Kυτταρικός κύκλος

Με τον όρο κυτταρικός κύκλος περιγράφεται το σύνολο των βιοχημικών και μορφολογικών γεγονότων που ευθύνονται για τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό. Με βάση τα χαρακτηριστικά του πολλαπλασιασμού που παρουσιάζουν τα κύτταρα είναι δυνατόν να διακριθούν συγκεκριμένα στάδια της κυτταρικής κινητικής:

• Ο πολλαπλασιασμός : χαρακτηρίζει κύτταρα σε συνεχή διαίρεση, τα οποία διελαύνουν συνεχώς και συνήθως ασύγχρονα τις φάσεις G 1 , S και G 2 Μ.
• Η διαφοροποίηση : χαρακτηρίζει τα κύτταρα, τα οποία μετά από ένα ορισμένο αριθμό μιτώσεων εξέρχονται του κυτταρικού κύκλου και διαφοροποιούνται φθάνοντας σε μια κατάσταση ωριμότητας.
• Η ηρεμία : χαρακτηρίζει κύτταρα, τα οποία πρόσκαιρα εξέρχονται του κυτταρικού κύκλου, μέχρις ότου περιβαλλοντικά ερεθίσματα ενεργοποιήσουν την επανείσοδό τους σε αυτόν. Το στάδιο αυτό παλαιότερα είχε συσχετισθεί με τη φάση G 1 και ονομάστηκε G 0 ή Q ανάλογα με τη χρονική της διάρκεια. Σήμερα έχει αποδειχθεί ότι είναι δυνατόν να παρατηρηθεί και στις φάσεις S και G 2 .

Επομένως, στα ενήλικα άτομα όλα τα κύτταρα δεν έχουν την ίδια ικα­νότητα αναπαραγωγής. Σύμφωνα λοιπόν με την ικανότητα των κυττάρων τους για πολλαπλασιασμό οι κυτταρικοί πληθυσμοί είναι δυνατόν να διακριθούν σε:

• Στατικούς κυτταρικούς πληθυσμούς , οι οποίοι περιλαμβάνουν κύτταρα που δεν διαιρούνται στους πλήρως αναπτυγμένους ιστούς. Τα νευρικά κύτταρα του νευρικού συστήματος και τα μυϊκά κύτταρα της καρδιάς, για παράδειγμα, εντάσσονται στους στατικούς κυτταρικούς πληθυσμούς, αφού διαιρούνται και σχηματίζουν ιστούς μόνο κατά τη διάρκεια της εμβρυογένεσης, ενώ όταν σχηματισθούν οι ιστοί αυτοί, τα κύτταρα δεν ξαναδιαιρούνται.
• Σταθερούς κυτταρικούς πληθυσμούς , οι οποίοι φυσιολογικά δεν διαιρούνται. Τα κύτταρα του ηπατικού παρεγχύματος, για παράδειγμα, εντάσσονται στους στατικούς κυτταρικούς πληθυσμούς, αφού πολλαπλασιάζονται μόνο για να αντικαταστήσουν κύτταρα που καταστρέφονται λόγω νόσου ενώ σε φυσιολογικές καταστάσεις δεν πολλαπλασιάζονται.
• Ανανεούμενούς κυτταρικούς πληθυσμούς , οι οποίοι φυσιολογικά διαιρούνται σταθερά. Τα κύτταρα της επιδερμίδας και του καλυπτικού επιθηλίου του γαστρεντερικού σωλήνα είναι ανανεούμενοι κυτταρικοί πληθυσμοί, που πολλαπλασιάζονται συνεχώς για να αντικαταστήσουν αποπίπτοντα κύτταρα.