Παρουσίαση/Προβολή

(ΦΣ111) -  Γεράσιμος Κακολύρης

Περιγραφή Μαθήματος

Φ.Σ. 111. ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑ-ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ

Ακαδημαϊκό έτος: 2020-2021 (Χειμερινό εξάμηνο)

Σύνδεσμος εξέτασης μαθήματος για τους/τις επί πτυχίω: https://uoa.webex.com/uoa/j.php?MTID=mce76354a3ada089f53fba60a7c9aa508 (κωδικός: pGpCZEsM264 )

Διδάσκοντες: Γεράσιμος Κακολύρης (Επικ. καθηγητής)

                  gkakoliris@philosophy.uoa.gr

                 http://uoa.academia.edu/GerasimosKakoliris

                 http://www.frenchphilosophy.gr

Επικοινωνία με φοιτητές/-ριες:  Κατόπιν αποστολής μηνύματος

Έναρξη μαθήματος: 5 Οκτωβρίου 2020

1ο μέρος μαθήματος: Τα θεμέλια της μεταφυσικής των ηθών του Ιμμάνουελ Καντ

Στο πρώτο μέρος του μαθήματος, θα ασχοληθούμε αρχικά με μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση ενός εκ των σημαντικότερων κειμένων ηθικής φιλοσοφίας, Τα θεμέλια της μεταφυσικής των ηθών (1785) του Ιμμάνουελ Καντ (Immanuel Kant, 1724-1804), βιβλίο στο οποίο ο Καντ επεξηγεί με εκλαϊκευμένο τρόπο την ηθική του φιλοσοφία (η οποία βρίσκεται επίσης στην Κριτική του Πρακτικού Λόγου). Γιατί όμως το συγκεκριμένο βιβλίο; Επειδή είναι αδιανόητο κάποιος ή κάποια που σπουδάζει φιλοσοφία να μη γνωρίζει καλά την καντιανή ηθική φιλοσοφία (μια εκ των τριών σπουδαίων ηθικών θεωρήσεων – οι άλλες δύο είναι η αριστοτελική αρεταϊκή ηθική θεώρηση και ο ωφελιμισμός). Επιπλέον, όπως θα δούμε, η ηθική φιλοσοφία του Λεβινάς βρίσκεται σε κριτικό διάλογο με τη δεοντολογική ηθική του Καντ.

2ο μέρος μαθήματος: Η φιλοσοφία του Εμμανουέλ Λεβινάς

Στο δεύτερο μέρος του θα ασχοληθούμε με το έργο του γάλλου φιλοσόφου Εμμανουέλ Λεβινάς (Emmanuel Levinas, 1906-1995). Το κυρίως μέλημα του Λεβινάς περιστρέφεται γύρω από το ερώτημα για το πώς μπορούμε να σκεφτούμε το(ν) Άλλο χωρίς να το(ν) αναγάγουμε στο Ίδιο, δηλαδή, χωρίς να εκμηδενίσουμε την ετερότητά του. Σύμφωνα με την ανάγνωση της δυτικής σκέψης από τον Λεβινάς, το Άλλο έχει γενικά θεωρηθεί ως κάτι πρόσκαιρα χωρισμένο από το Ίδιο (ή τον εαυτό), αλλά που τελικά μπορεί να συμφιλιωθεί μαζί του στο πλαίσιο της ίδιας ολότητας (βλέπε, για παράδειγμα, τη φιλοσοφία της ιστορίας του Χέγκελ). Η ετερότητα εμφανίζεται ως μια προσωρινή παρεμβολή, η οποία εκμηδενίζεται καθώς ενσωματώνεται ή ανάγεται στο Ίδιο (ή την εαυτότητα). Αντίθετα, για τον Λεβινάς, ο Άλλος βρίσκεται απολύτως πέρα από την ικανότητα κατανόησής μου και οφείλει να διατηρηθεί στη μη αναγώγιμη ξενότητά του. Η επίπονη προσπάθεια του Λεβινάς είναι να προστατέψει τον Άλλο από τις κυριαρχικές, εχθρικές διαθέσεις του Ίδιου, να αναλύσει τις δυνατότητες και όρους της εμφάνισής του και να διατυπώσει την ηθική σημασία της συνάντησής μας μαζί του. Από τα παραπάνω καθίσταται εμφανής η σημασία της σκέψης του Λεβινάς ειδικά σήμερα που βρισκόμαστε όλο και περισσότερο αντιμέτωποι με περιστατικά εχθρότητας και μίσους απέναντι στη διαφορετικότητα (π.χ. εθνικισμοί, ρατσισμοί, ομοφοβία, μισαλλοδοξία, βία κατά των μεταναστών, κ.λπ).

ΠΡΟΣΟΧΗ: Κατά τη διάρκεια του μαθήματος, θα ζητηθεί από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες (συμπεριλαμβανομένων των επί πτυχίω) να γράψουν μικρές περιλήψεις κεφαλαίων κυρίως των Θεμελίων της μεταφυσικής των ηθών. Ο βαθμός των περιλήψεων θα αντιστοιχεί στο 20% του τελικού βαθμού. Για αυτούς/-ες που δεν θα γράψουν περιλήψεις, ο βαθμός των εξετάσεων θα μειωθεί κατά 20%.

Βιβλιογραφία για το 1ο μέρος

1. Kant, Immanuel, Θεμελίωση της Μεταφυσικής των ηθών, εισαγωγή-μτφρ.-σχόλια Κώστας Ανδρουλιδάκης, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2017.
2. -------, Κριτική του πρακτικού λόγου, μτφρ.-σημειώσεις-επιλεγόμενα Κώστας Ανδρουλιδάκης, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 2004.
3. Ανδρουλιδάκης, Κώστας, Καντιανή ηθική: Θεμελιώδη ζητήματα και προοπτικές, Αθήνα: Σμίλη, 2018.
4. Levinas, Emmanuel, Ολότητα και άπειρο: Δοκίμιο για την εξωτερικότητα, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, Αθήνα: Εξάντας, 1989.
5. -------, Ηθική και άπειρο: Διάλογοι με τον Φιλίπ Νεμό, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, Ίδνικτος, Αθήνα 2007.
6. -------, Ελευθερία και εντολή, μτφρ. Μιχάλης Πάγκαλος, Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 2007.

Ημερομηνία δημιουργίας

Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2012