Μάθημα : Φιλοσοφία της Γλώσσας

Το μάθημα αφορά τον πρόσφατο και σύγχρονο φιλοσοφικό προβληματισμό για το γλωσσικό νόημα υπό το πρίσμα του ζητήματος της δυνατότητας μιας θεωρίας του γλωσσικού νοήματος.

Παρουσιάζονται τα ακόλουθα:

Η θεωρία νοήματος του Frege: σημασία και αναφορά ενικών όρων, πλήρεις και ελλιπείς γλωσσικές εκφράσεις, σημασία γλωσσικών προτάσεων και τιμή αλήθειας, σημασία, ισχύς και χρωματισμός γλωσσικών εκφορών, αντιψυχολογισμός, αρχή του πλαισίου.

Ενικοί όροι: Η θεωρία των οριστικών περιγραφών του Russell, αναφορική και περιγραφική χρήση των οριστικών περιγραφών (Strawson και Donnellan), η κριτική του Kripke στις περιγραφικές θεωρίες των ονομάτων, αιτιακές θεωρίες της αναφοράς των ονομάτων.

Θεωρίες νοήματος: επαληθευσιοκρατικές θεωρίες του νοήματος, το νόημα ως χρήση, η θεωρία αλήθειας ως θεωρία νοήματος/κατανόησης, ψυχολογικές θεωρίες νοήματος, σημασιολογία δυνατών κόσμων.

Ειδικά θέματα: η θεωρία των ομιλιακών ενεργημάτων, σημασιολογία προτάσεων απόδοσης προτασιακών στάσεων, σημασιολογία αντιγεγονικών υποθετικών προτάσεων, δεικτολογικές εκφράσεις, θεμελιώδεις θεωρίες των προτάσεων, ενδεχομενικό a priori και κατ’ ανάγκην a posteriori.

Σκεπτικισμός για το νόημα: Προβλήματα με την έννοια του κανόνα (Kripke), απροσδιοριστία της μετάφρασης (Quine)

Φιλοσοφικές διαμάχες για τη γλώσσα: Chomsky, Dummett, Davidson

Open e-class: https://opencourses.uoa.gr/courses/PHS1/