Παρουσίαση/Προβολή

(PHIL1255) -  Άννα Τζούμα

Περιγραφή Μαθήματος

FOUCAULT  MICHEL      ή      Η Ιστορία των συστημάτων σκέψης

BOURDIEU  PIERRE       ή      Η Κοινωνιολογία της κουλτούρας

 

MICHEL  FOUCAULT (1926-1984)

ή

Η ιστορία των συστημάτων σκέψης

 

• Ο Λόγος της εξουσίας στη διαμόρφωση των ανθρωπίνων πρακτικών.
• Η σημασία των λεκτικών στρατηγικών ως μέσων υπόγειας άσκησης εξουσίας στο υποκείμενο.
• Η ανάλυση των θεσμών ως οργάνων ελέγχου και καταπίεσης που περιορίζουν την ελεύθερη συμβολή στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
• Η χρήση του Λόγου ως ρητορικής πειθούς, ως προσδιοριστικού παράγοντα των ορίων συμπεριφοράς, ως «αντικειμενοποιημένων» λεκτικών μηχανισμών που υποκρύπτουν συγκεκριμένες ιδεολογικές επιταγές.
• Ο σχηματισμός και ο μετασχηματισμός των συστημάτων γνώσης και η επιβολή των «καθεστώτων αληθείας».
• Η διερώτηση και η ανάλυση του «προφανούς» και του «κοινού τόπου» ως κατασκευασμένων καθεστώτων αληθείας που εμποδίζουν την ανάδυση νέων μορφών υποκειμενικότητας.

 

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

 

1. FOUCAULT Michel, Η Αρχαιολογία της γνώσης, μτφρ. Κ. Παπαγιώργης, Εξάντας, 1987.
2. FOUCAULT Michel, Επιτήρηση και τιμωρία: Η γέννηση της φυλακής, μτφρ. Καίτη Χατζηδήμου-Ιουλιέττα Ράλλη, Κέδρος, Ράππα, 1989.
3. FOUCAULT  Michel, Η Ιστορία της τρέλας, μτφρ. Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Ηριδανός, Αθήνα, 2004.
4. FOUCAULT Michel, Η Ιστορία της σεξουαλικότητας.

Α Τόμος: Η βούληση για γνώση, μτφρ. Τάσος Μπέτζελος, Πλέθρον, Αθήνα, 2011.

Β Τόμος: Η χρήση των ηδονών, μτφρ. Τάσος Μπέτζελος, Πλέθρον, Αθήνα,2013.

Γ  Τόμος:  Η επιμέλεια εαυτού, μτφρ. Βασίλειος Πατσογιάννης, Πλέθρον, Αθήνα, 2013.

Δ  Τόμος: Ομολογίες της σάρκας, μτφρ. Θανάσης Λάγιος, Πλέθρον, Αθήνα, 2019.                                           

5. FOUCAULT Michel, Η γέννηση της κλινικής,μτφρ. Κική Καψαμπέλη, Νήσος, Αθήνα 2012.
6. FOUCAULT Michel, Η τάξη του λόγου: Εναρκτήριο μάθημα στο Collège de France 1970, μτφρ. Μηνάς Χρηστίδης, Ηριδανός, Αθήνα,1990.
7. FOUCAULT Michel, Οι λέξεις και τα πράγματα. Μια αρχαιολογία των επιστημών του ανθρώπου, μτφρ. Κωστής Παπαγιώργης, Γνώση, Αθήνα, 1986.
8. FOUCAULT Michel, Εξουσία, γνώση και ηθική, μτφρ. Ζήσης Σαρίκας, Ύψιλον, Αθήνα, 1987.
9. FOUCAULT Michel, Οι μη κανονικοί, Εστία, Αθήνα, 2010.
10. FOUCAULT Michel, Ετεροτοπίες και άλλα κείμενα, Πλέθρον, Αθήνα, 2012.
11. FOUCAULT Michel, Η γέννηση της βιοπολιτικής. Παραδόσεις στο Κολλέγιο της Γαλλίας, μτφρ. Β. Πατσογιάννης, Πλέθρον, Αθήνα, 2012.
12. FOUCAULT Michel, Τι είναι Κριτική;, μτφρ. Θανάσης Λάγιος, Πλέθρον, Αθήνα, 2016.
13. FOUCAULT Michel, Η μικροφυσική της εξουσίας, μτφρ. Λίλα Τρουλινού, Ύψιλον, Αθήνα, 1991.
14. FOUCAULT Michel, Τι είναι Διαφωτισμός, μτφρ. Στέφανος Ροζάνης, Έρασμος, Αθήνα, 2003. [Σε σχέση με Im. KANT, Τι είναι ο Διαφωτισμός, 1784 και με Th. ADORNO-Max HORKHEIMER, Η διαλεκτική του Διαφωτισμού, 1947].
15. FOUCAULT Michel, Η τιμωρητική κοινωνία, μτφρ. Πάνος Αγγελόπουλος, Πλέθρον, Αθήνα, 2016.

