Παρουσίαση/Προβολή

(ISLL145) -  Στέλλα Πριοβόλου

Περιγραφή Μαθήματος

Α/ Κύκλος : Κλασική αρχαιότητα

 

Οι Έλληνες επινόησαν σχεδόν όλα τα λογοτεχνικά είδη που χρησιμοποιούμε σήμερα : την τραγωδία, την κωμωδία , το έπος. Το θέατρο της Ρώμης ήταν συχνά απλή μετάφραση των ελληνικών έργων , μερικές φορές επηρεασμένο και προσαρμοσμένο αλλά με έμπνευση από το ελληνικό. Το  ρωμαϊκό έπος με τον Βεργίλιο ακολουθεί τον Όμηρο  και τον μιμείται σε σημαντικά αποσπάσματα. Στον Κικέρωνα συναντάμε πότε τον Πλάτωνα και πότε τον Ισοκράτη . Στον Οβίδιο και ακόμη περισσότερο στον Προπέρτιο συναντάμε τις αναμνήσεις των Αλεξανδρινών ποιητών. Αν, λοιπόν, όλοι αυτοί οι συγγραφείς τροποποίησαν τα λογοτεχνικά είδη που κληρονόμησαν και απέκτησαν καινούργιες αξίες και ενδιαφέροντα , είναι επειδή ξεκινούσαν από τα ελληνικά πρότυπα και αντλούσαν από τις δικές τους ιδέες. Ο ρωμαϊκός κόσμος είναι από πολλές απόψεις η συνέχεια του ελληνικού. Αν για παράδειγμα ο Όμηρος είναι ο πρώτος μεγάλος ευρωπαίος ποιητής, ο Βεργίλιος θεωρείται ένας από τους «Πατέρες της Ευρώπης».

 

Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές καλούνται να ερευνήσουν τη γοητευτική σχέση Ελλάδας – Ρώμης, να εξετάσουν τη διαρκή διαδικασία παιδείας με τη μίμηση της ελληνορωμαϊκής λογοτεχνίας, και να ανακαλύψουν σημεία ανεξερεύνητα του μεγάλου ελληνορωμαϊκού πολιτισμού.

 

Για τον παραπάνω κύκλο προσφέρεται η ακόλουθη βιβλιογραφία :

 

1. ΒΟΥΡΒΕΡΗ Κ. Εισαγωγή εις την Αρχαιογνωσίαν και την Κλασσικήν Φιλολογίαν , εκδ. Ελληνικής Ανθρωπιστικής Εταιρείας, Αθήναι 1967
2. ΚΕΝΤΡΩΤΗ Γ. Ο τέλειος ρήτορας, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2008
3. ΠΑΠΑΓΓΕΛΗ Θ. Η Ρώμη και ο κόσμος της, εκδ. Ίδρυμα Μανώλη Τριανταφυλλίδη (Ι.Ν.Σ.) ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 2005.
4. ΠΕΤΡΟΧΕΙΛΟΥ Ν. Ρωμαίοι και Ελληνισμός. Μια διαλεκτική σχέση , εκδ.Παπαζήση, Αθήνα 1984.
5. DE ROMILLY J. Γιατί η Ελλάδα ; μτφρ.Α.Μ. Αθανασίου,Κ. Μηλιαρέση, εκδ. Το Άστυ, Αθήνα 1996.
6. DE ROMILLY J. Πόσο επίκαιρη είναι η αθηναϊκή δημοκρατία σήμερα; μτφρ. Ε.Οικονόμου, εκδ.Ερμής, Αθήνα 2009.
7. GRAF F. Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία, μτφρ. Δ.Νικήτα, εκδ.Παπαδήμα, Αθήνα 2001.
8. HIGHET G. Η κλασική παράδοση – Ελληνικές και ρωμαϊκές επιδράσεις στη λογοτεχνία της Δύσης, μτφρ.Τ.Μαστοράκη εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 1988.
9. LATACZ J. Όμηρος, ο θεμελιωτής της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, μτφρ.Εβ.Σιστάκου, εκδ. Δ. Ν. Παπαδήμα, Αθήνα 2000.

