ΙΦΕ4: Κοινωνική και Πολιτική Φιλοσοφία
(PPP671) - Βάνα Νικολαίδου-Κυριανίδου, Γεώργιος Πολίτης, Ιωάννης Πρελορέντζος, Γεώργιος Βλαχάκης
Περιγραφή Μαθήματος
Βάνα Νικολαίδου-Κυριανίδου, Αναπλ. Καθηγήτρια, Ε.Κ.Π.Α.
Ώρες υποδοχής: θα προσδιορισθεί με νεώτερη ανακοίνωση
5ος όροφος, κυψέλη 503,
τηλ. 210 727 7547,
Ε-mail: v-n-k@otenet.gr
Πτυχιούχος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1980), με μεταπτυχιακές σπουδές (Diplôme d’Études Approfondies, 1981) στην Σορβόννη (Université de Paris IV) και διδακτορική διατριβή (1987) στο ίδιο Ίδρυμα, υπό την επίβλεψη του Pierre Boutang. Θέμα : Les fondements métaphysiques de la politique de Platon (εκδόθηκε στην «Βιβλιοθήκη Σοφίας Ν. Σαριπόλου», 1992). Συγγραφέας των εξής βιβλίων : Ο πολιτικός κατά τον Γεώργιο Γεμιστό-Πλήθωνα (1992), Ο απόβλητος και ο θεοπρόβλητος. Πολιτική ανάγνωση της Ακολουθίας του Σπανού (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 1999). Έχει μεταφράσει και επιμεληθεί το δοκίμιο της Ηannah Arendt, Περί βίας (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2000), και εκείνο του Jacques Derrida, Χώρα, με δικό της επίμετρο: «Η πολιτική στη Χώρα του Τιμαίου» (Ινστιτούτο του Βιβλίου, Εκδόσεις Καρδαμίτσα, 2000). Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και δημοσιεύσει μελέτες σε συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα, την Γαλλία και την Ρωσία. Έχει διδάξει στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του Πανεπιστημίου Paul-Valéry Montpellier III. Από το 2006 είναι μέλος του Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Προσωπική ιστοσελίδα (με αναρτημένες δημοσιεύσεις): https://uoa.academia.edu/VanaNICOLAIDOUKYRIANIDOU
Σύντομη περιγραφή μαθήματος
Βασικός στόχος των παραδόσεων είναι η προσέγγιση της αντίληψης της Hannah Arendt για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Προκειμένου να διερευνηθεί η γνωστή θέση της σχετικά με το δικαίωμα του να έχεις δικαιώματα, θα εξετασθεί η φιλοσοφική της ανθρωπολογία με άξονα τις υπαρξιακές κατηγορίες του μόχθου, της κατασκευής και της πράξης. Υπό αυτήν την προοπτική, και στη βάση της αρεντικής έννοιας της πληθύος, θα αναδειχθεί η σχέση της με τον κλασικό ρεπουμπλικανισμό όσο και η απόκλισή της από αυτόν. Συγκεκριμένα, θα εξετασθεί τόσο η αντι-πλατωνική θέση της σε σχέση με την γνώμη και τη δημόσια σφαίρα, όσο και η αριστοτελίζουσα κατανόηση της έννοιας της πόλεως. Υπό την ίδια προοπτική, θα διερευνηθεί η εκ μέρους της υιοθέτηση της καντιανής αντίληψης για την αυθορμησία στη συνάρτησή της με την αυγουστίνεια ανθρωπολογία. Με τη βοήθεια αυτών των αναλύσεων, θα διασαφηνισθεί ο ιδιότυπος ρεπουμπλικανισμός της Arendt. Έτσι, θα καταφανεί η άμεση σύνδεση του θεμελιώδους κατά την Arendt δικαιώματος με τον τρόπο με τον οποίο ορίζει η ίδια την έννοια της ελευθερίας. Άμεσα συνδεδεμένη με την απόλυτη διάκριση της πολιτικής από την έννοια της κυριαρχίας, η αρεντική ελευθερία, αν και θετική, αποκλίνει πλήρως από τον αντίστοιχο ορισμό του Isaiah Berlin.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Η. Arendt, The Origins of Totalitarianism. New Edition with added Prefaces, San Diego & N.York, London, Harcourt Brace & Company 1979.
