Γλωσσάρι

Αιματεγκεφαλικός φραγμός: λειτουργικό φράγμα που παρεμποδίζει την ελεύθερη διάχυση ουσιών από το αίμα προς τον εγκέφαλο. Σχηματίζεται από το συνεχές ενδοθήλιο των αιμοφόρων τριχοειδών του Κ.Ν.Σ., τη βασική μεμβράνη και τα τελικά αγγειακά πόδια των αστροκυττάρων που περιβάλλουν τα τριχοειδή

Αραχνοειδής μήνιγγα: η μεταξύ σκληρής και λεπτής εντοπιζόμενη μήνιγγα. Συνδέεται με την υποκείμενη λεπτή μήνιγγα με λεπτές ινώδεις προσεκβολές που θυμίζουν ιστό αράχνης

Αστροκύτταρα: στηρικτικά (νευρογλοιακά) κύτταρα του κεντρικού νευρικού συστήματος με αστεροειδές σχήμα

Γλοία (νευρογλοία): το σύνολο των εξειδικευμένων μη νευρικών στηρικτικών κυττάρων του νευρικού συστήματος

Γλοίωση: διεργασία κατά την οποία σε περιοχές καταστροφής νευρώνων τα αστροκύτταρα πολλαπλασιαζόμενα και αυξανόμενα σε μέγεθος δημιουργούν ουλή

Δενδρίτες: πολυάριθμες, βραχείες κυτταρικές αποφυάδες του νευρώνα με πολλαπλές διακλαδώσεις που λειτουργούν σαν περιοχές εισόδου πληροφοριών στο νευρώνα σχηματίζοντας συνάψεις με γειτονικά νευρικά κύτταρα

Δ ιατιτραίνοντα αγγεία: σχηματίζονται από αρτηριακούς κλάδους που πορεύονται στον υπαραχνοειδή χώρο και στη συνέχεια στρέφονται και εισέρχονται στην εγκεφαλική ουσία διαπερνώντας τη λεπτή μήνιγγα

Δίπολος νευρώνας: τύπος νευρώνα με δύο ισοδύναμα ανεπτυγμένες αποφυάδες, μία δενδριτική και μια αξονική, να προβάλλουν από δύο αντίθετους πόλους του κυτταρικού σώματος

Δορυφόρα κύτταρα: στηρικτικά κύτταρα των νευρικών γαγγλίων με πα ρόμοια εμβρυολογική προέλευση με τα κύτταρα Schwann

Ενδονεύριο: χ αλαρός ινοκολλαγονώδης ιστός των δεσμών των νευρικών ινών του περιφερικού νεύρου. Περιβάλλει τη νευρική ίνα με τα συνοδά κύτταρα Schwann και τριχοειδή αιμοφόρα αγγεία

Επενδυματικά κύτταρα: νευρογλοιακά κύτταρα που επενδύουν τις εγκεφαλικές κοιλίες και τον κεντρικό σωλήνα του νωτιαίου μυελού

Επινεύριο: χαλαρό έλυτρο ινοκολλαγονώδους ιστού που περικλείει και συνδέει μεταξύ τους πολυάριθμες δέσμες νευρικών ινών στο περιφερικό νεύρο

Επισκληρίδιος χώρος: χώρος μεταξύ της σκληρής μήνιγγας και των οστών του κρανίου που περιέχει χαλαρό, ινολιπώδη ιστό και φλεβικά αγγεία

Κεντρικός σωλήνας: σωλήνας που διατρέχει το νωτιαίο μυελό με αυλό που επ αλοίφεται από επενδυματικά κύτταρα και περιέχει Ε.Ν.Υ.

Κ οκκιώδης στιβάδα: η εσωτερική στιβάδα του φλοιού της παρεγκεφαλίδας που περιέχει πολυάριθμους μικρούς νευρώνες

Κόμβος, Ranvier : τμήμα του νευράξονα εμμύελου νευρώνα που δεν περιβάλλεται από μυελίνη

Λ επτή μήνιγγα: η λεπτότερη μήνιγγα. Συνέχεται με τη βασική μεμβράνη, που καλύπτει όλο το Κ.Ν.Σ.

