Παρουσίαση/Προβολή

(PHIL1811) -  Βασιλική Χρυσανθοπούλου

Περιγραφή Μαθήματος

Στο μάθημα αυτό αρχικά γίνεται μια σύντομη θεωρητική εισαγωγή στην έννοια και τις μεθόδους έρευνας του υλικού πολιτισμού από την πλευρά της Λαογραφίας, αλλά και άλλων συγγενών επιστημών. Στη συνέχεια, και αφού οι φοιτητές και οι φοιτήτριες έχουν κατανοήσει το περιεχόμενο του υλικού πολιτισμού, συνεχίζουμε με το ειδικότερο θέμα της κατανάλωσης εξετάζοντας, πέρα από τα οικονομικά, κυρίως τα κοινωνικά και πολιτισμικά της συμφραζόμενα. Το μάθημα εστιάζει στα εξής σημεία:

• Θεωρητικές προσεγγίσεις του υλικού πολιτισμού στην Ελλάδα: Οι πρώτοι λαογράφοι και τα αντικείμενα του υλικού βίου και της λαϊκής τέχνης. Η συμβολή του Γεωργίου Μέγα στη μελέτη του υλικού πολιτισμού. Εξω-ακαδημαϊκή Λαογραφία και η μελέτη του υλικού πολιτισμού (Αγγελική Χατζημιχάλη, Δημήτριος Λουκόπουλος). Νεότερες διεπιστημονικές λαογραφικές μελέτες, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, όπου γίνεται εκτενώς λόγος για την έρευνα και μελέτη του υλικού πολιτισμού, για τα υλικά αντικείμενα και τη χρηστικότητά τους, τις πολλαπλές όψεις της υλικότητας, τις βιογραφικές διαδρομές και τις «κοινωνικές ζωές» των αντικειμένων.
• Θεωρητικές προσεγγίσεις του υλικού πολιτισμού από τη σκοπιά των κοινωνικών επιστημών και κυρίως της ανθρωπολογίας: θεωρίες της «κοινωνικής ζωής των αντικειμένων» του Appadurai και της «πολιτισμικής βιογραφίας των πραγμάτων» του Kopytoff, του Miller και του Bourdieu. Γενικότερα θα γίνει αναφορά σε όλες τις σχολές θεωρητικής σκέψης για τον υλικό πολιτισμό από τον 19ο αιώνα έως σήμερα που σε πολύ μεγάλο βαθμό μετέβαλαν τις παλιότερες στατικές και σε μεγάλο βαθμό ουσιοκρατικές θεωρήσεις των αντικειμένων προς συνολικότερες και δυναμικότερες προσεγγίσεις, ανοίγοντας και καινούργια πεδία μελέτης της υλικής ζωής.
• Κατανάλωση και καταναλωτικές πρακτικές στον ελληνικό παραδοσιακό πολιτισμό (18ος-μέσα 20ού αιώνα). Βασικές όψεις της κατανάλωσης (διατροφή, ενδυμασία, καθημερινότητα και συμβολισμοί των διατροφικών αγαθών). Η σημασία της αυτοπαραγωγής για τις παραδοσιακές κοινότητες. Η έννοια και η σημασία της οικιακής οικονομίας.
• Σύγχρονες καταναλωτικές τάσεις: υπερκατανάλωση, επίδειξη και κοινωνικό κύρος μέσα από τις καταναλωτικές διαδικασίες. Η σημασία των επείσακτων τάσεων στη διατροφή και την ένδυση και η μίμηση ρόλων και προτύπων ζωής από το εξωτερικό, όπως αναπτύχθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
• Προσέγγιση και ανάλυση των όρων «αειφόρος ανάπτυξη» και «αειφορία», όροι που ταυτίζονται με την βελτίωση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής, μέσα στο πλαίσιο της λειτουργίας των οικοσυστημάτων που υποστηρίζουν τη ζωή.
• Ανάλυση της ισορροπίας των τριών πυλώνων της αειφορίας (περιβάλλον-κοινωνία-οικονομία) που υπήρχε στις παραδοσιακές κοινωνίες. Οικολογική λαογραφία.
• Η σημερινή άνιση ανάπτυξη των τριών πυλώνων της αειφορίας, αφού μόνον αυτός της οικονομίας φαίνεται να ενισχύεται κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ αντίθετα το περιβάλλον και η κοινωνία φαίνεται να υποχωρούν. Τρόποι δημιουργικής αξιοποίησης με βάση παραδείγματα από τον παραδοσιακό πολιτισμό σήμερα με δεδομένο το ότι η οικονομία προορίζεται για την κοινωνία και εξαρτάται από τη σχέση με το περιβάλλον.
• Εκπαιδευτικές εφαρμογές στην δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο μάθημα θα συζητηθούν προτάσεις και σχέδια μετεξέλιξης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη. Επίσης, στο μάθημα θα συζητηθούν και σχετικά σχέδια διδασκαλίας.

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2024