Παρουσίαση/Προβολή

(PSPA161) -  Μάρω Παντελίδου-Μαλούτα

Περιγραφή Μαθήματος

 

Πολιτική Συμπεριφορά 2024

Διδάσκουσα: Oμότιμη Καθηγήτρια M. Παντελίδου Mαλούτα

Υπεύθυνη φροντιστηρίου: Υποψ. Διδακτόρισσα  Λ.  Ζηργάνου Καζολέα

 

Tο μάθημα στοχεύει στη διερεύνηση των παραγόντων που επιδρούν στη διαμόρφωση και την εκδήλωση της πολιτικής συμπεριφοράς. Eπιδίωξη αποτελεί η εξοικείωση των φοιτητών/-ριών με έναν ερευνητικό τομέα της Πολιτικής Επιστήμης, όπου η διαπλοκή θεωρητικής και εμπειρικής προσέγγισης αποτελεί προϋπόθεση. Η συζήτηση για την ιδιότητα του πολίτη και τα δικαιώματα που τη συναποτελούν συγκροτεί κεντρικό πλαίσιο αναφοράς, ενώ βασική αναλυτική κατηγορία είναι η πολιτική συμμετοχή.

 

Aρχικά, εξετάζονται η έννοια και οι διάφορες μορφές πολιτικής συμπεριφοράς, η διαδικασία μέσω της οποίας αυτή διαμορφώνεται και το πλαίσιο όπου εκδηλώνεται, καθώς και οι παράγοντες που συσχετίζονται με διαφορετικούς τύπους συμπεριφοράς. Προτείνονται τρόποι εμπειρικής διερεύνησης και ερμηνείας που αναφέρονται στην επίδραση μεταβλητών όπως, ταξική θέση, φύλο, ηλικία, θρησκεία, ιδεολογία κ.ά. Oι αναφορές επικεντρώνονται στην ελληνική πολιτική κουλτούρα μέσω διαχρονικών δεδομένων από έρευνες (ΕΚΚΕ, ΕΚΠΑ), και αναλύονται στοιχεία για τη συγκριτική μελέτη της πολιτικής συμπεριφοράς σε διαφορετικές κοινωνίες. H διερεύνηση αυτή επιτρέπει την ανάπτυξη προβληματισμού για τις ταυτότήτες και τον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα τους, τις αλλαγές στην πολιτικότητα, κυρίως των νέων, και τις νέες μορφές παρέμβασης στην (και αποχής από την) πολιτική διαδικασία. Επιχειρείται η αναγκαία θεωρητική γεφύρωση μεταξύ της μελέτης της ατομικής πολιτικής συμπεριφοράς και της συλλογικής δράσης, με έμφαση στις νέες μορφές πολιτικής εμπλοκής, τα κοινωνικά κινήματα και τη συγκρουσιακή πολιτική. Επισημαίνονται επίσης τα όρια του συμπεριφορισμού στην ανάλυση εμπειρικών δεδομένων και παρουσιάζονται διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις για το σχεδιασμό της έρευνας και την ανάλυση στοιχείων πολιτικής συμπεριφοράς. Προτείνεται δε ένα θεωρητικό πλαίσιο ανάλυσης όπου, η επισήμανση της ανισότητας στην πολιτική συμμετοχή οδηγεί σε συζήτηση για την ιδιό-τητα του πολίτη και την ανισότητα στη χρήση των δικαιωμάτων που τη συναποτελούν.

 

Το μάθημα χωρίζεται σε θεματικές ενότητες, συνδυάζει παραδόσεις και ενεργό συμμετοχή, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα συνεχούς αξιολόγησης με απαλλακτικό χαρακτήρα. Το 2024, θα λειτουργήσει και ομάδα εργασίας, με θέμα το οποίο μένει να προσδιοριστεί. Στη βιβλιογραφία του μαθήματος αντανακλάται ο διττός χαρακτήρας της Πολιτικής Συμπεριφοράς, που αναφέρεται αφενός σε εμπειρική διερεύνηση παραγόντων που επιδρούν στην πολιτική συμπεριφορά και, αφετέρου στη θεωρητική αντιμετώπιση της πολιτικής συμμετοχής, ως συστατικό στοιχείο της ιδιότητας του πολίτη στη δημοκρατία.

 

Πολιτική Συμπεριφορά: Ύλη και δομή μαθήματος 2024*

 

A. Διδακτικά βοηθήματα

Μ. Παντελίδου Mαλούτα, Πολιτική Συμπεριφορά: Θεωρία, Έρευνα και Ελληνική Πολιτική, Aθήνα, Σαββάλας, 2012.

Τ.H. Marshall, Bottomore, Iδιότητα του πολίτη και κοινωνική τάξη, Aθήνα, Gutenberg, 1995.

 

Β. Άρθρα όπου προσφέρεται υλικό για κριτική αντιμετώπιση της μεθοδολογίας της εμπειρικής διερεύνησης της πολιτικής συμπεριφοράς και του ιστορικού των σχετικών ερευνών

Π. Kαφετζής, «Eυρωπαϊκός Nότος: Σε αναζήτηση του πολίτη και της πολιτικής», Eπιθεώρηση Kοινωνικών Eρευνών, 69A, 1988, σσ. 24-66.

M. Παντελίδου Mαλούτα, «Eλληνική πολιτική κουλτούρα: Όψεις και προσεγγίσεις», Eπιθεώρηση Kοινωνικών Eρευνών, 75A, 1990, σσ. 18-57.

