Παρουσίαση/Προβολή
Θέματα Ιστορίας της Ιατρικής
(86Ε06) - Πέτρος Μπούρας-Βαλλιανάτος
Περιγραφή Μαθήματος
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2024-2025 (ΕΝΑΡΞΗ ΠΕΜΠΤΗ 3/10/24, ΩΡΑ: 12:15, ΑΙΘΟΥΣΑ Δ´)
ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ «ΦΑΡΜΑΚΟ»
Στόχος του μαθήματος είναι να προσφέρει μία εμπεριστατωμένη κριτική παρουσίαση ενός συγκεκριμένου και διαφορετικού κάθε φορά θέματος από την ιστορία της ιατρικής ξεκινώντας από τους αρχαίους χρόνους έως την πρώιμη Αναγέννηση. Επομένως, αποτελεί φυσική συνέχεια του κατ᾽ επιλογήν υποχρεωτικού μαθήματος «Ιστορία της Ιατρικής (86ΥΕΙ05)». Μεταξύ των θεματικών που θα εξετάζονται τα επόμενα χρόνια είναι οι ακόλουθες: «Φάρμακο», «Ασθένεια», «Επιδημία», «Διάγνωση», «Πρόγνωση», «Διαιτητική», «Χειρουργική», «Ιατρική Ηθική». Έμφαση θα δίνεται στην αρχαία ελληνική και βυζαντινή ιατρική παράδοση. Επίσης, επιλεγμένα παραδείγματα θα δίνονται από άλλες προ-νεωτερικές ιατρικές παραδόσεις, όπως η αραβική, εβραϊκή, ινδική, κινεζική και λατινική. Το μάθημα έχει επίσης ως στόχο να οικειοποιήσει τους φοιτητές με τις διάφορες πρωτογενείς πηγές του ιστορικού της ιατρικής, τόσο γραπτές όσο και αρχαιολογικές. Διαλέξεις θα δίνονται κατά περίπτωση από προσκεκλημένου ομιλητές, οι οποίοι θα αναλύουν το θέμα σε μεγαλύτερο βάθος και από διάφορες οπτικές. Επίσης, το μάθημα περιλαμβάνει επισκέψεις σε σχετικές συλλογές μουσείων και αρχαιολογικούς χώρους. Η αξιολόγηση θα γίνεται μέσω μίας υποχρεωτικής εργασίας και μίας υποχρεωτικής παρουσίασης, οι οποίες θα έχουν ως στόχο να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης και ανάλυσης πρωτογενών και δευτερογενών πηγών του ιστορικού της ιατρικής.
[Εικόνα: Ο Χριστός (πάνω), ο πρώτος και πιο σημαντικός θεραπευτής, περιστοιχιζόμενος από τη Θεοτόκο και τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Ένας ιατρός (κάτω, αριστερά) εξετάζει το φιαλίδιο ούρων ενός ασθενούς. Ένας φαρμακοποιός (κάτω, δεξιά) φέρνει φάρμακα από το φαρμακείο, στο οποίο ένα βοηθός προετοιμάζει σκευάσματα. Από τον παλαιότερο κώδικα του έργου Δυναμερόν αποδιδόμενο στον Νικόλαο Μυρεψό, Parisinus gr. 2243 (φ. 10v). Φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας. Credit: Bibliothèque nationale de France, BnF]
Ημερομηνία δημιουργίας
Κυριακή 26 Μαΐου 2024
-
Περιεχόμενο μαθήματος
Το μάθημα περιλαμβάνει 13 τρίωρες συναντήσεις, το περιεχόμενο των οποίων εξαρτάται από το υπό εξέταση θέμα.
Μαθησιακοί στόχοι
Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές θα είναι σε θέση να:
- Κατανοούν ειδικά θέματα στην ιστορία της ιατρικής και να διακρίνουν υποπεριόδους αυτής της ιστορίας.
- Τοποθετούν εξειδικευμένα ζητήματα που σχετίζονται με την αρχαία και μεσαιωνική ιατρική στο κατάλληλο ιστορικό πλαίσιο.
- Κατανοούν σε βάθος συγκεκριμένες ιδέες και θεματικές της προ-νεωτερικής ιατρικής παράδοσης.
- Αναπτύσσουν ένα εξειδικευμένο ενδιαφέρον για την ιστορία της ιατρικής και τις διασυνδέσεις μεταξύ της ιατρικής και της κοινωνίας.
- Γνωρίζουν να αξιοποιούν και να αξιολογούν τις γραπτές και αρχαιολογικές πρωτογενείς πηγές που σχετίζονται με την ιστορία της ιατρικής.
- Αναλύουν και να διαλέγονται με τις σχετικές δευτερογενείς πηγές και να αξιολογούν κριτικά τις συναφείς ιστοριογραφικές προσεγγίσεις.
Προτεινόμενα συγγράμματα
- Nutton, V. (2018). Αρχαία Ιατρική. Μτφρ. Α. Μαυρουδής και Ε. Καπράρα. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
- Γαληνός. (2024). Σχετικά με τις απόψεις μου [Περὶ τῶν ἑαυτῷ δοκούντων]. Εισαγωγή, Μετάφραση, Σχόλια, Επίμετρο Σοφία Ξενοφώντος. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
- Κουλουμέντας, Σ. και Σ. Σταυριανέας. (επιμ.). (2023). Φιλοσοφία και Ιατρική στην Αρχαία Ελλάδα. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Επιπλέον βιβλιογραφία
Bouras-Vallianatos, P. (2020). Innovation in Byzantine medicine: the writings of John Zacharias Aktouarios (c.1275-c.1330). Oxford: Oxford University Press.
Conrad, L. et al. (1995). The Western medical tradition: 800 BC to AD 1800. Cambridge: Cambridge University Press.
Goldschmidt, A. (2009). The Evolution of Chinese Medicine: Song Dynasty, 960-1200. London: Routledge.
Pormann, P. και Savage-Smith, E. (2007). Medieval Islamic Medicine. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Wujastyk, D., Cerulli, A. and K. Preisendanz. (επιμ.). (2013). Medical Texts and Manuscripts in Indian Cultural History. Nes Delhi: Manohar.
Πέραν των συγγραμμάτων, οι φοιτήτριες και οι φοιτητές θα έχουν πρόσβαση σε επιπλέον υλικό (βιβλιογραφία, κείμενα πηγών και οπτικοακουστικό υλικό) στη σελίδα του μαθήματος στο eClass.
Μέθοδοι αξιολόγησης
Υποχρεωτική εργασία (50%). Σχολιασμός πρωτογενούς ή δευτερογενούς πηγής. 3.000 λέξεις. Κατάθεση έως Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2025.
Υποχρεωτική παρουσίαση (30%)
Ενεργή συμμετοχή στο μάθημα και τις συζητήσεις (20%).
Διδάσκοντες
Πέτρος Μπούρας-Βαλλιανάτος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα ΙΦΕ (pbourasval@phs.uoa.gr)