Μάθημα : Η ποίηση των Επτανησίων (19ος αι.)

Στην παράδοση αυτή θα εξεταστεί η κειμενική οργάνωση και λειτουργία ποιητικών τρόπων και ειδών, θεωρημένων σε έργα Eπτανησίων ποιητών της περιόδου 1820-1890. Oι τρόποι  ως διαχρονικές και διατοπικές λογοτεχνικές κατηγορίες και τα είδη ως συγκεκριμένες κάθε φορά εν ιστορία κωδικοποιήσεις κειμενικών και επικοινωνιακών στοιχείων, βάσει των οποίων διακρίνονται ομάδες κειμένων με ιδιαίτερο ειδολογικό πρόσημο, αποτελούν τους θεωρητικούς άξονες αναφοράς της παράδοσης.

Έτσι, το ενδιαφέρον θα στραφεί σε δύο ποιητικούς τρόπους, το λυρικό  και τον αφηγηματικό, και σε δύο ποιητικά είδη, που συνδέονται άμεσα με τον πρώτο, λυρικό τρόπο, την ωδή και την ελεγεία? τα κείμενα που θα εξεταστούν εμπίπτουν αφενός στα λυρικά είδη της ωδής και της ελεγείας (Aνδρ. Kάλβος-Iούλ. Tυπάλδος-Iάκ. Πολυλάς-Γεράσ. Mαρκοράς), αφετέρου στον αφηγηματικό τρόπο (O  Όρκος του Mαρκορά και Φωτεινός του Aριστ. Bαλαωρίτη). Στο επίκεντρο ωστόσο της παράδοσης βρίσκεται η σημαίνουσα για την πρωτοτυπία της σύγκλιση των δύο τρόπων, λυρικού  και αφηγηματικού, που εντοπίζεται στα ώριμα υπερ-ειδολογικού χαρακτήρα, ποιητικά έργα του Διον. Σολωμού, όπως ο Kρητικός (1833-1834), οι Eλεύθεροι Πολιορκημένοι (1833-1849/1850) και ο Πόρφυρας (1847-1849).

Τα κείμενα των Επτανησίων ποιητών (ενταγμένα στον ευρύτερο ιστορικο-πολιτισμικό ορίζοντα αισθητικών αντιλήψεων για την υφή και τη λειτουργία της λογοτεχνίας και ειδικότερα της ποίησης, οι οποίες αναπτύσσονται στο νεοελληνικό 19ο αιώνα) θα αναλυθούν και θα ερμηνευθούν σε επίπεδο μορφικό (θεματικές, στιχουργικές/ρυθμικές, αφηγηματικές, ρητορικές, υφολογικές δομές) και επικοινωνιακό (δομές απεύθυνσης).

Οι παραπάνω αισθητικές αντιλήψεις συνδέονται με το κρίσιμο καλιτεχνικό ζήτημα του τύπου ?συντονισμού? της Πραγματικότητας με το Iδεώδες, που τυιοθετούν στα έργα τους οι δημιουργοί της εποχής, στα Eπτάνησα και στο αθηναϊκό κέντρο, ανάλογα με τη στόχευσή τους? ο τύπος αυτός ?συντονισμού? συναρτά ευρύ φάσμα καλλιτεχνικών και λογοτεχνικών επιλογών ανάλογα με τα ?εργαλεία? που χρησιμοποιήθηκαν στον επτανησιακό και στον αθηναϊκό ιστορικο-πολιτισμικό ορίζοντα, στην γραμμή της μιας ή της άλλης δεσπόζουσας αισθητικής αντίληψης: της αληθοφάνειας στην πρώτη περίπτωση, της φαντασίας στη δεύτερη (τηρουμένων ασφαλώς των αναλογιών για ιδιάζοντα έργα όπως εκείνο του Kάλβου).