Παρουσίαση/Προβολή

(MEDIA241) -  Ρόη Παναγιωτοπούλου, Νίκος Μύρτου

Περιγραφή Μαθήματος

Κοινωνική Έρευνα και  Δημοσιογραφία

 (Εαρινό εξάμηνο)

Διδάσκουσα:   Ρόη Παναγιωτοπούλου,

e-mail: rpanag@media.uoa.gr

Ώρες γραφείου: Τρίτη 14 – 16μμ., γραφείο 109, 1^ος όροφος, Σοφοκλέους 1.                       

Αίθουσα, ημέρα  και ώρες διδασκαλίας:  Τρίτη 16:00 – 18:15, αίθουσα 304, 3^ος όροφος, Σοφοκλέους 1

Σύντομη Περιγραφή

Το γνωστικό οπλοστάσιο ενός δημοσιογράφου απαιτεί να μπορεί να διακρίνει και να αναλύει τις ταχύτατες μεταβολές των κοινωνικών δομών και των κοινωνικών θεσμών που επήλθαν και επέρχονται συνεχώς στην ελληνική κοινωνία μετά τη Μεταπολίτευση. Επιπλέον, η οικονομική, πολιτική και, εν τέλει, η κοινωνική κρίση που ξέσπασε από το 2009 και μετά έχει επιταχύνει τις διαδικασίες κοινωνικής μεταβολής οι οποίες, αφενός αναδιατάσσουν τις κοινωνικές σχέσεις, και αφετέρου, θέτουν σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή.

Σκοπός του μαθήματος είναι να παρουσιάσει και να αναλύσει τις διαδικασίες κοινωνικής μεταβολής που έλαβαν χώρα σε ορισμένους κοινωνικούς θεσμούς από το 1974 και ύστερα και ιδίως μετά το 2009. Ως βάση για την ανάλυση παρουσιάζονται σχετικές μελέτες και έρευνες και διδάσκεται ο τρόπος που οι δημοσιογράφοι μπορούν να αντλήσουν πληροφόρηση και κυρίως να εξασκήσουν δυνατότητες συνθετικής ανάλυσης των γεγονότων και μεταρρυθμίσεων. Η γνώση αυτή αποτελεί απαραίτητη βάση για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος (κοινωνικό, πολιτικό ρεπορτάζ, κ.ά.) και είναι επίσης καθοριστική στον τομέα της διαφήμισης (κοινωνικές πρακτικές και συμπεριφορές).

Ζητούμενο του μαθήματος είναι να διεξάγουν οι συμμετέχοντες μια περιορισμένης εμβέλειας κοινωνική έρευνα εφαρμόζοντας τις τεχνικές της ερευνητικής δημοσιογραφίας.

Αξιολόγηση

Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να εκπληρώσουν επιτυχώς όλες τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

    −        Εκπονήσουν ομαδική γραπτή εργασία σχετικά με ένα από τα θέματα που εξετάζονται στο μάθημα που να μην ξεπερνά τις 5000 λέξεις. Η εργασία αποτελεί το 60% του τελικού βαθμού.

    −        Τηρήσουν πρωτόκολλο συζήτησης ενός μαθήματος και να το καταθέσουν γραπτώς στην επόμενη συνάντηση από τη συνεδρία την οποία κατέγραψαν (15% του βαθμού).

    −        Διευθύνουν επιτυχώς μία συνεδρία του μαθήματος (5% του βαθμού).

    −        Συμμετάσχουν στην προφορική εξέταση στο τέλος του εξαμήνου, η οποία θα αφορά τη θεματική της γραπτής εργασίας, καθώς και τη διδαχθείσα ύλη (20% του βαθμού).

 

Επιλογή θεμάτων: Θα πρέπει να επιλέξετε μια από τις θεματικές από το αναλυτικό διάγραμμα του μαθήματος το οποίο θα διανεμηθεί στην αρχή του εξαμήνου. Υπάρχει η δυνατότητα διεύρυνσης – σχετικής τροποποίησης της θεματικής ύστερα από συνεννόηση με τη διδάσκουσα.

