρητικών (12)

 

Charles Krauthammer, “Democratic Realism: An American Foreign Policy for a Unipolar World”, (Washington, D.C., American Enterprise Institute, 2004). www.aei.org/docLib/20040227_book755text.pdf

 

Francis Fukuyama, “The Neoconservative Moment, The National Interest, Summer 2004, http://www.let.uu.nl/.../personal/historisch ambacht/Fukuyama.htm

 

Charles Krauthammer, “In Defense of Democratic Realism”,

The National Interest, Fall 2004. www.tcc.edu/faculty/webpages/JRMoore/8802/krauthammer.pdf

 

Απέναντι στους νεοσυντηρητικούς  (13)

 

Andrew A. Bacevich, ‘Endless War in the Middle East’, CATO’S Letter, 14(3) (2016), 1-7.

<https://www.cato.org/sites/cato.org/files/pubs/pdf/catosletter-v14n3.pdf>

 

Karl P. Mueller et als, U.S. Strategic Interests in the Middle East and Implications for the Army, Perspective, RAND Coproration, 2017.

https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/perspectives/PE200/PE265/RAND_PE265.pdf

 

Συμπληρωματική βιβλιογραφία

 

Οι φοιτητές καλούνται πέραν της μελέτης της απαιτούμενης βιβλιογραφίας (βλ. παραπάνω) να συμβουλεύονται τα παρακάτω πονήματα με γνώμονα τη θεματική τους, για καλύτερη κατανόηση των επι μέρους θεμάτων που εγείρονται στα πλαίσια του μαθήματος.  

 

            Ελληνική

 

Εκάβη Αθανασοπούλου, Σύμμαχοι αλλά όχι Φίλοι: ΗΠΑ-Τουρκία, 1979-2000 (Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 2013). 

___________________, Τουρκία: Αναζήτηση Ασφάλειας: Αγγλο – Αμερικανικά Συμφέροντα (Παπαζήσης, 1999).

 

John Baylis and Steve Smith (eds), : Η παγκοσμιοποίηση της Διεθνούς Πολιτικής. Μια Εισγωγή στις Διεθνείς Σχέσεις (Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 20).

 

Andrew Heywood, Διεθνείς Σχέσεις και Πολιτική (Αθήνα, Κριτική).

 

Θεόδωρος Κουλουμπής, Διεθνείς Σχέσεις:Εξουσία και Δικαιοσύνη (Παπαζήσης 1995), κεφ. 4, 5, 6, 9, 18.

 

Αλ. Κούτσης, Μέση Ανατολή: Διεθνείς Σχέσεις και Πολιτική Ανάπτυξη (Παπαζήσης, 1992).

 

Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Αμερικανικό Πολιτικό Σύστημα και Εξωτερική Πολιτική 1945-2002 (Ποιότητα, 2002).

 

Σωτήρης Ρούσος, ¨Η Μέση Ανατολή¨, στο Δ. Α. Σωτηρόπουλος και άλλοι (επιμ.), Ο Τρίτος Κόσμος: Πολιτική, Κοινωνία, Οικονομία, Διεθνείς Σχέσεις (Παπαζήσης, 2005).

 

Γεώργιος Μ. Σπυρόπουλος, Ο Τρίτος Κόσμος στις Διεθνείς Σχέσεις: Μύθοι και Πραγματικότητες (Παπαζήσης, 2005), κεφ. 4.

 

Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Εισαγωγή στην Ιστορία του Μεταπολεμικού Κόσμου (Πατάκης, 2001).

 

 

Ξενόγλωσση

 

Emma Asford, ‘Unbalanced: Rethinking America’s Commitment to the Middle East’, Strategic Studies Quarterly, Spring 2018,

https://object.cato.org/sites/cato.org/files/articles/ashford-ssq-november-2018.pdf

 

Ekavi Athanassopoulou, 'Hegemonic Shortcomings: The U.S.-Turkey Relationship' in Gregory S. Mahler (ed.),Foreign Perceptions of the United States Under Trump. In: Lanham, MD: Lexington Books; 2021, 261-276 (το ζητάτε από τη διδάσκουσα).

___________________, Strategic Relations Between the US and Turkey, 1979-2000: Sleeping With a Tiger (London, Routledge, 2014).

 

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­___________________, “American - Turkish Relations Since the End of the Cold War”, Middle East Policy, vol.VIII, no.3, July, 2001.

