Εφαρμοσμένη Ηθική (73ΦΣ120)
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης
Στο πλαίσιο του μαθήματος αρχικά θα εντάξουμε το γνωστικό πεδίο της Εφαροσμένης Ηθικής στον ευρύτερο κλάδο της Ηθικής, θα παρακολουθήσουμε την ιστορική διαδρομή της και θα διακρίνουμε τα επί μέρους αντικείμενά της. Συγκεκριμένα, θα προσδιορίσουμε το περιεχόμενο και τους στόχους της Βιοηθικής, της Ιατρικής Ηθικής, της Περιβαλλοντικής Ηθικής, της Ηθικής του Κυβερνοχώρου και των Μ.Μ.Ε., της Ηθικής των Διεθνών Σχέσεων, της Ηθικής του Δικαίου και άλλων κλάδων της Εφαροσμένης Ηθικής. Εν συνεχεία θα συζητήσουμε τις θέσεις σημαντικών σύγχρονων φιλοσόφων, επί τη βάσει των οποίων διαμορφώθηκε η φιλοσοφική σκέψη σε ό, τι αφορά στους ανωτέρω κλάδους: οι προσεγγίσεις του Bernard Williams, του Richard Mervyn Hare, του Peter Singer, του Arne Naess, του Baird Callicott, του Tom Beauchamp, του Thomas Nagel, του Warwick Fox και άλλων. Θα συζητήσουμε τα πλέον φλέγοντα ζητήματα του κλάδου: αμβλώσεις, κλωνοποίηση ανθρώπων, ευθανασία, παρένθετη μητρότητα, παιδική πορνογραφία, πνευματική ιδιοκτησία στο διαδίκτυο, σεξουαλική παρενόχληση κ.ά.
Για το Syllabus του μαθήματος βλέπε κατηγορία "Έγγραφα".
Εξεταστέα ύλη του μαθήματος αποτελεί ό, τι έχει συζητηθεί κατά την διάρκεια των παραδόσεων και ό, τι εμπεριέχεται στα δυο συγγράμματα που προτείνονται.
ΛιγότεραΣτο πλαίσιο του μαθήματος αρχικά θα εντάξουμε το γνωστικό πεδίο της Εφαροσμένης Ηθικής στον ευρύτερο κλάδο της Ηθικής, θα παρακολουθήσουμε την ιστορική διαδρομή της και θα διακρίνουμε τα επί μέρους αντικείμενά της. Συγκεκριμένα, θα προσδιορίσουμε το περιεχόμενο και τους στόχους της Βιοηθικής, της Ιατρικής Ηθικής, της Περιβαλλοντικής Ηθικής, της Ηθικής του Κυβερνοχώρου και των Μ.Μ.Ε., της Ηθικής των Διεθνών Σχέσεων, της Ηθικής του Δικαίου και άλλων κλάδων της Εφαροσμένης Ηθικής. Εν συνεχεία θα συζητήσουμε τις θέσεις σημαντικών σύγχρονων φιλοσόφων, επί τη βάσει των οποίων διαμορφώθηκε η φιλοσοφική σκέψη σε ό, τι αφορά στους ανωτέρω κλάδους: οι προσεγγίσεις του Bernard Williams, του Richard Mervyn Hare, του Peter Singer, του Arne Naess, του Baird Callicott, του Tom Beauchamp, του Thomas Nagel, του Warwick Fox και άλλων. Θα συζητήσουμε τα πλέον φλέγοντα ζητήματα του κλάδου: αμβλώσεις, κλωνοποίηση ανθρώπων, ευθανασία, παρένθετη μητρότητα, παιδική πορνογραφία, πνευματική ιδιοκτησία στο διαδί
Στο πλαίσιο του μαθήματος αρχικά θα εντάξουμε το γνωστικό πεδίο της Εφαροσμένης Ηθικής στον ευρύτερο κλάδο της Ηθικής, θα παρακολουθήσουμε την ιστορική διαδρομή της και θα διακρίνουμε τα επί μέρους αντικείμενά της. Συγκεκριμένα, θα προσδιορίσουμε το περιεχόμενο και τους στόχους της Βιοηθικής, της Ιατρικής Ηθικής, της Περιβαλλοντικής Ηθικής, της Ηθικής του Κυβερνοχώρου και των Μ.Μ.Ε., της Ηθικής των Διεθνών Σχέσεων, της Ηθικής του Δικαίου και άλλων κλάδων της Εφαροσμένης Ηθικής. Εν συνεχεία θα συζητήσουμε τις θέσεις σημαντικών σύγχρονων φιλοσόφων, επί τη βάσει των οποίων διαμορφώθηκε η φιλοσοφική σκέψη σε ό, τι αφορά στους ανωτέρω κλάδους: οι προσεγγίσεις του Bernard Williams, του Richard Mervyn Hare, του Peter Singer, του Arne Naess, του Baird Callicott, του Tom Beauchamp, του Thomas Nagel, του Warwick Fox και άλλων. Θα συζητήσουμε τα πλέον φλέγοντα ζητήματα του κλάδου: αμβλώσεις, κλωνοποίηση ανθρώπων, ευθανασία, παρένθετη μητρότητα, παιδική πορνογραφία, πνευματική ιδιοκτησία στο διαδί
