(PSPA167) -  Μάρω Παντελίδου-Μαλούτα/ Iωάννα Αθανασάτου, Μανίνα Κακεπάκη.

Περιγραφή Μαθήματος

                                                   

Φύλο, Κοινωνία & Πολιτική:

Mάθημα Ελεύθερης Επιλογής που διαμορφώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ΘΕΦΥΛΙΣ του ΕΚΠΑ

Eξάμηνο: 5ο&7ο

Διδάσκουσες: Ομότιμη Καθηγήτρια Μ. Παντελίδου Μαλούτα,

                           Δρ Ι. Αθανασάτου, Διδάσκουσα ΕΑΠ

                            Κύρια Ερευνήτρια  ΕΚΚΕ Μ. Κακεπάκη

 

                                                                 Περιεχόμενο μαθήματος 2024

Το μάθημα προσεγγίζει το φύλο από τη σκοπιά της θεωρίας και της κοινωνιολογίας του φύλου, με στόχο την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του στο πλαίσιο του πολιτικού συστήματος, αλλά και ευρύτερα ως εξουσιαστικής δομής. Το φύλο αναλύεται ως βασική αρχή οργάνωσης της κοινωνίας και της πολιτείας, με επικέντρωση στα προβλήματα που δημιουργούνται  στη λειτουργία της δημοκρατίας λόγω του ιεραρχικού χαρακτήρα της καθιερωμένης έμφυλης διχοτομίας και της συνεπαγόμενης κυρίαρχης εννοιολόγησής του. Επισημαίνονται οι αποκλεισμοί, οι διακρίσεις και οι εξουσιαστικές σχέσεις τις οποίες συνεπάγεται η υπάρχουσα έμφυλη οργάνωση, κυρίως όπως εκφράζονται στο πολιτικό σύστημα, με έμφαση στον γυναικείο πολιτικό αποκλεισμό.  Η επικέντρωση στη διχοτομία του φύλου και στις συνέπειές της στη λειτουργία της δημοκρατίας αναδεικνύει το ασύμπτωτο της εγγενούς ανισότητας, την οποία εκφράζει το φύλο, με τη δημοκρατία, τόσο ως σύστημα πολιτικών και πολιτειακών θεσμών, όσο και ως τρόπο οργάνωσης της κοινωνικής συμβίωσης.

Tο μάθημα περιλαμβάνει τρεις θεματικές ενότητες. Στην πρώτη εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους κατασκευάζεται και αναπαράγεται το φύλο, ως κοινωνική κατηγορία που εκφράζει άνισες και εξουσιαστικές σχέσεις και επιδρά σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής. Η διερεύνηση της κοινωνικής λειτουργίας του φύλου και της δόμησης των έμφυλων ταυτοτήτων γίνεται με βάση διεπιστημονικές αναφορές σε ζητήματα που άπτονται της κοινωνικής συγκρότησης, της σεξουαλικότητας, της γλωσσικής νοηματοδότησης και επικοινωνίας, της συμβολικής και σωματικής βίας, της «αόρατης» οικιακής εργασίας των γυναικών, καθώς και της γενικότερης αναπαραγωγής των έμφυλων πολιτισμικών στερεοτύπων και των πολιτιστικών τους εκφράσεων. Η δεύτερη ενότητα επικεντρώνεται στη διερεύνηση της έμφυλης ανισότητας μέσα από αναφορές σε συγκεκριμένες ιστορικές συγκυρίες, και ιδιαίτερα σε εκείνες που αφορούν στην ελληνική πραγματικότητα με επικέντρωση το πεδίο της πολιτικής. Επίσης, εξετάζονται παράμετροι της υποτέλειας των Ελληνίδων, τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια ζωή, και ο τρόπος με τον οποίο αυτές αμφισβητήθηκαν μέσω του φεμινιστικού κινήματος. Στην τρίτη ενότητα θα εξεταστεί η σχέση φύλου και λειτουργίας της δημοκρατίας, από τη σκοπιά της δυνατότητας απρόσκοπτης και ισότιμης άσκησης των δικαιωμάτων που συναποτελούν την ιδιότητα του πολίτη από τους έμφυλους φορείς  της.

Φύλο, Κοινωνία και Πολιτική: Υλη μαθήματος 2024

Α. Βασικά βοηθήματα

Μ. Παντελίδου Μαλούτα, Το φύλο της δημοκρατίας: Ιδιότητα του πολίτη και έμφυλα υποκείμενα, Αθήνα, Σαββάλας, 2002

R. W. Connell, To κοινωνικό φύλο, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 2006. Ιδιαίτερα τον Πρόλογο: Κογκίδου, Δ., Πολίτης, Φ., «Η εννοιολόγηση του φύλου στη φεμινιστική σκέψη», σσ. 1-29.

