Μάθημα : Εισαγωγή στη Φιλοσοφία και στη Φιλοσοφία του Αθλητισμού

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Α. Τα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η καταγωγή και η εξέλιξη του κόσμου. Οι θεωρίες της ψυχής στον αρχαίο και στο σύγχρονο στοχασμό.  Οντολογία και αξιολογία της ψυχοσωματικής ενότητας.  Οι αντιλήψεις για τη ζωή και την ψυχή. Προσωκρατικοί και σωκρατικοί στοχασμοί. Πλατωνική και αριστοτελική παιδεία. Από τους μεταριστοτελικούς έως τον Μεσαίωνα. Από τον Rene Descartes στον Εμπειρισμό και τη Φιλοσοφία του Διαφωτισμού (John Locke).  Συνειρμική θεώρηση της ψυχής ( David Hume). Οι βιολογικές θεωρίες της ψυχής. Ο νεοβιταλισμός. Η βιολογική φιλοσοφία (Bergson). Ο πυρήνας της βιολογικής φιλοσοφίας του Driesch. Η μυστική και θεολογική αντίληψη της ύπαρξης του κόσμου. Οι  σύγχρονες αντιλήψεις.  Τα διαχρονικά διλήμματα της ανθρώπινης ύπαρξης.  Πώς αξίζει κανείς να ζει στον σύγχρονο κόσμο; Το μέτρο ως αξία διαχρονική. Η σύγχρονη κρίση αξιών.

Β. Η πρώτη περιγραφή αθλητικών αγώνων στον ευρωπαϊκό γραπτό λόγο (Όμηρος: Ιλιάς, Οδύσσεια). Οι αντιλήψεις των αρχαίων Ελλήνων στοχαστών και φιλοσόφων για τον αθλητισμό. Η θετική αξιολόγηση του αθλητισμού (Πίνδαρος, Σόλων, Ιπποκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης). Ο αθλητισμός ως αρετή κατά την αρχαιότητα. Ο ολυμπιακός αθλητής ως μέτοχος ενός πολιτισμού. Η αποτύπωση του αρχαίου αθλητή στην τέχνη. Ο πολιτικός θεσμός των αρχαίων αγώνων: εκεχειρία. Η αρνητική αξιολόγηση του αθλητισμού (Ξενοφάνης, Ευριπίδης, Ισοκράτης, Διογένης, Γαληνός, Λουκιανός). Οι περιπτώσεις υπερβολής ή μονομέρειας στον αθλητισμό και πώς αντιμετωπίστηκαν διαχρονικά. Ο αθλητισμός ως ‘προϊόν’ στη σύγχρονη ανταγωνιστική κοινωνία. Η κριτική που ασκήθηκε διαχρονικά στον αθλητισμό και η απήχησή της. Το φαινόμενο της πολιτικής και οικονομικής εκμετάλλευσης της αθλητικής νίκης. Η ‘φετιχοποίηση’ του αθλητικού σώματος. Η εμμονή του τέλειου σώματος. Η μονομέρεια (Μαρκούζε) και η υπερβολή στην άσκηση ως ύβρις στο φυσικό σώμα. Ο διάλογος περί της ανωτερότητας της πνευματικής προσφοράς έναντι της αθλητικής προσφοράς και οι υποστηρικτές της θεωρίας αυτής. Η μετατροπή του αθλητή σε animal-mashine (Descartes). Η δομική αναλογία μεταξύ καπιταλισμού και σύγχρονου αθλητισμού (Μπρομ). Ο ανθρωπισμός του σώματος ως αντίδοτο στη σύγχρονη αθλητική αλλοτρίωση. Η πολιτισμική σημασία του αθλητισμού. Αθλητισμός και Βιοηθικά διλήμματα. Ο αθλητισμός και οι εξελίξεις στη γενετική βιοτεχνολογία. Η εισαγωγή της νανοτεχνολογίας στον αθλητισμό. Η αναγκαιότητα της αρμονικής συνύπαρξης μεταξύ του σώματος και του πνεύματος. Η ηθική σημασία του «ευ» στον αθλητισμό. Ο άνθρωπος ως δισυπόστατο ον, και ως αξία.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Α. Διδασκαλία της Φιλοσοφίας με διαλογική και ερευνητική μέθοδο. Τα ερωτήματα εισαγωγής στη Φιλοσοφία αποτελούν το κύριο μέρος του μαθήματος ως αφορμές στοχασμού και διαλόγου.  Τα διλήμματα είναι κατανεμημένα σε πέντε θεματικές περιοχές: ύπαρξη-γνώση-άνθρωπος-πράξη-δημιουργία. Οι περιοχές αυτές περιλαμβάνουν ένα σύνολο φιλοσοφικών επιστημών. Ενδεικτικά, στην περιοχή της ύπαρξης υπάγονται: η φιλοσοφική κοσμολογία, η φιλοσοφική κοσμογονία, η φιλοσοφική βιολογία, η φιλοσοφική θανατολογία, η φιλοσοφική ψυχολογία, η φιλοσοφική θεολογία, και η φιλοσοφία της θρησκείας. Ανάλογα διαρθρώνονται οι υπόλοιπες φιλοσοφικές περιοχές. Το μάθημα βοηθάει σημαντικά τη δόμηση της προσωπικότητας των φοιτητών/τριών, την ανάπτυξη φιλοσοφικών ερωτημάτων και ερωτημάτων κρίσεως, και τη βελτίωση της αυτογνωσίας του φοιτητή. Ο τελευταίος κατανοεί πως «φιλοσοφία» δεν είναι κάτι δυσνόητο, που κινείται στα όρια της θεωρίας, αλλά σύλληψη, συλλογισμός, στόχος, εμβάθυνση, που αναγκαστικά συνοδεύεται από την «πρακτική φιλοσοφία».

