Παρουσίαση/Προβολή
Εισαγωγή στη Γλωσσολογία
(ΦΦΓ01) - Αμαλία Μόζερ
Περιγραφή Μαθήματος
Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση με την επιστήμη της Γλωσσολογίας και τη μεγάλη ποικιλία των επιμέρους κλάδων της. Αφού γίνει η διάκριση της (ανθρώπινης) γλώσσας από άλλα επικοινωνιακά συστήματα που απαντώνται στο ζωικό βασίλειο, διατυπώνονται τα βασικά ζητήματα που θέτει η Γλωσσολογία σε σχέση με τη δομή της γλώσσας, σε σχέση με την επικοινωνιακή και κοινωνική της διάσταση, δηλαδή με τη χρήση της, σε σχέση με τις ενδείξεις που παρέχει για τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου και σε σχέση με τις μεταβολές που υφίσταται στον χρόνο. Παράλληλα με τους κλάδους της Θεωρητικής παρουσιάζονται και οι κλάδοι της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας, με έμφαση στη διδασκαλία της γλώσσας, τον γλωσσικό προγραμματισμό και τη λεξικογραφία, καθώς και οι διεπαφές της Γλωσσολογίας με άλλους επιστημονικούς κλάδους.
Ημερομηνία δημιουργίας
Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου 2017
-
Προτεινόμενα συγγράμματα
Θα επιλέξετε το δωρεάν διανεμόμενο σύγγραμμά σας μεταξύ των τριών βιβλίων που ακολουθούν. Όλα τα αντικείμενα της εξεταστέας ύλης υπάρχουν σε κάθε ένα από τα προτεινόμενα συγγράμματα, επομένως η επιλογή είναι ελεύθερη, ΔΕΝ ΠΡΟΚΡΙΝΩ ΚΑΝΕΝΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΙΑ. Όπου κρίνω ότι χρειάζεται, σας αναρτώ δικά μου έγγραφα με συμπληρωματικές ή απλουστευμένες πληροφορίες. Σας συνιστώ να δείτε τα βιβλία στη Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής πριν πάρετε την απόφασή σας. Να θυμάστε ότι πάντα θα έχετε τη δυνατότητα να συμβουλευτείτε και τα συγγράμματα που δεν θα επιλέξετε στη Βιβλιοθήκη. Στην κατηγορία «Έγγραφα» θα βρείτε επιλεγμένη επιπλέον βιβλιογραφία.
Ι. Γούτσος, Διονύσης 2012. Γλώσσα: κείμενο, ποικιλία, σύστημα. Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική. ISBN: 978-960-218-770-8. Κωδικός Ευδόξου: 22712315
ΙΙ. Fromkin, Victoria, Robert Rodman & Nina Hyams 2005. Εισαγωγή στη μελέτη της γλώσσας. Μετάφραση από τα Αγγλικά: Ε. Βάζου, Γ.Ι. Ξυδόπουλος, Φ. Παπαδοπούλου & Α. Τσαγγαλίδης. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. ISBN: 978-960-16-2569-0. Κωδικός Ευδόξου: 21540
ΙΙΙ. Lyons, John 1992. Εισαγωγή στη Γλωσσολογία. Μετάφραση από τα Αγγλικά: Μ. Αραποπούλου, Μ. Βραχιονίδου, Α. Αρχάκης & Α. Καρρά. Επιστημονική Επιμέλεια: Γ. Καρανάσιος. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. ISBN 978-960-293-982-6. Κωδικός Ευδόξου: 21536
Ορισμένες πληροφορίες:
Το βιβλίο του Δ. Γούτσου είναι το μόνο που έχει γραφτεί εξ αρχής στα Ελληνικά και επομένως ο συγγραφέας έχει υπόψη του το ελληνικό κοινό και αντλεί τα παραδείγματά του κυρίως από αυτήν την γλώσσα. Και στα άλλα δύο βιβλία όμως οι μεταφραστές έχουν φροντίσει να εντάξουν και πολλά ελληνικά παραδείγματα.
