Παρουσίαση/Προβολή

Διδάσκοντες

Διδάσκων: Σταύρος Ιωαννίδης

Email: stavros.ioannidis.phil@gmail.com

Μέρα/ώρα μαθήματος: Τρίτη 12.15 - 15.00, αίθουσα Β'

Ώρες γραφείου: μετά από συνεννόηση

(κτήριο γραμματείας, ισόγειο, πρώτο γραφείο αριστερά)

Περιεχόμενο μαθήματος

Η φιλοσοφία της βιολογίας είναι ένας κεντρικός κλάδος της σύγχρονης φιλοσοφίας της επιστήμης. Σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει τους/τις φοιτητές/τριες στις κεντρικές έννοιες και προβληματισμούς της φιλοσοφίας της βιολογίας, και γενικότερα στα φιλοσοφικά ερωτήματα που εγείρονται από τις σύγχρονες επιστήμες της ζωής.

Το μάθημα αποτελείται από 5 θεματικές ενότητες:

Ενότητα 1: Φιλοσοφικά θέματα στην εξελικτική βιολογία

Μαθήματα 2-5 (εξέλιξη, φυσική επιλογή, προσαρμογή, προσαρμοτισμός, κατασκευή οικοθέσης, τελεολογία, μονάδες επιλογής)

Ενότητα 2: Η οντολογία της εξέλιξης

Μαθήματα 6-7 (οργανισμοί, βιολογικά άτομα, βιολογικά είδη, ανώτερα τάξα)

Ενότητα 3: Φιλοσοφικά θέματα στη γενετική και στη μοριακή βιολογία

Μαθήματα 8-10 (γονίδιο, γενετική αιτιότητα, αναγωγισμός, γενετική πληροφορία, βιολογική επικοινωνία)

Ενότητα 4: Η βιολογία ως επιστήμη

Μάθημα 11 (βιολογικοί νόμοι και μηχανισμοί, πολυπλοκότητα, εξελικτική πρόοδος, ζωή)

Ενότητα 5: Εξέλιξη και ανθρώπινη φύση

Μαθήματα 12-13 (κοινωνιοβιολογία, εξελικτική ψυχολογία, πολιτισμική εξέλιξη, ανθρώπινη φύση, εξελικτική ηθική)

Προαπαιτούμενα

Αν και όλες οι βιολογικές και φιλοσοφικές έννοιες θα εξηγηθούν στο μάθημα, η προηγούμενη παρακολούθηση μαθημάτων βιολογίας, ιστορίας της βιολογίας και φιλοσοφίας της επιστήμης είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την ευκολότερη παρακολούθηση του μαθήματος και ολοκλήρωση των εργασιών. Χρήσιμη επίσης είναι η ικανότητα ανάγνωσης και κατανόησης αγγλόφωνων φιλοσοφικών άρθρων. Το πιο σημαντικό όμως προαπαιτούμενο για το μάθημα είναι το ενδιαφέρον για την εξελικτική βιολογία και γενικότερα για τις επιστήμες της ζωής.

Μαθησιακοί στόχοι

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να:

• διακρίνουν τους κύριους προβληματισμούς και διαμάχες στην σύγχρονη φιλοσοφία της βιολογίας
• επεξηγούν τις κεντρικές έννοιες που θα μελετηθούν (αρμοστικότητα, φυσική επιλογή κλπ)
• αναλύουν κριτικά τις διάφορες φιλοσοφικές απόψεις και επιχειρήματα στη φιλοσοφία της βιολογίας
• διαβάζουν, να κατανοούν και να αναλύουν κριτικά φιλοσοφικά και επιστημονικά άρθρα σχετικά με τη φιλοσοφία της βιολογίας
• διαμορφώνουν τις δικές τους απόψεις και επιχειρήματα
• παρουσιάζουν στην τάξη ένα φιλοσοφικό επιχείρημα και μια κριτική ανάλυση φιλοσοφικών απόψεων
• συνθέτουν ένα φιλοσοφικό δοκίμιο στο οποίο θα επιχειρηματολογούν υπέρ μιας συγκεκριμένης άποψης σε ένα φιλοσοφικό ερώτημα ή/και θα ασκούν αναλυτική κριτική σε υπάρχουσες φιλοσοφικές απόψεις στη φιλοσοφία της βιολογίας

Μέθοδοι αξιολόγησης

Για την επιτυχή παρακολούθηση του μαθήματος απαιτούνται:

• Τελικό φιλοσοφικό δοκίμιο (τουλάχιστον 3,000 λέξεων)
• Κριτική ανάλυση ενός φιλοσοφικού άρθρου (κείμενο 450-500 λέξεων)
• Δύο σύντομες εργασίες (350-400 λέξεων, θέματα θα δοθούν στο μάθημα)
• Σύντομη παρουσίαση στην τάξη
• Συμμετοχή στο μάθημα και στις συζητήσεις

Τα τελικό φιλοσοφικό δοκίμιο θα πρέπει να βασίζεται σε τουλάχιστον δύο φιλοσοφικά άρθρα/κεφάλαια βιβλίων από τη βιβλιογραφία του μαθήματος.

Βιβλιογραφία

Προτεινόμενα συγγράμματα

• Godfrey-Smith, P. (2016) Φιλοσοφία της βιολογίας, ΠΕΚ.
• Ηull, D. L. & Ruse, Μ. (2017) Εγχειρίδιο του Cambridge για τη φιλοσοφία της βιολογίας, Aφοι Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε.

Βασική Βιβλιογραφία

• Godfrey-Smith, P. (2016) Φιλοσοφία της βιολογίας, ΠΕΚ.
• Ηull, D. L. & Ruse, Μ. (2017) Εγχειρίδιο του Cambridge για τη φιλοσοφία της βιολογίας, Aφοι Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε.
• Sterelny, K. (2014) Dawkins κατά Gould: η επιβίωση του προσαρμοστικότερου, Αλεξάνδρεια.

Άλλα σημαντικά συγγράμματα & πηγές

• Darwin, C. (1859) On the Origin of Species (first edition). (εισαγωγή, κεφ. 1-4, 6, 14)

http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F373&viewtype=text&pageseq=1

• Sober, E. (ed.) (2006) Conceptual issues in evolutionary biology, Cambridge, Massachusetts: MIT Press. [CIEB]
• Sterelny, K & Griffiths, P. (1999) Sex and death: an introduction to philosophy of biology, University of Chicago Press.
• Kριμπάς, Κ. (2007) Κοινωνιοβιολογία, Κάτοπτρο.
• Stanford Encyclopedia of Philosophy [SEP] http://plato.stanford.edu