Παρουσίαση/Προβολή

(PRIMEDU977) -  Χρήστος Κεχαγιάς

Περιγραφή Μαθήματος

Φιλοσοφία της Παιδείας

Μαθησιακά αποτελέσματα:

Το αντικείμενο της Φιλοσοφίας της Παιδείας προσεγγίζει κριτικά ένα ευρύτατο φάσμα της τυπικής, μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης, επιχειρώντας να απαντήσει σε ερωτήματα που σχετίζονται με την οντολογία, την μεθοδολογία, την αισθητική, την ηθική και τις εν γένει ιδεολογικές, κοινωνικο-πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες ανάπτυξης και λειτουργίας του φαινομένου της Παιδείας στον άνθρωπο και τις κοινωνίες του. Η φιλοσοφική προσέγγιση της Παιδείας του 21^ου αι. δεν περιλαμβάνει μια ‘ιστορική’ παρουσίαση των γνωστών σχολών σκέψης, αλλά εστιάζει στην κριτική προσέγγιση και την εργώδη αξιοποίηση των φιλοσοφικών προσεγγίσεων σε σύγχρονα προβλήματα της εκπαίδευσης, τόσο στο θεωρείν, όσο και στο πράττειν. Έτσι, με την παρακολούθηση του συγκεκριμένου μαθήματος, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές θα μπορούν:

• Να αισθάνονται εξοικείωση με όρους και διαδικασίες αξιοποίησης του αντιληπτικού και γνωστικού περιεχομένου της Παιδείας, έτσι ώστε να καθίσταται ικανή η αναγκαία συνθήκη κατανόησης, εξήγησης, ερμηνείας και διαύγασης των φιλοσοφικών προϋποθέσεων ανάδυσης του παιδευτικού γεγονότος στον σύγχρονο κόσμο.
• Να εξασκούνται πρακτικά στο ‘θέτειν ερωτήματα’ (setting) και την επιλογή βέλτιστων στρατηγικών επίλυσης (solving).
• Να αναλύουν τους σκοπούς και τα μέσα της αγωγής.
• Να συμμετέχουν επαρκώς σε συζητήσεις που αφορούν τον σκοπό και τους στόχους της αγωγής, την διδασκαλία και μάθηση και την αξιολόγηση  των μαθητών/τριών.
• Να έχουν ενισχυθεί ως προς την ικανότητα δόμησης επιχειρηματολογίας και των εφικτών συνδυασμών οικείων φιλοσοφικών προσεγγίσεων.
• Να μπορούν να επεξεργάζονται case studies, τρόπους αντιμετώπισης συγκεκριμένων καταστάσεων που λαμβάνουν χώρα στο πραγματικό περιβάλλον της τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης.
• Να αντιλαμβάνονται τις συνθήκες νομιμοποίησης των επιλογών, επιχειρηματολογίας και στρατηγικής υπό το φάσμα των δυνητικών επιλογών του εκπαιδευτικού στην πράξη.
• Να γνωρίζουν τις επιμέρους ‘ηθικές’ της εκπαίδευσης και την πανανθρώπινη-οικουμενική διάσταση.

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Αναλυτικο-συνθετική ικανότητα
• Αξιολογική προσέγγιση
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Ατομική & ομαδική εργασία
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Ιεράρχηση αναγκών και προτεραιοτήτων
• Κριτική προσέγγιση
• Λήψη αποφάσεων
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Προϋποθέσεις νομιμοποίησης (legitimation)
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Η Φιλοσοφία της Παιδείας καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα της τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης, απαντώντας σε ερωτήματα που σχετίζονται με την οντολογία, την μεθοδολογία, την αισθητική, την ηθική και τις εν γένει ιδεολογικές, κοινωνικο-πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες ανάπτυξης και λειτουργίας του φαινομένου της παιδείας στον άνθρωπο και τις κοινωνίες του. Η σύγχρονη φιλοσοφική προσέγγιση της Παιδείας δεν περιλαμβάνει μια ‘ιστορική’ παρουσίαση των γνωστών σχολών σκέψης, αλλά την κριτική προσέγγιση και την εργώδη αξιοποίηση των φιλοσοφικών προσεγγίσεων σε σύγχρονα προβλήματα της εκπαίδευσης του 21ου αιώνα, τόσο στο θεωρείν, όσο – και κυρίως – στο πράττειν.

Ενδεικτικές διδακτικές ενότητες μαθήματος είναι:

• Όροι και περιεχόμενο της φιλοσοφίας της Παιδείας
• Θεμελιώδη προβλήματα της αγωγής (ιστορική προσέγγιση, σύγχρονος πολιτισμός)
• Θεωρία της Εκπαίδευσης και της Παιδείας-Παιδαγωγική Φιλοσοφία
• Αξιοποίηση περιεχομένων της Φιλοσοφίας της Παιδείας και Μεθοδολογικές προσεγγίσεις
• Ανθρωπολογία της Γνώσης-Οικολογία των Ιδεών-Νοολογική εξέταση
• Οι μεγάλες Σχολές της Φιλοσοφίας της Παιδείας
• Αξιακός γραμματισμός και Παιδεία-αντιμετώπιση των δογματισμών

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Δια ζώσης διαδραστική διδασκαλία και εξ αποστάσεως (ποσοστό 35%)

