Παρουσίαση/Προβολή

(ΒΙ 29) -  Κατερίνα Νικολάου

Περιγραφή Μαθήματος

Ο δημόσιος χώρος στο Βυζάντιο συνιστούσε το κατεξοχήν ανδρικό
βασίλειο, στο οποίο οι κυρίαρχοί του επιδείκνυαν την αποτελεσματικότητά τους,
επιβεβαιώνοντας έτσι τον ανδρισμό τους. Ο φόβος «εκθήλυνσής» του ήταν πάντα
υπαρκτός και γι’ αυτό επιβλήθηκαν συγκεκριμένοι πολιτικοί και ηθικοί κώδικες,
ωστόσο η τάξις, είτε στο παρασκήνιο είτε εμφανώς, συχνά διασαλεύθηκε. Στο πλαίσιο
του σεμιναρίου θα γίνει λόγος για τις γυναικείες προσωπικότητες, οι οποίες, κατά τη
διάρκεια της υπό εξέταση εποχής, επιδίωξαν και πέτυχαν να επηρεάσουν ή να
καθορίσουν την πορεία της αυτοκρατορίας, συμβάλλοντας επίσης στη διαμόρφωση
επιμέρους χαρακτηριστικών της. Η ποικιλότροπη δράση καθεμιάς από αυτές άγγιξε
όλους σχεδόν του τομείς της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της αυτοκρατορίας.
Έτσι, θα εκτεθούν τα στοιχεία εκείνα, που αποδεικνύουν την ανάμειξη του ιδιωτικού
χώρου τους στον δημόσιο και τα οποία καταστρατήγησαν τον κανόνα, που ήθελε τη
δημόσια κοινότητα της ύστερης αρχαιότητας να διαποτίζει ολοκληρωτικά το ιδιωτικό
με τις αξίες της, και, στις ιδανικές περιπτώσεις, να το προσαρμόζει πλήρως σε αυτές.
Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στον θεσμό της αντιβασιλείας, ο οποίος διαμορφώθηκε
κατά τη μέση βυζαντινή εποχή προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της
ύπαρξης ανήλικου ως μοναδικού ηγεμόνα στο βυζαντινό θρόνο. Το φαινόμενο αυτό
ήταν απότοκο της σταδιακής εδραίωσης της «κληρονομικής» διαδοχής. Ουσιαστικό
ρόλο στην εξέλιξή του διαδραμάτισε η εκάστοτε βασιλομήτωρ με την ανάδειξή της ως
μοναδικής εκπροσώπου του αυτοκράτορα ή ως μέλους ευρύτερης ομάδας επιτρόπων.
Τούτο συνέβαλε, με τη σειρά του, στην αποδοχή των γυναικών στην εξουσία. Κατά τη
διάρκεια του σεμιναρίου θα αναλυθούν και θα ερμηνευθούν ο τρόπος σύστασης και η
μορφή συγκρότησης της αντιβασιλείας, η νομική βάση άσκησης της εξουσίας από τον
ή τους επιτρόπους και ο χρόνο λήξης της. Σκοπός είναι με την έρευνα αυτή να
αναδειχθεί η συμβολή των γυναικών αυτοκρατειρών στην παγίωση του θεσμού, αλλά
και να προβληθεί το ιδιαίτερο για το μεσαιωνικό κόσμο φαινόμενο της γυναικείας
εξουσίας στο Βυζάντιο από τον 7ο ως τον 11ο αιώνα.

Ημερομηνία δημιουργίας

Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2025