Παρουσίαση/Προβολή

(PHIL1809) -  Γεώργιος Κούζας

Περιγραφή Μαθήματος

Στο μάθημα αυτό εξετάζεται η πολλαπλή έννοια της κοινότητας τόσο στον αγροτικό όσο και τον αστικό χώρο. Θα εξεταστούν τα εξής ζητήματα:

 

• Η έννοια της παραδοσιακής κοινότητας (η κοινότητα ως φυσικός χώρος, ως κοινωνικός και πολιτισμικός χώρος). Η ιστορική διαδρομή του θεσμού των ελληνικών κοινοτήτων από το Βυζάντιο και στη συνέχεια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του ελευθέρου Ελληνικού Κράτους. Τα βασικά γνωρίσματα της ελληνικής παραδοσιακής κοινότητας (18ος-αρχές 20ού αιώνα): οικονομία αυτοσυντήρησης, κοινωνικές και ηθικές αξίες, παραγωγή στηριγμένη στην οικιακή βάση, κάθετη κοινωνική διαστρωμάτωση, ισχυρό αξιακό πρόσημο στις έννοιες της συγγένειας, της οικογένειας, του κοινωνικού φύλου και του ηλικιακού παράγοντα, δίκτυα αλληλεγγύης, σχέσεις αλληλοβοήθειας. Ιστορικά και εθνογραφικά παραδείγματα και ανάλυσή τους.
• Κοινότητα και κοινοτισμός σε άλλες επιστήμες (ιστορία, νομική, ανθρωπολογία, κοινωνιολογία κ.λπ.). Κριτική ανάλυση τω σχολών σκέψης των σχετικών με το φαινόμενο του κοινοτισμού.
• Κοινότητες και κοινοτισμός στον αστικό χώρο. Η γειτονιά ως κοινωνικός χώρος που περιλαμβάνει ανθρώπους με παρεμφερή δημογραφικά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά. Οι ποικίλες και διαφορετικές προσλήψεις του όρου «γειτονιά» και οι κοινωνικές και πολιτισμικές νοηματοδοτήσεις του. «Αστικά χωριά» εσωτερικών μεταναστών. Κοινότητες μεταναστών και προσφύγων στις ελληνικές πόλεις.
• Μετανάστευση και διασπορά. Η έννοια της μετανάστευσης (εσωτερική και εξωτερική). Η έννοια της προσφυγιάς. Η έννοια της διασποράς. Παράλληλα θα παρουσιαστούν στοιχεία για την ελληνική διασπορά του 20ού αιώνα στη Γερμανία, στην Αμερική και την Αυστραλία και τη δημιουργία εκεί διασπορικών κοινοτήτων. Θα αναλυθούν γενικότερα στοιχεία (εργασία, οικονομία, έθιμα, γάμος, γέννηση, θάνατος, ψυχαγωγία, συγγενικοί και φιλικοί δεσμοί) των διασπορικών κοινοτήτων.
• Συμβολικές κοινότητες. Η διάλυση του κοινοτικού συστήματος και η απομάκρυνση από τον φυσικό χώρο της κοινότητας με τη μεταφορά τμημάτων του πληθυσμού στα αστικά κέντρα ή σε άλλες χώρες του κόσμου επέφερε και διάλυση των παραγωγικών και κοινωνικών σχέσεων με αναφορά στον χώρο της παραδοσιακής κοινότητας. Δημιουργήθηκαν άλλες συμβολικές και φαντασιακές κοινότητες, όπως σύλλογοι και αδελφότητες που με διάφορες εκδηλώσεις τους (συναντήσεις, πανηγύρια, ανταμώματα) επανασυγκροτούν την οριστικά διαλυμένη -όσον αφορά τα χωρικά πλαίσια- κοινότητα σε διάφορα άλλα μέρη του κόσμου. Στο μάθημα θα εξεταστούν περιπτώσεις από τον ελληνικό αστικό χώρο.
• Διαδικτυακές κοινότητες. Σήμερα, περισσότερο παρά ποτέ στο παρελθόν βρίσκονται σε ανάπτυξη οι εικονικές κοινότητες. Θα εξεταστούν ζητήματα διαδικτυακής εθνογραφικής έρευνας σε «Ψηφιακούς Τόπους Λαογραφικής Αναφοράς», αναδεικνύοντας τη σημασία και το εύρος των «κοινοτήτων» χρηστών στο διαδίκτυο (ποικίλες ιστοσελίδες) όσο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media), για την προβολή των εικονικών κοινοτήτων, την ενίσχυση των δεσμών με τον τόπο καταγωγής και για την ενδυνάμωση των σχέσεων των μελών της κοινότητας.

Ημερομηνία δημιουργίας

Πέμπτη 25 Ιανουαρίου 2024