Σημείωση: Οι εργασίες παραδίδονται στην τελευταία συνεδρία του μαθήματος (γύρω στα τέλη Μαΐου). Όποια εργασία δεν παραδοθεί εγκαίρως, θα μετατεθεί αυτόματα για την περίοδο του Σεπτεμβρίου, και θα χρεωθεί μείον μία μονάδα.

Προϋποθέσεις για την επιτυχή παρακολούθηση του μαθήματος

• Η      συστηματική παρουσία και συμμετοχή σας στο μάθημα θεωρείται απαραίτητη      προϋπόθεση για την καλύτερη κατανόηση των θεμάτων που θα εξεταστούν και      την επιτυχή ολοκλήρωσή του. Είναι προφανές ότι η εβδομαδιαία προετοιμασία      σας για το μάθημα (επιλογή - ανάγνωση άρθρων και ανάλυσή τους για να      μπορείτε να λαμβάνετε μέρος σε συζήτηση) θεωρείται απαραίτητη.

• Αναφορικά με τις εργασίες θα πρέπει επιπλέον να      ανατρέξετε σε συμπληρωματική βιβλιογραφία. Σε όλες τις περιπτώσεις πρέπει      να γίνεται σύνθεση των πηγών και όχι αντιγραφή. Η αντιγραφή μέρους της      εργασίας τιμωρείται με μηδενισμό της. Στις τελικές εργασίες δεν      ενδείκνυται η χρήση πηγών, όπως π.χ., wikipedia ή ηλεκτρονικών και μη      εγκυκλοπαιδειών, εκτός και εάν αναφέρονται σε νέα τεχνολογικά επιτεύγματα      που δεν έχουν ακόμα αναλυθεί επαρκώς σε άλλες επιστημονικές πηγές.

 

Θεματικοί άξονες

Κοινωνικοί   θεσμοί: Βασικές έννοιες, λειτουργίες, ιστορική αναδρομή της εξέλιξης των   θεσμών (1974-2013), κοινωνική συνοχή - ρήξεις

Δημογραφία –   μετανάστευση: δημογραφική στασιμότητα, συγκέντρωση πληθυσμού, εσωτερική –   εξωτερική μετανάστευση, παλιννόστηση, μεταναστευτική πολιτική   (παγκοσμιοποίηση, διεθνείς συμφωνίες), άσυλο, οικονομικοί μετανάστες,   λαθρομετανάστες, νέο κύμα ελληνικής μετανάστευσης

Οικογενειακές στρατηγικές   κοινωνικής ανέλιξης: Πριν την κρίση και αναδιπλώσεις στα χρόνια της κρίσης   (απασχόληση, εκπαίδευση, ενδοοικογενειακός καταμερισμός εργασίας, κ.ά.)

Εργασιακές σχέσεις: Από τη   μεταπολίτευση μέχρι το 2009 (απασχόληση, ανεργία, δομή αγοράς εργασίας,   δημόσιος – ιδιωτικός τομέας, εργασιακά δικαιώματα). Από το 2009 μέχρι σήμερα   (μνημόνια, ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις, νέο μοντέλο εργασίας, συνέπειες,   προοπτικές).

Κοινωνική πρόνοια,   Φτώχεια – κοινωνικός αποκλεισμός: Δομή συστήματος κοινωνικής πρόνοιας   (ασφάλιση, περίθαλψη, συνταξιοδότηση), μεταρρυθμιστικές προσπάθειες,   συρρίκνωση του συστήματος προνοίας και συνταξιοδότησης  σε καιρούς κρίσης, όρια φτώχειας,   κοινωνικός αποκλεισμός, ανθρωπιστικό πρόβλημα κοινωνικά αποκλεισμένων,   συστήματα αυτοβοήθειας

Αποκέντρωση –   Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ): από το κεντρικό κράτος στις   αποκεντρωμένες περιφέρειες, Καποδίστριας, Καλλικράτης, η αυτονομία των ΟΤΑ   και η περιφερειακή ανάπτυξη, τοπικές κοινωνίες