Το βιβλίο του Lyons είναι παλιότερο από τα άλλα δύο, χωρίς όμως να του λείπουν τα απαραίτητα για ένα εισαγωγικό μάθημα. Αρέσει ιδιαίτερα σε όσους έχουν τη διάθεση για μια προσέγγιση πιο φιλοσοφική ή/και που να εντάσσει τη Γλωσσολογία σε γενικότερους φιλοσοφικούς προβληματισμούς..
Το βιβλίο των Fromkin et al. είναι το πιο μεγάλο και επομένως το πιο αναλυτικό από τα τρία και περιέχει πολύ περισσότερα πράγματα από αυτά που είναι απαραίτητο να γνωρίζετε στο τέλος του εξαμήνου. Είναι λοιπόν καλό για όσους θέλουν να έχουν στη διάθεσή τους όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες και να επιλέγουν οι ίδιοι όσες είναι απαραίτητες για τις εξετάσεις (πράγμα που προϋποθέτει να έχουν παρακολουθήσει συστηματικά τις διαλέξεις). Πάντως και οι πληροφορίες που υπάρχουν στα άλλα δύο βιβλία είναι υπεραρκετές για να καλύψουν την ύλη του μαθήματος.
Βιβλιογραφία
Ενδεικτική γενική βιβλιογραφία υπάρχει στην κατηγορία «Έγγραφα». Υπάρχουν ορισμένα βιβλία που είναι γραμμένα ή μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα (περιλαμβάνονται όλα στην ενδεικτική βιβλιογραφία) και πολύ περισσότερα στην αγγλική. Πιο εξειδικευμένη βιβλιογραφία θα παρατίθεται ανά ενότητα κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, αν και όποτε χρειάζεται.
Στο μενού "Σύνδεσμοι" δίνονται σύνδεσμοι προς αξιόπιστους ιστοτόπους/ιστοσελίδες, που σας παρέχουν βοηθητικό για την κατανόηση του μαθήματος υλικό. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να μάθετε απέξω το περιεχόμενό τους! Έχουν απλώς υποβοηθητικό ρόλο.
Διδάσκοντες
Καθηγήτρια Θεωρητικής Γλωσσολογίας με έμφαση στη Σημασιολογία
Τομέας Γλωσσολογίας, Τμήμα Φιλολογίας
Μέθοδοι διδασκαλίας
Η διδασκαλία γίνεται μέσω εβδομαδιαίων διαλέξεων.
Η διδάσκουσα είναι διαθέσιμη για απαντήσεις σε ερωτήματα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (μηνυμάτων μέσω ηλεκτρονικής τάξης), καθώς και της ώρες συνάντησης με τους φοιτητές, μετά από συνεννόηση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Μέθοδοι αξιολόγησης
Η αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνει στο τέλος του εξαμήνου μέσω γραπτής εξέτασης, με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής (οι οποίες καλύπτουν όλο το εύρος της διδαγμένης ύλης).
Η ύλη ανταποκρίνεται στις θεματικές ενότητες που αναγράφονται στο σχετικό σημείο της η-τάξης· εκεί υπάρχουν παραπομπές στα σχετικά κεφάλαια των προτεινόμενων συγγραμμάτων. Η εξεταστέα ύλη θα αναρτηθεί με λεπτομέρειες λίγο πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων (για να ληφθεί υπόψιν η πραγματικά διδαχθείσα ύλη), μαζί με οδηγίες για την στόχευση της μελέτης. Η γενική κατεύθυνση είναι η εξής:
• Καθόλου αποστήθιση: ξέρω ότι δυστυχώς μέχρι τώρα συχνά σας ζητούσαν να παραθέτετε κατά λέξη αποσπάσματα του βιβλίου, αλλά αυτό είναι κάτι που πρέπει να ξεχάσετε και να καταργήσετε εντελώς στη μελέτη σας για τις πανεπιστημιακές εξετάσεις. Η απάντηση στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής προϋποθέτει την ουσιαστική κατανόηση του αντικειμένου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο επέλεξα αυτόν τον τρόπο εξέτασης.
