Παρουσίαση/Προβολή

(ARCH523) -  Αθηνά Κόλια-Δερμιτζάκη

Περιγραφή Μαθήματος

Ο 6ος αιώνας είναι η περίοδος κατά την οποία συνεχίζονται οι παραδοσιακές μορφές θεσμών και αντιλήψεων, συγχρόνως όμως εμφανίζονται νέες, που οδηγούν στην οριστική διαμόρφωση του ιδιαίτερου χαρακτήρα της Αυτοκρατορίας κατά τον 7ο αιώνα και σηματοδοτούν το τέλος της πρώιμης περιόδου.  Μετά την επίτευξη σταθεροποίησης της πολιτικής κατάστασης στο εσωτερικό κατά τις αρχές του 6ου αιώνα, ακολουθεί περίοδος εδαφικής αποκατάστασης, νομοθετικής και οικοδομικής δραστηριότητας, διοικητικών μεταρρυθμίσεων –   σε περιορισμένη κλίμακα, οι οποίες  όμως θέτουν τις βάσεις για εκείνες που ακολουθούν τον επόμενο αιώνα. Αυτά τα ζητήματα, όπως και η αναζήτηση λύσεων στο πρόβλημα του μονοφυσιτισμού (από θεολογικής και πολιτικής πλευράς), οι πολεμικές επιχειρήσεις που παράλληλα με τη διπλωματική δραστηριότητα εξασφαλίζουν τα σύνορα στην Ανατολή σε όλη τη διάρκεια του 6ου αιώνα, οι επιπτώσεις της εμφάνισης νέων λαών στη Δύση (Λογγοβάρδοι) και στον Βορρά  (Άβαροι και Σλάβοι) που αλλάζουν τον χάρτη στην Ιταλία και δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στη Βαλκανική, οι τρόποι με τους οποίους αυτά αντιμετωπίζονται θα εξετασθούν στο σεμινάριο. 

Στον τομέα της τέχνης, ο 6ος αιώνας είναι μία περίοδος ακμής. Λαμπρά ψηφιδωτά, από τη Ραβέννα ώς το Σινά, φορητές εικόνες, πολυτελή εικονογραφημένα χειρόγραφα, έργα γλυπτικής, μικρογλυπτικής και μεταλλοτεχνίας ανάγονται στην περίοδο αυτή. Κεντρικός είναι ο ρόλος του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄ που έκτισε ένα πολύ μεγάλο αριθμό θρησκευτικών ιδρυμάτων αλλά και οχυρωματικών και δημόσιων κοινωφελών έργων σε όλη την επικράτεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική εγκαινιάζεται την εποχή του Ιουστινιανού ένας νέος αρχιτεκτονικός τύπος, η τρουλαία βασιλική, η οποία προήλθε από τη σύζευξη δύο παλαιότερων αρχιτεκτονικών μορφών, της τρίκλιτης βασιλικής και του περίκεντρου οικοδομήματος. Ο τύπος αυτός με κύριο εκπρόσωπο το εμβληματικό μνημείο της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη θα αποτελέσει την αφετηρία για τις μετέπειτα εξελίξεις.

Αν και ο Ιουστινιανός δεν συγκαταλέγεται στους αυτοκράτορες που υποστήριξαν τη λογοτεχνία, οι λόγιοι της εποχής του έχουν να επιδείξουν σημαντικό έργο τόσο στον πεζό, όσο και στον έμμετρο λόγο. Οι κλασσικίζοντες ιστοριογράφοι Προκόπιος και Αγαθίας (ο οποίος ήταν και ποιητής), ο χρονογράφος Ιωάννης Μαλάλας, o «διπλωμάτης» Πέτρος Πατρίκιος, ο ποιητής Παύλος Σιλεντιάριος, ο αξιωματούχος Ιωάννης Λυδός, ο Ρωμανός ο Μελωδός είναι μερικοί μόνο από τους περίφημους συγγραφείς της εποχής. Επί των διαδόχων του Ιουστινιανού πάντως αρχίζει να παρατηρείται μια κάμψη, οφειλόμενη εν μέρει και στη φειδωλή οικονομική πολιτική του αυτοκράτορα, ο οποίος μεταξύ άλλων κατακράτησε τη δημόσια μισθοδοσία των ιατρών και των δασκάλων, με συνέπεια την σφοδρή κριτική του μεταγενέστερου Ιωάννη Ζωναρά (ΧΙV, 6, 31), ο οποίος αποφαίνεται οὕτω τῶν ἐν ταῖς πόλεσιν διδασκαλείων ἐσχολακότων ἀγροικία τῶν ἐν αὐταῖς κατεκράτησε.

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2015