Διαφθορά, εγγενές στοιχείο του   καπιταλιστικού συστήματος ή παρέκκλιση των σχέσεων εξουσίας? (γραφειοκρατία,   χρηματοδότηση, αδιαφάνεια νόμων και πρακτικών)

Ηλεκτρονική διακυβέρνηση (ΚΕΠ, e-gov,   Διαφάνεια, Taxis, κλπ.) αλλαγές στη γραφειοκρατία ή επανάληψη των παλαιών   δομών σε νέο τεχνολογικό περιβάλλον? Δομές γραφειοκρατίας, καταπολέμηση   πελατειακού συστήματος?

Μεταρρυθμίσεις.   Ανάγκη ή επίφαση: γραφειοκρατία, συντεχνιακά συμφέροντα, διαφθορά. Ποιος ο   δρόμος των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων

 

 

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Αποστολάκης, Ι., Λουκής, Ε., Χάλαρης, Ι. (2004), Ηλεκτρονική διακυβέρνηση, Αθήνα, Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης

Αργείτης Γ. (2012) Χρεοκοπία και οικονομική κρίση. Αποτυχία και κατάρρευση του ελληνικού μοντέλου καπιταλισμού, Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Αφουξενίδης Α. & Αλεξάκης Μ. (2010) «Σημεία των καιρών: Αναζητώντας τη χαμένη κοινωνία των πολιτών στη μεταμοντέρνα εποχή», Σ. Κονιόρδος (επιμ.) Κοινωνικό κεφάλαιο, εμπιστοσύνη και κοινωνία πολιτών, Αθήνα: Παπαζήσης, 209-231,

Βούλγαρης, Ι. (2001), Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης 1974-1990, Αθήνα: Θεμέλιο

Βούλγαρης, Ι. (2013), Η Μεταπολιτευτική Ελλάδα 1974-2009, Αθήνα: Πόλις

Γιαννίτσης Τ. (2013) Η Ελλάδα στην κρίση, Αθήνα: Πόλις.

Hadjiyanni A. (2010) «On social cohesion in Greece», The Tocqueville Review / La Revue Tocqueville, vol. 31, No. 1, 7-40.

Kasimis Ch. (2012) Greece: Illegal Immigration in the Midst of Crisis, Migration Information Source, Country Profiles, http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=884

Klein N. (2007) Το δόγμα του σοκ. Η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής, Αθήνα: Λιβάνης.

Κουζής Γ. (2011) «Η ευέλικτη εργασιακή βαρβαρότητα», συνέντευξη tvxs, 4.5.2011, http://tvxs.gr/news

Κουζής Γ. (2013) «Πλήρης η ανατροπή στη διαμόρφωση των μισθών», Η Αυγή, 10.2.2013, http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=750759

Μακρυδημήτρης, Α. (1999), Διοίκηση και Κοινωνία, Αθήνα Θεμέλιο

 

Ματσαγγάνης Μ. (2013) «Σχολικά γεύματα στην Ελλάδα της κρίσης», Ενημερωτικό Δελτίο 4/2013, Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, http://www.kritiki.gr/attachments/article/218/PARU_Newsletter_04_12.pdf

Ματσαγγάνης Μ. (2013) «Το κοινωνικό δίχτυ ασφάλειας αντιμέτωπο με τη φτώχεια στην Ελλάδα της κρίσης», Σύγχρονα Θέματα, περίοδος 8, τομ. 35, τχ. 120, 47-53.