• Τα προτεινόμενα συγγράμματα, και ιδιαίτερα το μεγαλύτερο σε έκταση (Fromkin et al.), σας παρέχει πολύ λεπτομερή ανάλυση κάθε θέματος. Δεν χρειάζεται να απομνημονεύσετε όλες τις λεπτομέριες. Αυτό που ζητώ από σας είναι να έχετε καταλάβει τα πολύ βασικά στοιχεία σχετικά με κάθε επίπεδο ανάλυσης και με κάθε κλάδο της Γλωσσολογίας. Το μάθημα αυτό είναι εισαγωγικό: σας δίνει μια εικόνα των ζητημάτων που αντιμετωπίζει η Γλωσσολογία και των βασικών αρχών βάσει των οποίων μελετά τη γλώσσα. Θα έχετε την ευκαρία να εμβαθύνετε περισσότερο στα επόμενα εξάμηνα. Είναι όμως πολύ σημαντικό να έχετε από τώρα μια ξεκάθαρη ιδέα και κατανόηση αυτών των βασικών προβληματισμών και αρχών. Η κατευθυντήρια γραμμή σας για το ποια είναι τα σημεία που θέλω να συγκρατήσετε για κάθε θεματική ενότητα (από τα αντίστοιχα κεφάλαια των συγγραμμάτων σας) είναι τα πράγματα που εγώ και οι προσκεκλημένοι ομιλητές θα σας πούμε στο μάθημα.
• Μην παραλείπετε να διαβάζετε οποιαδήποτε έγγραφα αναρτώνται στην η-τάξη στο ομώνυμο "εργαλείο". Σας δίνουν τις βασικές πληροφορίες για το αντικείμενο και επομένως τις κατευθυντήριες γραμμές για τη μελέτη σας.
• Οι σύνδεσμοι (links) που σας παραθέτω στο ομώνυμο "Εργαλείο" της η-τάξης είναι απλώς βοηθητικοί για την κατανόηση των διάφορων θεμάτων. Θα σας συμβούλευα όμως να τους παρακολουθείτε, γιατί μπορούν να βοηθήσουν πραγματικά και γιατί είναι συνήθως σχετικά διασκεδαστικοί!
• Αν και δεν είναι σε καμία περίπτωση υποχρεωτικό, μη διστάζετε να ανατρέχετε σε άλλα από τα βιβλία που περιέχονται στη βασική ενδεικτική βιβλιογραφία την οποία έχω αναρτήσει στα έγγραφα. Στην πραγματικότητα αυτός είναι ο σωστός τρόπος να μελετά κανείς στο πανεπιστήμιο. Έχει έτσι την ευκαιρία όχι μόνο να κατανοήσει καλύτερα το αντικείμενο στο οποίο εξετάζεται, αλλά και να γνωρίσει τις διαφορετικές απόψεις γύρω από τα διάφορα ζητήματα.
• Προσοχή: Μην επαφίεστε ούτε σε πληροφορίες για την εξέταση που μπορεί να λαμβάνετε από διάφορες πηγές (γιατί η εξέταση δεν είναι πάντα ίδια ούτε καν όταν πρόκειται για τον ίδιο διδάσκοντα) ούτε σε πληροφορίες που μπορεί να βρείτε στο διαδίκτυο για τα διάφορα επιστημονικά αντικείμενα. Το διαδίκτυο δεν υπόκειται σε επιστημονικό έλεγχο και έτσι, ενώ μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμο, μπορεί να σας παροδηγήσει με λανθασμένες πληροφορίες. Υπάρχουν βεβαίως ασφαλείς πηγές (π.χ. οι ιστότοποι πανεπιστημιακών τμημάτων), αλλά κατά τα άλλα πρέπει να είναι κανείς επιφυλακτικός.
Μαθησιακοί στόχοι
Οι στόχοι του μαθήματος μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:
- Γενική εικόνα του επιστημονικού πεδίου της Γλωσσολογίας και των ποικίλων κλάδων της
- Εξοικείωση με τις βασικές έννοιες της Γλωσσολογίας
- Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο πρέπει να προσεγγίζεται η γνώση στο πανεπιστήμιο: κατανόηση σε βάθος, κριτική αντιμετώπιση, παντελής απουσία αποστήθισης
- Εξοικείωση με τον τρόπο σκέψης και τις μεθόδους έρευνας των ανθρωπιστικών επιστημών