Λευκή ουσία: το κεντρικό τμήμα των εγκεφαλικών και παρεγκεφαλιδικών ημισφαιρίων και το περιφερικό τμήμα του νωτιαίου μυελού. Περιέχει άφθονες νευρικές ίνες και νευρογλοιακά κύτταρα

Μεσόκομβος: το τμήμα νευράξονα που περιβάλλεται από μυελίνη μεταξύ δύο κόμβων ή περισφίγξεων του Ranvier

Μήνιγγες: μεμβρανώδεις χιτώνες με παρόμοια βασική ιστολογική δομή που πειβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό περιβάλλονται από τρεις.

Μηνιγγοθηλιακά κύτταρα: επιθηλιακού τύπου κύτταρα των μηνίγγων

Μικρογλοιακά κύτταρα: εξειδικευμένα ανοσοκύτταρα του ΚΝΣ (δενδριτικά μακροφάγα)

Μονόπολος, (ψευδομονόπολος) νευρώνας: τύπος νευρώνα όπου α πό το κυτταρικό σώμα προβάλλει μόνο μια αποφυάδα που διαιρείται σε δύο κλάδους, από τους οποίους ο ένας οδεύει προς το Κ.Ν.Σ. και ο άλλος προς μια αισθητική περιοχή του σώματος

Μ οριακή στιβάδα: η εξωτερική στιβάδα του φλοιού της παρεγκεφαλίδας που περιέχει λίγους νευρώνες και νευρογλοιακά κύτταρα, άφθονους αμύελους νευράξονες και άλλες νευρικές αποφυάδες

Μυελίνη: ουσία πλούσια σε λιπίδια, που περιβάλλει τις νευρικές αποφυάδες με

αποτέλεσμα την αύξηση της ταχύτητας αγωγής του νευρικού ερεθίσματος

Μυελίνωση: H διαδικασία της επένδυσης ενός νευράξονα με μυελίνη

Νευράξονας: μακριά κυτταρική αποφυάδα νευρώνα

Ν ευρική ίνα: νευράξονας

Νευρικό κύτταρο ( νευρώνας): Λ ειτουργική μονάδα του νευρικού ιστού, εξειδικευμένη στο να προσλαμβάνει πληροφορίες από αισθητικούς υποδοχείς, να τις επεξεργάζεται και να τις μεταδίδει, σαν ώσεις, σε άλλα σημεία του νευρικού συστήματος. Επίσης, είναι υπεύθυνο για την παραγωγή και αποστολή ερεθισμάτων σε εκτελεστικά όργανα και για τη δημιουργία μνήμης

Νευρογλοία (γλοία): το σύνολο των εξειδικευμένων μη νευρικών στηρικτικών κυττάρων του νευρικού συστήματος

Νευροπίλημα: το άμορφο υπόστρωμα που συναντάμε μεταξύ των κυττάρων του Κ.Ν.Σ.

Ολιγοδενδροκύτταρα: νευρογλοιακά κύτταρα υπεύθυνα για την παραγωγή της μυελίνης στο Κ.Ν.Σ.

Όξινη γλοιακή ινιδική πρωτεϊνη ( GFAP - glial fibrillary acidic protein ): ειδική μορφή ενδιαμέσου νηματίου του κυτταροσκελετού των αποφυάδων των αστροκυττάρων

Ουσία Nissl : το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο του νευρώνα όπως φαίνεται με στο φωτομικροσκόπιο

Παρεγκεφαλίδα: ιδιαίτερη περιοχή του εγκεφάλου, υπεύθυνη για το συντονισμό της μυϊκής δραστηριότητας, που διακρίνεται σε τρία λειτουργικά και δομικά διαμερίσματα: το φλοιό, τη λευκή ουσία (μυελός) και τους εν τω βάθει πυρήνες

Περικάρυο: το κυτταρόπλασμα του νευρώνα

Περινεύριο: πυκνό κολλαγονώδης ιστός που π ε ριβάλλει δέσμες νευρικών ινών στο περιφερικό νεύρο

Πολύπολος, νευρώνας: τύπος νευρώνα όπου από το κυτταρικό σώμα προβάλλουν πολλές δενδριτικές αποφυάδες και ένας μακρύς νευράξονας.