10. NICHOLAS D. Η εξέλιξη του μεσαιωνικού κόσμου, μτφρ.Μ.Τζιαντζή, εκδ.ΜΙΕΤ, Αθήνα 1999.

11. PANDOFLI V. Il teatro drammatico di tutto il mondo dale origine a oggi, edizioni Moderna Italia, 1959.

12.SETTIS S. Το μέλλον του «κλασικού», μτφρ. Α.Γιακουμακάτος, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2006.

13.WEISE OS. Χαρακτηρισμός της Λατινικής Γλώσσας, μτφρ.Γ.Γρατσιάτου, Βιβλιοθήκη Μαρασλή, εν Αθήναις 1905.

 

 

 

Β/Κύκλος : Λατινικός Μεσαίωνας

 

Η Ελλάδα μας άφησε την πρώτη πραγματική λογοτεχνία του δυτικού κόσμου. Εντυπωσιακή είναι η επίδραση που ασκούσαν σχεδόν σε όλες τις εποχές και σε όλες τις χώρες τα ελληνικά έργα , η ελληνική σκέψη, ακόμα και οι ελληνικές λέξεις.

Όλοι οι λαοί της Δύσης στράφηκαν στη Ρώμη και στην Ελλάδα αναζητώντας καθοδήγηση , και έτσι μπόρεσαν να εκφραστούν με δύναμη και χάρη, διασκευάζοντας κατά βάση τα υψηλότερα υφολογικά τεχνάσματα των Ελλήνων και των Ρωμαίων. Οι ελληνικές τραγωδίες παίζονται παντού , από τη Γερμανία ως την Ιαπωνία και από τη Σουηδία ως τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ηλέκτρα ή η Μήδεια λευκή μαύρη ή κίτρινη παραμένουν ίδιες. Ο δρόμος της μόρφωσης των Ευρωπαίων περνά μέσα από την ελληνολατινική καλλιέργεια , και τα κλασικά κείμενα συγκινούν τους νέους κάθε εποχής και δημιουργούν νέους δεσμούς μεταξύ των λαών. Η ευρωπαϊκή λογοτεχνία γίνεται το καθρέφτισμα της μακρόχρονης συνάντησης Ελλάδας-Ρώμης. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Ρωμαίοι είναι ο πρώτος δυτικός λαός που υπέβαλε σε συστηματική κριτική την Ελλάδα και τους Έλληνες , και είναι ενδιαφέρον ότι την κριτική αυτή στάση την κληροδότησε στους νεότερους ευρωπαϊκούς λαούς.

Οι μεταπτυχιακοί φοιτητές καλούνται να εξετάσουν την αφομοίωση των επιτευγμάτων της ελληνορωμαϊκής λογοτεχνίας από τους ευρωπαϊκούς λαούς , και να ερευνήσουν τα διαφορετικά «μαθήματα» που έδωσε σε κάθε εποχή ο ελληνορωμαϊκός πολιτισμός. Ο σύγχρονος κόσμος συνεχίζει από πολλές απόψεις τον κόσμο της Ελλάδας και της Ρώμης. Καλούνται, λοιπόν, να εξετάσουν τον Λατινικό Μεσαίωνα ως πολιτισμικό γεγονός και, με τη γνώση της κλασικής αρχαιότητας, να επεκτείνουν την έρευνά τους στις νεότερες και σύγχρονες σχέσεις των δύο ευρωπαϊκών χωρών Ελλάδας – Ιταλίας στη λογοτεχνία , την ιστορία και τον πολιτισμό.