 

Β. Απαραίτητα συμπληρωματικά βοηθήματα

-Παντελίδου Μαλούτα, Μ. Φύλο, Κοινωνία, Πολιτική, Αθήνα, ΚΕΘΙ, 2014. Κυρίως σσ.19-42.

https://www.kethi.gr/sites/default/files/wp-content/uploads/2016/02/1.fylo-koinonia-politiki.pdf

-Aθανασάτου, Ι., Εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές, Αθήνα, ΚΕΘΙ, 2014, σσ 19-30, 33-42.

https://www.kethi.gr/sites/default/files/wp-content/uploads/2016/02/4.ethines-europaikes-politikes.pdf

-Αθανασάτου, I., Ζητήματα Επικοινωνίας και Φύλου, Αθήνα,  ΚΕΘΙ, , 2014, σσ.19-54,  67-83.

https://www.kethi.gr/ekdoseis/politiki-epikoinonia-zitimata-epikoinonias-kai-fyloy

-Παντελίδου Μαλούτα, Μ., Δομές πολιτικής εξουσίας, Αθήνα, ΚΕΘΙ, 2014, σσ.23-31, 65-83.

https://www.kethi.gr/sites/default/files/wp-content/uploads/2016/02/enotita-2_0.pdf     

 

Γ Άρθρα και κεφάλαια που καλύπτουν μέρος της εξεταστέας ύλης

-Βαίου, Ντ.  Πετράκη,Γ., Στρατηγάκη , Μ. (επιμ), Εμφυλη βία-Βία κατά των γυναικών,Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2021,   σσ 25-36, 51-64, 81-94, 107-120, 229-254)

-Κακεπάκη Μ., «Η έμφυλη διάσταση της αντιπροσώπευσης. Οι γυναίκες ως μικρή μειοψηφία», στο: Κακεπάκη, Μ. (επιμ) Η Πολιτική Αντιπροσώπευση στη Σύγχρονη Ελλάδα. 1996 -2015,  ΕΚΚΕ/Παπαζήσης, 2016, σσ.109-134.

-Κακεπάκη, Μ., Σύγχρονες και παραδοσιακές μορφές πολιτικής συμμετοχής, στο Κακεπάκη, Μ.,  Παντελίδου Μαλούτα, Μ.. Φύλο, Νεολαία και Πολιτική,  Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδόσεις., 2023, https://hdl.handle.net/11419/11179

-Κακεπάκη, Μ., Η εκλογική συμπεριφορά των νέων γυναικών και παράγοντες διαμόρφωσης της ψήφου, Στο Κακεπάκη, Μ., Παντελίδου Μαλούτα, Μ. Φύλο, Νεολαία και Πολιτική,  Κάλλιπος, Ανοικτές Ακαδημαϊκές Εκδοσεις , 2023   https://hdl.handle.net/11419/11178             

-Παντελίδου Mαλούτα, M., «H ‘ανισότητα των φύλων’ ως πρόβλημα πολιτικής: Άρρητες παραδοχές της σύγχρονης πολιτικής ανάλυσης», στο, Β. Καντσά, et al.(επιμ.), Φύλο, και κοινωνικές επιστήμες στη σύγχρονη Ελλάδα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2010, σσ.257-273.

-Σαμίου, Δ.,  «Όψεις της έμφυλης ιδιότητας του πολίτη στην Ελλάδα: Γυναίκες ,κράτος και πολιτικά δικαιώματα, τον 19^ο και 20^ο αιώνα», στο,  Γκότση, et al.  (επιμ), Το φύλο στην Ιστορία: Αποτιμήσεις και παραδείγματα, Αθήνα, 2015, Ασίνη, σσ.139-165.

 

Δ. Πρόσθετη βιβλιογραφία για (προαιρετική) περαιτέρω εμβάθυνση

-Αβδελά, Ε., «Ιστορία του φύλου στην Ελλάδα», στο, Β. Καντσά, Β. Μουτάφη, Ε. Παπαταξιάρχης, (επιμ.), Φύλο, και κοινωνικές επιστήμες στη σύγχρονη Ελλάδα, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2010, σσ.89-117.

-Αθανασίου Α., «Gender trouble: Η φεμινιστική θεωρία και πολιτική μετά την αποδόμηση της ταυτότητας», Σύγχρονα θέματα, 94, 2006, σσ.62-71.

-Lowndes V., «Να τα καταφέρεις ή να επιτύχεις; Γυναίκες, κοινωνικό κεφάλαιο και πολιτική συμμετο-χή», στο, Λεοντσίνη Μ. (επιμ.) Φύλο και κοινωνικό κεφάλαιο, Αθήνα, Κριτική, 2010, σσ.235-274. 

-Παντελίδου Μαλούτα Μ., Πολιτισμικές συνιστώσες της πολιτικής διαδικσίας, (Το κεφ 3, περί έμφυλης κοινωνικοποίησης) Κάλλιπος,  Ελληνικά Ακαδημαϊκά Συγγράμματα, 2015, https://repository.kallipos.gr/handle/11419/3526

-Pantelidou Maloutas, M., Gender, Representation, and the Politics of Exclusion: Or, Who Represents, Who Is Represented, What Is at Stake?. In: Kakepaki, M., Kountouri, F. (eds) Parliamentary Elites in Transition. Reform and Transition in the Mediterranean., Palgrave Macmillan, Cham, 2023,. https://doi.org/10.1007/978-3-031-11694-0_

Μ.Π.Μ  Ι.Α. Μ.Κ                                                                                                        

14.3.24

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Παρασκευή 31 Ιανουαρίου 2014