 

Christopher J. Bolan et al., ‘Diverging Interests: US Strategy in the Middle East’, Parameters, 50, (4) (2020),

<https://press.armywarcollege.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2691&context=parameters>

 

Edward Burke, «Iraq in 2010: The Dangers of European Complacency”, (FRIDE, Policy Brief), No.34, Feb.2010, http://www.fride.org/download/PB34_Iraq_elections_Feb10.pdf>

 

Ian Buruma and Avishai Margalit, Occidentalism (London, Atlantic Books, 2004).

 

H.W.Brands, “George Bush and the Gulf War of 1991”, Presidential Studies Quarterly, Vol.34, no.1, March 2004, web.uvic.ca/~polisci/bennett/courses/.../Going to War 4.pdf

 

Thomas Carothers & Marina Ottaway, ‘The New Democracy Imperative’, στο Thomas Carothers & Marina Ottaway (eds), Uncharted Journey: Promoting Democracy in the Middle East (Washington DC, Carnegie Endowment for International Peace, 2005), http://carnegieendowment.org/files/uncharted.journey.Ch01.pdf.

 

Cecil V. Crabb and Kevin V. Mulcahy, ‘George Bush’s Management Style and Operation Desert Storm’, Presidential Studies Quarterly, 25, Spring 1995. [ηλεκτρονικώς ή από την καθηγήτρια].

 

Peter R. Demant, Ariel Finguerut, ‘AMERICA IN THE MIDDLE EAST, 2001-2014:  From intervention to retrenchment’, https://www.google.com/search?q=Idealism+and+US+policy+in+Middle+East+pdf&client=firefox-b-d&ei=ClOBXK-zEY7ykwXw9ZCQAQ&start=10&sa=N&ved=0ahUKEwiv4N6qxfDgAhUO-aQKHfA6BBIQ8NMDCJUB&biw=1252&bih=600

 

Gregg Easterbrook, ‘Operation Desert Shill’, The New Republic, Sept 30, 1991.

 

James Fallows, “Blind Into Baghdad”, The Atlantic Monthly, Jan-Feb 2004, http://www.theatlantic.com/doc/200401/fallows

 

Fawaz A. Gerges, Obama and the Middle East: The End of America’s Moment? (London, St Martin’s Press, 2013).

 

_____________‘Obama and the Middle East: The Lessons of Iraq?’, 18 February 2013, Open Democracy, http://www.opendemocracy.net/fawaz-gerges/obama-and-middle-east-lessons-of-iraq

 

_____________, America and Political Islam: Clash of Cultures or Clash of Interests? (Cambridge, Cambridge University Press, 1999).

 

Deborah J Gerner and Gillian Schwedler (eds), Understanding the Contemporary Middle East (Lynne Rienner, Boulder, 2003).

 

Victor Davis Hanson, ‘How Obama Lost the Middle East’, National Review, 3 July 2014, http://www.nationalreview.com/article/381831/how-obama-lost-middle-east-victor-davis-hanson

 

Raymond Hinnebusch, ‘ The US Invasion of Iraq: Explanations and Implications’ Critique: Critical Middle Eastern Studies, Vol. 16, No. 3, Fall 2007.

https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/10669920701616443

 

 Mark Hosenball, ‘The Odd Couple: How George Bush Helped Create Saddam Hussein”, The New Republic, June 1, 1992, http://www.docstoc.com/docs/75651087/Mark-Hosenball-The-Odd-Couple-How-George-Bush

 

Bruce Jones, ‘The International Order and the Emerging Powers: Implications of the Arab Awakening’, στο The Arab Awaking. America and the Transformation of the Middle East (Brookings Institution Press, 2011) [από την καθηγήτρια].

 

Chaim Kaufman, “Threat Inflation and the Failure of the Marketplace of Ideas: The Selling of the Iraq War,” International Security (Summer 2004), σ. 5-48, http://belfercenter.ksg.harvard.edu/files/kaufmann.pdf

 

Michael T. Klare, “Blood for Oil: The Bush-Cheney Energy Policy”, in Leo Panitch and Colin Leys (eds), The New Imperial Challenge, Social Register, (Savalas Publications, 2004).

 

Charles Krauthammer, Democratic Realism: An American Foreign Policy for a Unipolar World, (Washington, D.C., American Enterprise Institute, 2004).