Β. Η εξοικείωση των φοιτητών με τη θεωρητική υπόσταση του αθλητισμού. Η συνειδητοποίηση της αξίας του αθλητισμού ως ανθρωπολογικού γεγονότος. Η αναζήτηση της οντολογίας (είναι) της Φυσικής Αγωγής και του αθλητισμού. Η αξιολογία του στη βάση των αξιολογικών κρίσεων και των κανόνων του ευ, δηλαδή του καλώς πράττειν ή του δέον γενέσθαι. Η αναζήτηση και η αποτίμηση της ηθικής του. Η ανάλυση της έννοιας του καλού (ηθικού) και του κακού (μη ηθικού) στις επιλογές του αθλητή. Η αισθητική διάσταση του αθλητισμού. Ο αθλητισμός ως αντανάκλαση του συστήματος αξιών της κοινωνίας. Οι αξίες του σύγχρονου κόσμου και η εφαρμογή τους στα αθλητικά δρώμενα. Ο προσδιορισμός της ουσίας του αθλητικού φαινομένου. Η διαμόρφωση των συνθηκών για την ανάπτυξη ενός φιλοσοφικού προβληματισμού στα ζητήματα που απασχολούν το σύγχρονο αθλητισμό ως κοινωνική έκφανση. Η αναζήτηση της σχέσης μεταξύ αστικής ιδεολογίας και σύγχρονου αθλητισμού, με σκοπό να αποτραπεί η υπερβολική και μονομερής χρήση του ανθρώπινου σώματος. Απώτερος σκοπός της αθλητικής και κινητικής δραστηριότητας είναι η επαφή του ανθρώπου με το φυσικό του σώμα και όχι η σταδιακή εξόντωσή του. Το δέλεαρ του κέρδους που επικρατεί ως κίνητρο για την αθλητική δραστηριότητα στον σύγχρονο αθλητισμό, απειλεί με φθορά την αξία του ολυμπισμού και με αλλοίωση την αυθεντική φύση του αθλητισμού.