Purkinje , κύτταρα: μεγάλοι νευρώνες του φλοιού της παρεγκεφαλίδας, εντοπιζόμενοι μεταξύ της μοριακής και της κοκκιώδους στιβάδας του φλοιού

Schwann , κύτταρο: στηρικτικό κύτταρο του Π.Ν.Σ. που παράγει μυελίνη και στηρίζει αμύελες και εμμύελες νευρικές ίνες Γάγγλια, νευρικά: ενδιάμεσοι σταθμοί στο Π.Ν.Σ. Αποτελούνται από κυτταρικά σώματα των νευρώνων, στηρικτικά κύτταρα, νευράξονες και χαλαρό ινοκολλαγονώδη στηρικτικό ιστό

Σκληρή μήνιγγα ( παχυμήνιγγα): το εξώτερο περίβλημα του Κ.Ν.Σ. που εφάπτεται του περιοστέου του κρανίου, ενώ στο νωτιαίο σωλήνα εφάπτεται των οδοντωτών συνδέσμων

Τ ελικά αγγειακά πόδια: αποφυάδες αστροκυττάρων που καταλήγουν στη βασική μεμβράνη των τριχοειδών αιμοφόρων αγγείων, τα οποία μαζί με το ενδοθήλιο των αιμοφόρων αγγείων σχηματίζουν τον αιματεγκεφαλικό φραγμό

Υπαραχνοειδής χώρος: χώρος μεταξύ της αραχνοειδούς και της λεπτής μήνιγγας που περιέχει Ε.Ν.Υ. και μέσω αυτού διέρχονται οι κλάδοι των κύριων αρτηριών και φλεβών του εγκεφάλου

Υποσκληρίδιος χώρος: χώρος μ εταξύ της σκληρής και της υποκείμενης αραχνοειδούς μήνιγγας που περιέχει μικρή ποσότητα Ε.Ν.Υ.

Φλοιός: η εξωτερική στιβάδα των εγκεφαλικών και παρεγκεφαλιδικών ημισφαιρίων. Περιέχει τα σώματα των νευρώνων. Στον εγκέφαλο και στην παρεγκεφαλίδα ονομάζεται και φαιά ουσία

Φαιά ουσία: η εξωτερική στιβάδα των εγκεφαλικών και παρεγκεφαλιδικών ημισφαιρίων και η εσωτερική στιβάδα του νωτιαίου μυελού. Περιέχει τα σώματα των νευρώνων. Στον εγκέφαλο και στην παρεγκεφαλίδα ονομάζεται και φλοιός

Χοριοειδές πλέγμα: παράγει το εγκεφαλονωταίο υγρό και βρίσκεται σε κάθε μία από τις τέσσερις εγκεφαλικές κοιλίες

Χώρος των Virchow & Robin : χώρος γύρω απο τα μεγάλα διατιτραίνοντα αγγεία που διαχωρίζεται από τον υπαραχνοειδή χώρο με αναδιπλώσεις της λεπτής μήνιγγας

Ψευδομονόπολος (μονόπολος), νευρώνας: τύπος νευρώνα όπου α πό το κυτταρικό σώμα προβάλλει μόνο μια αποφυάδα που διαιρείται σε δύο κλάδους, από τους οποίους ο ένας οδεύει προς το Κ.Ν.Σ. και ο άλλος προς μια αισθητική περιοχή του σώματος