Συμπληρωματικά:

Μεθοδολογικά παραδείγματα από πρόσφατες έρευνες πολιτικής συμπεριφοράς (θα δοθούν στο μάθημα)

 

Γ. Θεματικές και κείμενα για το θεωρητικό πλαίσιο ανάλυσης της πολιτικής συμμετοχής

1. Δημοκρατία και πολιτική συμμετοχή

 G. Schmidt, Θεωρίες της δημοκρατίας, Αθήνα, Σαββάλας, 2004, σσ. 279-296.

C. Offe, «Δημοκρατική θεωρία και δημοκρατική πράξη», στο, X. Λυριντζής, κ.ά, Kοινωνία και πολιτική. Όψεις της Γ' Eλληνικής Δημοκρατίας, Aθήνα, Θεμέλιο, 1996, σσ. 45-57.

 

2. Ταυτότητες και πολιτική συμμετοχή

 S. Hall, «Tο ζήτημα της πολιτιστικής ταυτότητας», στο, S. Hall, D. Held, A. McGrew, H νεωτερικότητα σήμερα, Aθήνα, Σαββάλας, 2003, σσ. 401-425.

D. Della Porta, M. Diani, Κοινωνικά κινήματα. Μια εισαγωγή, Αθήνα, Κριτική, 2010, σσ. 171-244. (Κεφ. «Συλλογική δράση και ταυτότητα» και «Άτομα, δίκτυα, συμμετοχή».)

Συμπληρωματικά:

A.Melucci, Challenging codes. Collective action in the information age, Cambridge, Cambridge University Press, 1996 (Κεφ. 4 “The process of collective identity” και 15 “Mobilization and political participation”).

M. Psimitis, “Collective identities versus social exclusion: the December 2008 Greek youth movement”. Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, 136(136), 2011, σσ. 111-133.

 

3.Κοινωνικά κινήματα

Κ. Καβουλάκος, Ν. Σερντεδάκις, «Συλλογική δράση και κοινωνικά κινήματα», στο A-Ι. Δ. Μεταξάς (επιμ.) Πολιτική  Επιστήμη, τ.IV, Αθήνα, Σιδέρης, 2016, σσ. 501-522.

Σ. Σεφεριάδης, «Συγκρουσιακή πολιτική, συλλογική δράση, κοινωνικά κινήματα: μια αποτύπωση», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 27, 2006, σσ. 7-42.

Συμπληρωματικά:

Η. Kriesi, «Νέα κοινωνικά κινήματα στη Δυτική Ευρώπη», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 11, 1998, σσ. 6-26.

P. Gerbaudo, “The indignant citizen: anti-austerity movements in southern Europe and the anti-oligarchic reclaiming of citizenship”, Social Movement Studies, 16(1)2017, pp. 36-50.

 

4. Εναλλακτικές μορφές πολιτικής συμμετοχής, πολιτική απάθεια και εκλογική αποχή

 Μ. Σημίτη, «Πολιτική κρίση και νέες μορφές παθητικής ή ευέλικτης πολιτικής συμμετοχής», στο, Α-Ι.Δ. Μεταξάς (επιμ.) Πολιτική Επιστήμη, τ.IV, Πολιτική Κοινωνιολογία,  Αθήνα, Σιδέρης, 2016, σσ. 289-317.

Α. Καφέ, Ρ. Νέζη Κ. Πιερίδης, «Ποιοι δεν ψηφίζουν και γιατί: Μελέτη της αποχής στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές του Νοεμβρίου 2010», Επιστήμη και Κοινωνία: Επιθεώρηση Πολιτικής και Ηθικής Θεωρίας, 27, 2011, σσ. 25-53.

Συμπληρωματικά:

R. J. Dalton, “Citizenship norms and the expansion of political participation”, Political Studies, 56(1), 2008, pp. 76-98 (2008).

J. Oser, M. Hooghe, S. Marien, S., “Is online participation distinct from offline participation? A latent class analysis of participation types and their stratification”, Political Research Quarterly, 66(1), 2013, pp. 91-101.

S. Vissers, D. Stolle, “The Internet and new modes of political participation: online versus offline participation”, Information, Communication & Society, 17(8), 2014, pp. 937-955.

 

5.Νεολαία και πολιτική συμπεριφορά

M. Παντελίδου Mαλούτα, «Η νεολαία επιστρέφει; Ελληνική πολιτική κουλτούρα και μεταβαλλόμενα πρότυπα πολιτικότητας των νέων στην κρίση», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 43, 2015, σσ. 5-46.

M. Παντελίδου Mαλούτα, Λ. Ζηργάνου Καζολέα, «Νεολαία, αριστερή ψήφος και ριζοσπαστισμός τη δεύτερη δεκαετία του 2000», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 46, 2020, σσ. 148-182.

Συμπληρωματικά:

E. Amna, J. Ekman, “Standby citizens: diverse faces of political passivity”, European Political Science Review, 6(2), 2014, pp. 261–281.

M. Sveningsson, “‘I wouldn’t have what it takes’: Young Swedes’ understandings of political participation”, Young, 24(2), 2015, pp. 139–156.

A. Harris, J. Wyn, S. Younes, “Beyond apathetic or activist youth. ‘Ordinary’ young people and contemporary forms of participation”, Young, 18(1), 2010, pp. 9-32

 

*Στην ύλη του μαθήματος για τις εξετάσεις περιλαμβάνονται όλα τα παραπάνω, εκτός από τα συμπληρωματικά. Όλη η εξεταζόμενη ύλη, πλην του βασικού εγχειριδίου,  βρίσκεται στο e-class  (έγγραφα).

 

                                                                                     MΠM/ΛΖΚ  9. 2024

maropant@gmail.com

lina.zirganou@gmail.com

Ημερομηνία δημιουργίας

Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2014