ΧΡΗΣΗ ΤΠΕ

Χρήση Webex και πλατφόρμας e-class για ανάρτηση υλικού, ενημέρωση και επικοινωνία με τους/τις φοιτητές/τριες.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις	36
Διαδραστική Διδασκαλία	12
Εργασία σε ομάδες	12
Μελέτες περίπτωσης	14
Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας	43,5
Αυτοτελής μελέτη	70
Σύνολο Μαθήματος	187,5

 

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Τελική αξιολόγηση: Γραπτές εξετάσεις με ερωτήσεις ανάπτυξης ή βιβλιογραφική εργασία. Συνεκτίμηση της εξέτασης και της γενικότερης συμμετοχής στο μάθημα.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

• Carr, W. (2004). Philosophy and education. Journal of Philosophy of education, 38(1), 55-73.
• Chambliss, J. J. (2009). Philosophy of education today. Educational Theory, 59(2), 233-251.
• Dewey, J. (2010). The need for a philosophy of education (1934). Schools, 7(2), 244-245.
• Jaeger, W. (1968). Paideia: The ideals of Greek Culture, (Translated by G. Highet, Oxford, 1939) µετάφρ. Γ. Βερροίου. Αθήνα.
• Mead, G. H., Biesta, G. J., & Trohler, D. (2015). Philosophy of education. Routledge.
• Noddings, Ν. (2003). Caring: A Feminine Approach to Ethics and Moral Education. University of California Press.
• Peters, R. S. (2010). Education and the educated man. In Education and the development of reason (pp. 2-13). Routledge.
• Raz, J. (2003). The Practice of Value. Oxford: Clarendon Press.
• Tesar, M., & Locke, K. (1973). The philosophy of education (pp. 2-4). R. S. Peters (Ed.). Oxford: Oxford University Press.
• White, J. (2004) (ed.). Rethinking the School Curriculum: values, aims and purposes. London: Routledge/Falmer.
• White, J. (2011). Exploring well-being in schools: a guide to making children’s lives more fulfilling. London: Routledge
• White, J. (2011). The invention of secondary curriculum (Secondary Education in a Changing World). Palgrave, NY.
• White, J. (2015). Aims of education in a democracy. The SAGE Handbook of Curriculum, Pedagogy and Assessment, 63.
• Winch, C. (2015). Why careers education is part of education. In Education, Ethics and Experience (pp. 36-47). Routledge.
• Winch, C., & Gingell, J. (1999). Key concepts in the philosophy of education. Psychology Press.

• Βρεττός, Ι. (2018). Θεωρίες της Αγωγής: J.H. Pestalozzi, Αδαμάντιος Κοραής (τόμ. Β΄). Αθήνα: Διάδραση.
• Γασπαράτου, Ρ. (2007). «Φιλοσοφία του κοινού νου και φιλοσοφία για παιδιά: Δυο αντικρουόμενα φιλοσοφικά εγχειρήματα». Παιδαγωγικός Λόγος 2, 141-153.
• Θεοδωροπούλου, Ε. (2004). Η εγκοπή της φιλοσοφίας της παιδείας. Αθήνα: Ατραπός.
• Θεοδωροπούλου, Έ. (2014) (επιμ.). Φιλοσοφία της Παιδείας: όψεις της πράξης. Αθήνα: Πεδίο.
• Καζεπίδης, Τ. (1992). Η φιλοσοφία της Παιδείας. Θεσσαλονίκη: Βάνιας.
• Καρακατσάνης, Π. (2015). Φιλοσοφία της Παιδείας. Αθήνα: Gutenberg.
• Καραφύλλης, Γ. (2007). Η φιλοσοφία της Παιδείας. Γνωσιολογικά και ηθικά ζητήματα. Θεσσαλονίκη: Βάνιας.
• Κεχαγιάς Χ. (2005). Φιλοσοφία και Ρόλος της Αγωγής και Εκπαίδευσης στον 21ο αιώνα. Στο: Τριλιανός, Α., Καράμηνας, Ι., "Μάθηση και Διδασκαλία στην Κοινωνία της Γνώσης", (σσ. 81-89). Αθήνα: Κ.Ε.ΕΠ.ΕΚ.
• Κεχαγιάς Χ. (2006). Λειτουργικές Αρχές και Κοινωνική Δομή του Ελληνικού Πολιτισμού. Αθήνα: Ατραπός.
• Κεχαγιάς, Χ. (2009). Η φύση της θέσης στην ελληνική σύλληψη του κόσμου. Αθήνα: Ηρόδοτος.
• Κεχαγιάς, Χ. (2016). Αμοιβαιότητα και ανταπόδοση: μορφές και οι απαρχές της φιλοσοφίας της Παιδείας. Eos: Journal of Scientific and Educational Research, 4(2), 151-168.
• Κουμάκης, Γ. (2001). Θεωρία και Φιλοσοφία της Παιδείας. Αθήνα: Τυπωθήτω.
• Πολυχρονόπουλος, Π. (1989). Φιλοσοφία της Παιδείας, Προτάσεις εκπαιδευτικής πολιτικής. Αθήνα: Αλφειός.

 

- Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

Ελληνόγλωσσα

• Επιθεώρηση εκπαιδευτικών Θεμάτων
• Παιδαγωγική Επιθεώρηση
• Επιστήμες της Αγωγής
• Ηώς

Ξενόγλωσσα

• Journal of Aesthetic Education
• Philosophical Inquiry in Education
• ​Philosophy of Education (published by PESGB)
• Ethics and Education
• Educational Philosophy and Theory
• Studies in Philosophy and Education

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2023