Περίγραμμα
Διδάσκοντες
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης
Αναπληρωτής Καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής
5ος όροφος, κυψέλη 501, τηλέφωνο γραφείου 2107277574
e-mail:eprotopa@ppp.uoa.gr, website: www.protopapadakis.gr
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1972. Είμαι απόφοιτος του Κλασικού Λυκείου Αναβρύτων. Σπούδασα Φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, του οποίου ανακηρύχθηκα Διδάκτωρ Φιλοσοφίας το 2002 με θέμα διδακτορικής διατριβής «Η Ιδέα της Ευθανασίας στην Σύγχρονη Βιοηθική». Από το 2004 διδάσκω στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Άρθρα μου έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. Έχω δημοσιεύσει τέσσερις μονογραφίες στα Ελληνικά και έχω επιμεληθεί την έκδοση δυο συλλογικών έργων στην Αγγλική, ενός στην Σερβική και ενός ακόμη στην Ελληνική. Είμαι μέλος της επιτροπής Βιοηθικής του Ε.Κ.ΠΑ. καθώς και της Έδρας Βιοηθικής της UNESCO, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας. Είμαι, επίσης, μέλος διαφόρων φιλοσοφικών εταιρειών της ημεδαπής και της αλλοδαπής.
Προτεινόμενα συγγράμματα
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδακης, Κλωνοποίηση και Βιοηθική: Κλωνοποίηση Ανθρώπων και Δικαιώματα (Αθηνα: Παπαζησης, 2013) [κωδικός Ευδόξου: 33114217].
Φιλήμων Παιονίδης, Υπέρ του Δέοντος (Αθήνα: Εκκρεμές, 2008) [κωδικός Ευδόξου: 37265].
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης
Αναπληρωτής Καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής
5ος όροφος, κυψέλη 501, τηλέφωνο γραφείου 2107277574
e-mail:eprotopa@ppp.uoa.gr, website: www.protopapadakis.gr
Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1972. Είμαι απόφοιτος του Κλασικού Λυκείου Αναβρύτων. Σπούδασα Φιλοσοφία στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, του οποίου ανακηρύχθηκα Διδάκτωρ Φιλοσοφίας το 2002 με θέμα διδακτορικής διατριβής «Η Ιδέα της Ευθανασίας στην Σύγχρονη Βιοηθική». Από το 2004 διδάσκω στο Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Άρθρα μου έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. Έχω δημοσιεύσει τέσσερις μονογραφίες στα Ελληνικά και έχω επιμεληθεί την έκδοση δυο συλλογικών έργων στην Αγγλική, ενός στην Σερβική και ενός ακόμη στην Ελληνική. Είμαι μέλος της επιτροπής Βιοηθικής του Ε.Κ.ΠΑ. καθώς και της Έδρας Βιοηθικής της UNESCO, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας. Είμαι, επίσης, μέλος διαφόρων φιλοσοφικών εταιρειών της ημεδαπής και της αλλοδαπής.
Ευάγγελος Πρωτοπαπαδακης, Κλωνοποίηση και Βιοηθική: Κλωνοποίηση Ανθρώπων και Δικαιώματα (Αθηνα: Παπαζησης, 2013) [κωδικός Ευδόξου: 33114217].
Φιλήμων Παιονίδης, Υπέρ του Δέοντος (Αθήνα: Εκκρεμές, 2008) [κωδικός Ευδόξου: 37265].