Η. Arendt, The Promise of Politics. Edited and with Introduction by Jerome Kohn, N. York: Schocken Books 2005.
Η. Arendt, Ελευθερία, αλήθεια και πολιτική, μτφρ. Γ. Ν. Μερτίκας, Αθήνα: Στάσει εκπίπτοντες, χ.χ.
Η. Arendt, Η ανθρώπινη κατάσταση (Vita activa), μτφρ. Σ. Ροζάνης & Γ. Λυκιαρδόπουλος, Αθήνα: Γνώση 1986.
Η. Arendt, Η πολιτική φιλοσοφία του Καντ, μτφρ. & επίμετρο Β. Ρωμανός, Αθήνα: Νήσος 2008.
Η. Arendt, Περί βίας, Εισαγωγή & μετάφραση Β. Νικολαïδου-Κυριανίδου, Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2000.
Τηλ. 210-7275565
Email:ahatzis@phs.uoa.gr
Homepage: http://www.aristideshatzis.net
Ιστοσελίδα μαθήματος:http://www.aristideshatzis.net/2018/02/2018.html
Groupμαθήματος στο Facebook:https://www.facebook.com/groups/polphil/
Ο Αριστείδης Χατζής είναι Αν. Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου & Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Ιστορίας & Φιλοσοφίας της Επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάκτωρ Δικαίου & Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Σικάγου. Έχει τιμηθεί με υποτροφίες και ακαδημαϊκά βραβεία, εργασίες του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους, έχει διδάξει και έχει δώσει πλήθος διαλέξεων στην Ευρώπη, στη Βόρειο Αμερική, στην Αφρική και στην Άπω Ανατολή. Τα βιβλία του Φιλελευθερισμός και Επιχειρήματα Ελευθερίας έχουν κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος το 2017. Είναι επίσης ο επιμελητής του διεθνούς συλλογικού τόμου Law and Economics: Philosophical Issues and Fundamental Questions (London/New York: Routledge, 2015). Κείμενά του έχουν δημοσιευθεί στα μεγαλύτερα ΜΜΕ της Ελλάδας (Καθημερινή, Τα Νέα, Protagon) και του εξωτερικού (New York Times, Financial Times, Wall Street Journal) ενώ έχει παραχωρήσει συνεντεύξεις σε ελληνικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς και μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης (Al Jazeera, BBC, Bloomberg News, Economist, Euronews, Guardian, Spiegel, National Public Radio, Russia Today, Time, Voice of America, Βελγική, Γαλλική, Γερμανική, Ισπανική, Ιταλική, Ιρλανδική, Κινέζικη, Κορεάτικη, Σουηδική, Τουρκική, Φινλανδική Δημόσια Τηλεόραση, κ.α.).
Στις πέντε δικές μου διαλέξεις θα συζητήσουμε κυρίως δύο προβλήματα της σύγχρονης πολιτικής φιλοσοφίας: τη σύγκρουση της δημοκρατικής με τη φιλελεύθερη αρχή στο σύγχρονο κράτος δικαίου και την προσπάθεια επιβολής της κοινωνικής ηθικής με όργανο το δίκαιο, ιδίως στα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τον έλεγχο του σώματός μας. Θα ξεκινήσουμε λοιπόν συζητώντας για το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία, τον φιλελευθερισμό και τα δικαιώματα, θα συνεχίσουμε με τη συζήτηση για την επιβολή της ηθικής μέσω του δικαίου και το δικαίωμα να ελέγχεις το σώμα σου και θα ασχοληθούμε με ειδικότερα θέματα όπως η παρένθετη μητρότητα, ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών, η Δίκη της Νυρεμβέργης, ο λόγος μίσους, το κάψιμο της σημαίας, η απαγόρευση κόμματος,το δημοψήφισμα, η πολυπολιτισμικότητα, η ελευθερία του τύπου και τα δικαιώματα των τρομοκρατών.Στο πλαίσιο του μαθήματος θα χρησιμοποιήσουμε τη λογοτεχνία και την τέχνη για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις ιδέες, τα ρεύματα και τους θεσμούς.