 

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

1. BARRY Peter, Γνωριμία με τη Θεωρία. Μια εισαγωγή στη λογοτεχνική και πολιτισμική θεωρία, μτφρ. Αναστασία Νάτσινα, Βιβλιόραμα, Αθήνα, 2013, σ.211.
2. ΓΚΡΟ Φρεντερίκ, Μισέλ Φουκώ, μτφρ. Άντα Κλαμπατσέα, Νήσος, Αθήνα, 2007.

3.COOPER Barry, Michel Foucault: An Introduction to the Study of his Thought, 1982.

4.COUSINS Mark and ATHAR Houssain, Michel Foucault, 1984.

5.DREYFUS Hubert L. and RABINOV Paul, Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics, 1982.

6.GUTTING Garry, Michel Foucault’s Archaeology of Scientific Reason, 1989.

7.GUTTING  Garry, Foucault: A Very Short Introduction, Oxford University Press, Oxford, 2005.

8.SHERIDAN Alan, The Will to Truth, 1980.

9.SMITH Philip, Πολιτισμική Θεωρία, 2006, σ.194-205 και αλλού.

10.ΣΤΑΥΡΙΔΗΣ Σταύρος, «Οι χώροι της τάξης και οι ετεροτοπίες»  Ουτοπία 72 (2006).  

11.VEYNE Paul, Φουκώ: Η σκέψη του, η προσωπικότητά του, μτφρ. Γ. Καράμπελας, Εστία, Αθήνα, 2011.

12. «Λόγος, εξουσία και υποκείμενο» στο Stuart HALL, Το έργο της αναπαράστασης, μτφρ.Πηνελόπη Πετσίνη, Πλέθρον, Αθήνα, 2017, σ.61-84.
13. «Πού είναι ‘το υποκείμενο’»; στο Stuart HALL, Το έργο της αναπαράστασης, μτφρ. Πηνελόπη Πετσίνη, Πλέθρον, Αθήνα, 2017, σ.85-96.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PIERRE   BOURDIEU (1930-2002)

ή

Η κοινωνιολογία της κουλτούρας

 