 

 

Για τον παραπάνω κύκλο προσφέρεται η ακόλουθη βιβλιογραφία :

 

1. Ε. Αρβελέρ – M.Aymard, Οι Ευρωπαίοι, Α/ τόμος «Αρχαιότητα – Μεσαίωνας  - Αναγέννηση», τόμος Β/, Νεότερη και Σύγχρονη εποχή, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2003
2. Σ.Πριόβολου, Carmina Burana veris et amoris, εκδ. Δ.Ν. Παπαδήμα, Αθήνα 1994.
3. Σ.Πριόβολου,  Dario Fo, ένας σύγχρονος goliardus: Mistero Buffo – Carmina Burana, εκδ. Περίπλους, Αθήνα 2001
4. Σ.Πριόβολου, “Rosa Fresca Aulentissima”, το μεσαιωνικό ερωτικό ποίημα με το μάτι των φιλολόγων και του Νομπελίστα  Dario Fo, εκδ. Περίπλους, Αθήνα 2009. Ιταλική έκδοση Casa Editrice Carabba Lanciano   ,2011
5. Σ.Πριόβολου, Οι Ελληνορωμαϊκές Ρίζες της Ευρώπης μέσα από τον στοχασμό ευρωπαίων μελετητών, εκδ. Πεδίο, Αθήνα 2014.
6. Σπ. Σκιαδαρέση ( επιμ.,μτφρ. σχόλια ), Τροβαδούροι : οι Προβηγγιανοί  Ποιητές και Τραγουδιστές του Μεσαίωνα, εκδ. Γαβριηλίδη, Αθήνα 1999.
7. Ζ. Τσιρπανλή, Η Μεσαιωνική Δύση (5^ος-15^ος αι.), εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2004.
8. Er. Bormenan, Η Πατριαρχία-η προέλευση και το μέλλον του κοινωνικού μας συστήματος, μτφρ. Δ. Κούρτοβικ, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2001.
9. J.Burckhardt, Ο πολιτισμός της Αναγέννησης στην Ιταλία, μτφρ.Μ.Τοπάλη, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1997.
10. E.R. Doddds, Οι Έλληνες και το παράλογο, μτφρ.Γ.Γιατρομανωλάκη, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1977.
11. Um. Eco, Η ιστορία της ομορφιάς, μτφρ. Δότση-Ρομποτή , επιμ. Χρυσοστομίδη, εκδ.Καστανιώτης , Αθήνα 2004.
12. Um. Eco , H ομορφιά της λίστας, μτφρ. Δότση- Χρυσοστομίδη, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2009.
13. N.Festa, Ουμανισμός . Τα κλασσικά γράμματα στην Αναγέννηση, επιμέλεια Άρκος και Σάντης  Ρ. Αποστολίδης, Νέα Ελληνικά , Αθήνα 2000.
14. S. Goughenem,Ο Αριστοτέλης  στο Μον-Σαιν-Μισέλ. Οι ελληνικές ρίζες της χριστιανικής Ευρώπης, μτφρ .Φ.Γαϊδατζή, Φ.Μπούμπουλη,  εκδ. Ολκός , Αθήνα 2008.
15. J.Le Goff, Η Ευρώπη γεννήθηκε τον Μεσαίωνα; μτφρ. Ε.Ζέη, Εκδ. Πόλις, Αθήνα 2006.
16. F. Nemo, Τι είναι η Δύση ; μτφρ. ΠΜΣ Μετάφρασης-Μεταφρασεολογίας ΕΚΠΑ, εκδ. Εστία, Αθήνα 2008.
17. D. Nicholas , Η εξέλιξη του μεσαιωνικού κόσμου, μτφρ. Μ.Τζιαντζή, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1999.
18. A. Pertusi, Leonzio Pilato fra Petrarca e Boccaccio, Venezia-Roma 1964 (rist. Venezia 1972)
19. J. Smith, Η Ευρώπη μετά τη Ρώμη. Μια νέα πολιτισμική ιστορία 500-1000,μτφρ.Ν.Κούτρας, εκδ. του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2008.

 

Ημερομηνία δημιουργίας

Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2013