Διδακτικό εγχειρίδιο:Αριστείδης Χατζής, Φιλελευθερισμός (Αθήνα: Εκδ. Παπαδόπουλος, 2017).
Τρόπος διδασκαλίας: Κάθε μάθημα θα καλύπτει μια συγκεκριμένη θεματική ενότητα. Τα πρώτα δύο μαθήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την κατανόηση των επομένων. Τα επόμενα μαθήματα θα συνεχίσουν και θα διευρύνουν τη συζήτηση των σχετικών θεμάτων που θα παρουσιαστούν στα πρώτα δύο μαθήματα. Η παρουσία στο μάθημα είναι υποχρεωτική.
Αξιολόγηση: Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές θα εξεταστούν με ένα σύντομο τεστ πολλαπλών επιλογών στο τέλος των διαλέξεων πάνω σε όλα όσα είπαμε στην τάξη, στη διάρκεια των διαλέξεων και των συζητήσεων. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης οι φοιτήτριες/τές θα έχουν πρόσβαση σε βιβλία, σημειώσεις και τις δικές μου διαφάνειες.
Βάσση Γιώτα
Δρ Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Η Παναγιώτα Βάσση είναι Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην «Ηθική» από το ΕΚΠΑ και D.E.A. στη Λογοτεχνία και τον Ελληνικό Πολιτισμό από το Universidad de Granada. Είναι επιστημονικός συνεργάτης του ΕΚΠΑ και μέλος του Φιλοσοφικού Εργαστηρίου PPELAB. Δίδαξε Κοινωνικές και Πολιτικές Θεωρίες στο Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ηθικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κοινωνική Ηθική στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ηθικής του ΕΚΠΑ και θεωρίες Ρεπουμπλικανισμού στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Πολιτικής Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ. Η μελέτη της για τον στοχαστή του «Ματαρόα» Κώστα Παπαϊωάννου τιτλοφορείται Ο «πολιτικός άνθρωπος» στο έργο του Κώστα Παπαϊωάννου (Εναλλακτικές, 2015). Στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα ανήκει επίσης η Φιλοσοφική Συμβουλευτική και η Εφαρμοσμένη Φιλοσοφία. Σε αυτό το πλαίσιο ασχολήθηκε με τη Φιλοσοφία για παιδιά και εξέδωσε παιδικά βιβλία με θέμα τα δικαιώματα των παιδιών και τα δικαιώματα των παιδιών-προσφύγων, τη δημοκρατία και την ειρήνη. Συμμετέχει σε συλλογικά έργα και ερευνητικές ομάδες Φιλοσοφίας και αρθρογραφεί σε επιστημονικά περιοδικά.
Πανεπιστημιακό Email: pvassi@ppp.uoa.gr
Προσωπικό Email: yvassi@yahoo.com
Βλαχάκης Γιώργος
Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών και της Φιλοσοφίας, Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Πανεπιστημιακό Email: gvlahakis@philosophy.uoa.gr
Προσωπικό Email: gvlahakis@yahoo.com
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Γιώργος Ν. Βλαχάκης είναι Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών και της Φιλοσοφίας στη Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου και φιλοξενούμενος ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν κυρίως στην Ιστορία και Φιλοσοφία των Επιστημών στη νοτιοανατολική Ευρώπη από τον 17ο αιώνα έως και τον 20ο αιώνα. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και βιβλία σχετικά με τη μελέτη των επιστημών και της φιλοσοφίας κατά το Νεοελληνικό Διαφωτισμό αλλά και τον 19ο και 20ο αιώνα στα ελληνικά και αγγλικά. Είναι μέλος πολλών επιστημονικών συλλόγων.
Είναι πρόεδρος της International Commission of Science and Literature / International Union of History and Philosophy of Science, γραμματέας του History of Physics Group / European Physical Society και αντεπιστέλλον μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Ιστορίας των Επιστημών.
Συνέντευξη στην Πεμπτουσία για επιφανείς Έλληνες επιστήμονες, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του «Θεμελιωτές των Επιστημών στην Ελλάδα – 19ος-20ός αιώνας» Δείτε το βίντεο εδώ: https://www.pemptousia.gr/video/agnosti-ellines-protopori-ton-epistimon/
Ημερομηνία δημιουργίας
Τρίτη 15 Μαρτίου 2022