• Μετασχημάτισε το σύνολο σχεδόν των γνωστικών πεδίων της κοινωνικής επιστήμης με μια ριζοσπαστική κριτική αναστοχαστικότητας.
• Προσπάθεια να καταδειχθούν οι κοινωνικοί καταναγκασμοί στους οποίους υποτάσσεται ο κόσμος των έργων, ο κόσμος της τέχνης, του δικαίου, της μουσικής, της επιστήμης.
• Προσπάθεια υπέρβασης των δυισμών οι οποίοι χαρακτήριζαν τις κοινωνικές επιστήμες στην εποχή του.
• Άρση της διχοτόμησης του Roland Barthes μεταξύ Λογοτεχνίας και Ιστορίας, κειμένου και συγκειμένου, «εσωτερικής» και «εξωτερικής» ανάλυσης.
• Δημιουργία των εννοιών «habitus» (έξη), «κεφαλαίου», «πεδίου» προκειμένου να ξεπεραστούν οι δυισμοί.
• Η έννοια του «πεδίου» της πολιτισμικής παραγωγής ως υπέρβαση της αντίθεσης μεταξύ δομής και ιστορίας:
• Ένας μικρόκοσμος που παρεμβάλλεται μεταξύ του λογοτεχνικού έργου και του συνολικού κοινωνικού κόσμου και αποτελεί τον πραγματικό δημιουργό της δημιουργίας του κάθε δημιουργού.
• Ένας κόσμος που απαρτίζεται από όλους όσοι έχουν επαγγελματική σχέση με τη λογοτεχνία και ο οποίος έχει τους δικούς του νόμους.
• Χώρος όπου θεμελιώνεται η αντιστοιχία μεταξύ του χώρου των έργων και του χώρου των παραγωγών και των θεσμών παραγωγής των έργων.
• Επιχειρεί έτσι να καταδείξει πως στις διάφορες θέσεις μέσα στο πεδίο της πολιτισμικής παραγωγής (ασκούμενο είδος, θέση του δημιουργού μέσα σ’αυτό το είδος, κοινωνική και γεωγραφική καταγωγή) αντιστοιχούν θεσιληψίες στο χώρο των τρόπων έκφρασης, των μορφών, των θεμάτων, κοντολογίς όλων των μορφικών ιδιαιτεροτήτων των λογοτεχνικών έργων.
• Κατανόηση της κοινωνικής γένεσης του λογοτεχνικού πεδίου, του γλωσσικού παιγνιδιού που παίζεται εντός του, των υλικών ή συμβολικών διακυβευμάτων που κυοφορούνται στο εσωτερικό του.
• Αναζήτηση στη λογική του λογοτεχνικού ή καλλιτεχνικού πεδίου την αρχή της ύπαρξης του έργου τέχνης σε ό,τι το καθιστά ιστορικό.
• Σύλληψη της δυναμικής του πεδίου μέσα από την ανάλυση της δομής του και ταυτόχρονα σύλληψη αυτής της δομής μέσα από μια γενετική ανάλυση της συγκρότησής του και των συγκρούσεων μεταξύ των θέσεων που το συγκροτούν ή μεταξύ αυτού του πεδίου στο σύνολό του και άλλων πεδίων, κυρίως του πεδίου της εξουσίας.
• Ο κοινωνικός χώρος:
• ως συνάρθρωση κοινωνικών πεδίων και σχέσεων των διαφόρων ειδών κεφαλαίου και των ποσοστών μετατροπής τους από το ένα είδος στο άλλο.
• ως χώρος δυνάμεων έλξης και απώθησης.
• Η κοινωνική ταυτότητα οριζόμενη όχι ως ουσία αλλά ως μετασχηματισμός των δομικών σταθερών.
• Η αισθητική κρίση: μια κοινωνική ικανότητα και ως προς τη γένεση και ως προς τη λειτουργία της.
• Η φυσικοποίηση του ιστορικού.
• Μορφές ταξινόμησης ως μορφές συμβολικής κυριαρχίας.
• Προς μια γενετική ανθρωπολογία της εξουσίας με έμφαση στη συμβολική διάσταση.

 

 

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

 

BOURDIEU Pierre, Οι κανόνες της τέχνης. Γένεση και δομή του λογοτεχνικού πεδίου, μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου, Πατάκης, Αθήνα, 2002.

BOURDIEU Pierre, Η διάκριση. Κοινωνική κριτική της καλαισθητικής κρίσης, μτφρ. Κική Καψαμπέλη, Πατάκης, Αθήνα, 2002.

BOURDIEU Pierre, Η ανδρική κυριαρχία,μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου, Πατάκης, Αθήνα, 2007.

BOURDIEU Pierre, Πασκαλιανοί διαλογισμοί, μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου,  Πατάκης, Αθήνα, 2016.

BOURDIEU Pierre, Γλώσσα και συμβολική εξουσία, μτφρ. Κική Καψαμπέλη, Καρδαμίτσα, Αθήνα, 2008.

BOURDIEU  Pierre, Μικρόκοσμοι. Τρεις μελέτες πεδίου, μτφρ. Μάνος Δημητρακόπουλος, Δελφίνι, Αθήνα, 1992.

BOURDIEU  Pierre, Επιστήμη της επιστήμης και αναστοχασμός, μτφρ. Θεόδωρος Παραδέλλης, Πατάκης, Αθήνα, 2007.

 

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Τρίτη 24 Μαρτίου 2020