 

Charles Krauthammer, “In Defense of Democratic Realism”, The National Interest, Fall 2004, www.tcc.edu/faculty/webpages/JRMoore/8802/krauthammer.pdf

 

Douglas Little, American Orientalism: The United States and the Middle East Since 1945 (London, I.B. Tauris, 2003).

 

Peter Mansfield, A History of the Middle East (Penguin, 2003).

 

John Mearsheimer and Stephen Walt , ‘The Israel Lobby’, London Review of Books, Vol. 28 No. 6 dated 23 March 2006.

http://acme.highpoint.edu/~msetzler/AFP/AFPreads/IsraelLobbyShort06.pdf

 

Karl P. Mueller et als, U.S. Strategic Interests in the Middle East and Implications for the Army, Perspective, RAND Coproration, 2017.

https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/perspectives/PE200/PE265/RAND_PE265.pdf

 

Barak Obama, ‘Remarks in Address to the United Nations Assembly’, 24 Sept. 2013, http://www.whitehouse.gov/the-press-office/2013/09/24/remarks-president-obama-address-united-nations-general-assembly.

 

Brendan O’ Leary & others (eds), The Future of Kurdistan in Iraq (Penn, 2005).

 

David Phillips, Losing Iraq (Westview Press, 2005).

 

Kenneth M. Pollack, Daniel L. Byman and others (ed), The Arab Awakening: America and the Transformation of the Middle East (2011, Brookings Institution Press). [κεφάλαια του βιβλίου θα διατεθούν από τη διδάσκουσα].

 

Thomas Powers, “The Vanishing Case for War”, The New York Review of Books, Volume 50, Number 19 · December 4, 2003, <http://www.j-bradford-delong.net/movable_type/refs/Safari_Scrapbook3>.

 

The Princeton Project on National Security, Forging a World of Liberty Under Law, (particularly the section on the Middle East) file:///E:/Users/user/Desktop/Backup/LecturesTexts/Princeton%20Project%20on%20national%20Security_Forging_a_World_of_Liberty_Under_Law%202006.pdf

 

Barry Rubin & Thomas Keany (eds), US Allies in a Changing World (Frank Cass, 2001), chs.3, 6, 7, 8. 

 

James Rubin, “Stumbling Into War,” Foreign Affairs (September/October 2003).

 

Micah Sifry & Christopher Cerf (eds), The Iraq War, Reader, History, Documents, Opinions (Simon & Shuster, 2003).

 

Edward W. Said, Orientalism, (New York, Random House, 1978).

 

Edward W. Said, Power, Politics and Culture (Bloomsbury, 2001).

Shibley Telhami, "Trump's Middle Eastrn Plan: What does America stand For?', Brookings Institution's Order from Chaos blog (https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2020/02/04/trumps-middle-east-plan-what-does-america-stand-for/)

Andrew Terrill, Arab Threat Perceptions and the Future of the U.S. Military Presence in the Middle East (United States Army College Press, 2015). https://ssi.armywarcollege.edu/pubs/display.cfm?pubID=1297

Jack Thomson, ‘Trumps Middle East Policy’, CSS Analysis in Security Policy, October 2018. http://www.css.ethz.ch/content/dam/ethz/special-interest/gess/cis/center-for-securities-studies/pdfs/CSSAnalyse233-EN.pdf

Gergely Varga, ‘Beyond Pax Americana: US strategy after the Arab Spring, COJOURN 2:2-3 (2017). http://unipub.lib.uni-corvinus.hu/2890/1/COJOURN_2017v2n2_3_02.pdf

 

Mark Webber and Michael Smith, Foreign Policy in a Transformed World (Prentice Hall, 2002). [Τα συναφή με το μάθημα κεφάλαια].

 

Τα περιοδικά Foreign Affairs και Foreign Policy συστηματικά δημοσιεύουν άρθρα εξαιρετικά χρήσιμα αναφορικά με το αντικείμενο του μαθήματος

 

Επίσης μεταξύ άλλων ιδιαίτερα χρήσιμες είναι οι εξής ιστοσελίδες: www.mepc.org,

www.mideasti.org,

www.columbia.edu

 

Για την ανάγνωση των επιχειρημάτων υπέρ ιδιαίτερης σχέσης ΗΠΑ-Ισραήλ βασική ιστοσελίδα: www.meforum.org/meq.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015