Μοσχονάς, Γ. (2003), «Αυτοδιοικητικές εκλογές 2002: Εκλογές δεύτερης τάξεως;», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τεύχος 21,

Μουρίκη Α. (2012) ««Στον  βωμό  της ‘ανταγωνιστικότητας’:  η  απορρύθμιση  της αγοράς  εργασίας  και  των  εργασιακών  σχέσεων  την  περίοδο 2010-2012  και  οι  επιπτώσεις  της στις προοπτικές ανάκαμψης», Α. Μουρίκη, Δ. Μπαλούρδος, Ο. Παπαλιού, Ν. Σπυροπούλου, Ε. Φαγαδάκη, Ε. Φρονίμου (επιμ.), Το κοινωνικό πορτραίτο της Ελλάδας 2012. Όψεις της κρίσης,  Αθήνα ΕΚΚΕ, 55-88, http://www2.ekke.gr/images/PDF/Social_portrait_2012.pdf.

Μπεριάτος, Η. (1994), «Η διοικητική αναδιάρθρωση σε τοπικό επίπεδο: η πολιτική της ανακυττάρωσης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (1984-1994)», Τόπος, τεύχος 8, σ. 43-44

Norris P. (2001), DigitalDivide, Cambridge, Cambridge University Press.

OECD (2001) The Well-Being of Nations: The Role of Human and Social Capital, OECD: Paris.

Παναγιωτοπούλου  Ρ. (2013),  «Κοινωνική συνοχή στην ελληνική  κοινωνία της οικονομικής κρίσης», στο: Κοινωνιολογική Επιθεώρηση, 2013, τεύχος, 1, σελ. 155-178.

Παναγιωτοπούλου Ρ. (2009), «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση και ζητήματα επικοινωνίας», στο: Α. Μακρυδημήτρης, Λ. Μαρούδας, Μ. Ηλ. Πραβίτα (επιμ.), ‘Νέα δημόσια διοίκηση’, εταιρική κοινωνική ευθύνη και κοινωνία των πολιτών, Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Σάκκουλας, σελ. 377- 393.

Παναγιωτοπούλου Ρ. (2008), «E-governance in the Greek printed media», στο: M. Meimaris and

Παναγιωτοπούλου Ρ. (2008), «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση και ηλεκτρονική γραφειοκρατία: Τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών», στο: Χρ. Βερναρδάκης (επιμ.), Η κοινή γνώμη στην Ελλάδα 2007, Αθήνα: Σαββάλας 2008, σελ. 281-311.

Panagiotopoulou, R. and Koniordos, S. (2005), «Exploring e-Modernization of Democracy and Governance: Evidence from Greece», στο: Maria Grazia Melchionni (a cura di), Lerelazionitransmediterraneeneltempopresente: dialogo, interculturale, untegrazione, modenizatione, conflitti, Roma: Rubbettino Editore, σελ. 349-369.

Παναγιωτοπούλου Ρ. (2004), Η τηλεόραση εκτός των τειχών: Η περιφερειακή και τοπική τηλεόραση στην Ελλάδα, Αθήνα εκδόσεις Καστανιώτης

Σταθάκης Γ. (2013) «Το ελληνικό μνημόνιο», Σύγχρονα Θέματα, περίοδος 8, τομ. 35, τχ. 120, 34-39.

Trantafyllidou A. (2009) Migration and Migration Policy in Greece. Critical Review and Policy Recommendations, IDEA Policy Briefs, No. 3, April 2009, http://ec.europa.eu/ewsi/UDRW/images/items/docl_22072_928446338.pdf

Τσακαλώτος Ε. (2011) «Η ελληνική οικονομική κρίση», Α. Βλάχου, Ν. Θεοχαράκης, Δ. Μυλωνάκης (επιμ.) Οικονομική κρίση και Ελλάδα, Αθήνα: Gutenberg, 346-367. 

Τσουκαλάς Κ. (2012) Η Ελλάδα της λήθης και της αλήθειας. Από τη μακρά εφηβεία στη βίαια ενηλικίωση, Αθήνα: Θεμέλιο.

Χλέπας, Ν.-Κ. (1994), Πολυβάθμια αυτοδιοίκηση, Αθήνα: Σάκκουλας

Χριστοφιλοπούλου, Π. (1996), «Νομαρχιακή διοίκηση και αυτοδιοίκηση στο ελληνικό πολιτικό σύστημα», Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, τεύχος 7, σ. 126.

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 2015