Η εφαρμοσμένη ηθική ως ένας από τους τρεις κλάδους της Ηθικής, από κοινού με την θεωρητική ηθική και την μεταηθική. Σύντομη σκιαγράφηση της πορείας της ηθικής σκέψης από την κλασική αρχαιότητα έως σήμερα. Τα αντικείμενα της εφαρμοσμένης ηθικής και τα αντίστοιχα πεδία της: η βιοηθική, η ιατρική ηθική, η περιβαλλοντική ηθική, η ηθική του κυβερνοχώρου κ.ά.
Από το λυκαυγές της ύπαρξής του έως σήμερα το είδος μας μπορεί να καυχάται για τις επιδόσεις του στην γνώση, την επιστήμη και την τεχνολογία, οι οποίες όντως είναι ασύλληπτες. Σε ό, τι αφορά την ηθική μας εξέλιξη, ωστόσο, η διαδρομή που έχουμε διανύσει είναι συγκριτικά αμελητέα. Αποτέλεσμα της διττής αυτής πραγματικότητας είναι ο άνθρωπος σήμερα να μοιάζει με πανίσχυρο γίγαντα, ο οποίος, όμως, δεν γνωρίζει πώς πρέπει να χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του – σαν ένα παιδί που του έχουν δώσει να κρατά μια χειροβομβίδα: κοντολογίς, ο σύγχρονος άνθρωπος είναι επικίνδυνος, ακριβώς διότι ο ηθικός οπλισμός του είδους μας παραμένει στοιχειώδης, ενώ οι δυνατότητές του χάρη στην επιστήμη και την τεχνολογία είναι τεράστιες και αυξάνονται εκθετικά. Μία λύση στην αδίεξοδη αυτή κατάσταση, υποστηρίζουν οι Julian Savulescu και Ingemar Persson, θα ήταν με την βοήθεια της επιστήμης να απολέσουμε ολοκληρωτικά την δυνατότητα να διαπράττουμε το κακό. Στην συζήτηση αυτή θα αναλύσουμε το πρόγραμμά τους για ένα «μηχάνημα του θεού» με αυτήν ακριβώς την αποστολή, και θα διερευνήσουμε το εάν και κατά πόσον η πραγμάτωσή του θα φαλκίδευε την αυτονομία του ηθικού προσώπου.
Στις ημέρες μας, ιδίως υπό το βάρος της συνεχούς και ογκώδους ροής προσφύγων από την Συρία και άλλες χώρες στην Ευρώπη, η συζήτηση για την αλληλεγγύη, την αγαθοεργία και τα όριά τους έχει καταστεί φλεγουσα. Έχουμε ηθική υποχρέωση να βοηθούμε τον συνάνθρωπό μας που βρίσκεται στην ανάγκη μας, ή η όποια βοήθειά μας είναι απλώς μια καλή πράξη εκ μέρους μας; Η δυτική παράδοση αντιλαμβάνεται την αγαθοεργία ως επιλογή που υπερβαίνει το ηθικό ή όποιο άλλο καθήκον. Αποδεικνύουμε τους εαυτούς μας αγαθοεργούς όταν πράττουμε για τον συνάνθρωπό μας κάτι περισσότερο από αυτό που του οφείλουμε, όταν ενεργούμε όπως εκείνος ο καλός Σαμαρείτης της παραβολής. Αυτός είναι και ο λόγος που η αγαθοεργία θεωρείται επιλογή υψηλής αξίας: εκτείνεται πέραν της όποιας ηθικής ή άλλης υποχρέωσης. Στην συζήτησή μας αρχικά θα αναλυθούν οι σχετικές αντιλήψεις του Immanuel Kant, στις οποίες κατά την γνώμη μου αποκρυσταλλώνεται ο ηθικός χαρακτήρας της αγαθοεργίας όπως προηγουμένως αυτή παρουσιάστηκε. Στην συνέχεια θα συζητήσουμε την αντίστοιχη θέση του Peter Singer, ο οποίος απορρίπτει την Καντιανή οπτική υιοθετώντας την αντίληψη πως η αγαθοεργία δεν κείται στις παρυφές ή πέραν του δέοντος, αλλά, αντιθέτως, αποτελεί καθ’ εαυτήν ηθικό καθήκον.
