Μάθημα : Ανάλυση λογοτεχνικού κειμένου

Ανάλυση λογοτεχνικού κειμένου

Σύγχρονες φωνές γυναικών

Διδάσκουσες: Έλλη Φιλοκύπρου (Α΄ μέρος) και Νάντια Φραγκούλη (Β΄ μέρος)

Στο πρώτο μέρος του μαθήματος θα ασχοληθούμε με τέσσερα πρόσφατα έργα σύγχρονων ποιητριών οι οποίες ανανεώνουν σημαντικά το ελληνικό λογοτεχνικό τοπίο. Πρόκειται για τις συλλογές:

Άννα Γρίβα, Η χαμένη θεά, εκδόσεις Μελάνι, 2023

Δήμητρα Δημητρίου, Αγωνίες, εκδόσεις Σμίλη, 2023

Ειρήνη Ρηνιώτη, Κόκκινη γραμμή, Εκδόσεις Άγρα, 2023

Ελένη Κεφάλα, Direct Orient, Εκδόσεις Περισπωμένη, 2024

Πρόκειται για τέσσερα έργα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους, τα οποία ωστόσο συγκλίνουν σε ζητήματα όπως η εστίαση στη μνήμη, στο τραύμα, στην επιθυμία και στον φόβο, καθώς και στην παράλληλη διερεύνηση του εσωτερικού κόσμου και του χώρου της ίδιας της γραφής. Ποίηση μοντέρνα, βιωματική και στοχαστική, όπου η γυναικεία οπτική διασταυρώνεται δυναμικά με τον κοινωνικό προβληματισμό, η ατομική εμπειρία με τις συλλογικές αγωνίες.

Στο σεμινάριο, θα διαβάζουμε και θα αναλύουμε ορισμένα από τα ποιήματα κάθε συλλογής, με σκοπό αφενός την κατανόησή τους, αφετέρου τη δημιουργία μιας βάσης συζήτησης με κάθε μία από τις παραπάνω ποιήτριες, τις οποίες θα προσκαλέσουμε.

Δεν θα υπάρξει τελική εργασία του μαθήματος. Θα κληθείτε να γράψετε, στη διάρκεια του εξαμήνου, τρία σύντομα κείμενα (μεταξύ 700-1000 λέξεων) για τις δύο από τις τέσσερις συλλογές. Στα κείμενα αυτά, στόχος θα είναι να επιλέξει η καθεμία/ο καθένας από εσάς ένα ποίημα της υπό εξέταση συλλογής και να δείξει τα νήματα που το συνδέουν με άλλα ποιήματα της συλλογής. Η αξιολόγηση θα βασιστεί σε αυτά τα κείμενα, καθώς και στη συμμετοχή σας στη συνομιλία με τις ποιήτριες.

Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος θα ασχοληθούμε με τρεις επίσης πρόσφατες συλλογές διηγημάτων:

Βασιλική Πέτσα, Όλα τα χαμένα, Εκδόσεις Πόλις, 2012.

Βίκυ Τσελεπίδου, Ελενίτ, Εκδόσεις Νεφέλη, 2014.

Αλεξάνδρα Κ*,  Πράγματα που σκέφτεται η παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο, Αθήνα 2023.

Αυγή Λίλλη, Ρυζόχαρτο και άλλες μικροϊστορίες (Ποταμός 2023)

Θα συζητήσουμε για τον τρόπο με τον οποίο συγκροτείται κειμενικά η ανάπτυξη των χαρακτήρων και της πλοκής, αλλά και του κεντρικού κάθε φορά θεματικού πυρήνα κάθε συλλογής/κειμένου. Θα μας απασχολήσουν ερωτήματα όπως η λειτουργία της διακειμενικότητας / διακαλλιτεχνικότητας, ο ρόλος της κειμενικής δείξης, η θεματική της γυναικείας εμπειρίας, και ο εντοπισμός και η ανάλυση των πυρηνικών χαρακτηριστικών της γραφής καθεμιάς από τις τέσσερις πεζογράφους. Παράλληλα, θα συζητήσουμε πώς η τέχνη του κινηματογράφου διεισδύει ως διακαλλιτεχνικό διακείμενο στην πεζογραφική αφήγηση εμπλουτίζοντας τους τρόπους και τα σημαινόμενά της, αλλά και συνδέοντας τελικά την λογοτεχνική αφήγηση με τη σύγχρονη εικονοκεντρική πολιτισμική συνθήκη. Η συζήτησή μας σε αυτούς τους άξονες θα τροφοδοτήσει τον διάλογο με τις ίδιες τις δημιουργούς, που θα προσκαλέσουμε στο σεμινάριο.

Θα κληθείτε να γράψετε, στη διάρκεια του εξαμήνου, τρία σύντομα κείμενα (μεταξύ 700-1000 λέξεων) για τις δύο από τις τέσσερις συλλογές. Στα κείμενα αυτά θα σχολιάσετε ένα διήγημα ως προς έναν από τους άξονες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Όπως και στο πρώτο μέρος, η αξιολόγησή σας θα βασιστεί στα τρία αυτά σύντομα κείμενα, καθώς και στη συμμετοχή σας στη συζήτηση με τις πεζογράφους.

Το σεμινάριο θα πραγματοποιείται κάθε Δευτέρα 6-9 στο Εργαστήριο Τεχνών (αίθουσα 205).  

***Η «Ανάλυση λογοτεχνικού κειμένου» δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της «Δημιουργικής γραφής», την οποία θα διδάξει η Άννα Γρίβα στο εαρινό εξάμηνο, οπωσδήποτε όμως τα δύο μαθήματα συνδέονται ουσιαστικά μεταξύ τους, και η παρακολούθηση του πρώτου θα βοηθήσει τη συμμετοχή σας στο δεύτερο.