Ιστορία της Φιλοσοφίας της Επιστήμης (86Υ17) - Χειμερινό εξάμηνο 2023-24

Σταύρος Ιωαννίδης

Περιγραφή

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η Ιστορία της Φιλοσοφίας της Επιστήμης. Η διερεύνηση του αντικειμένου ξεκινά από τον Αριστοτέλη και καταλήγει στον 20ο αιώνα. Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση της ιστορικής πορείας των βασικών προβληματισμών της φιλοσοφίας της επιστήμης και η ανάδειξη των συνεχειών αλλά και των τομών στην προσπάθεια της επιστημονικής κατανόησης του κόσμου. Ειδικότερα, το μάθημα αποσκοπεί στο να εξοικειώσει τους φοιτητές με τα βασικά εννοιολογικά, μεταφυσικά και επιστημολογικά προβλήματα που απασχολούν την φιλοσοφική διερεύνηση της επιστήμης.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/τριες θα:

  • Έχουν μια σφαιρική κατανόηση της ιστορικής πορείας της φιλοσοφίας της επιστήμης
  • Κατανοούν τη σκέψη των βασικών στοχαστών της φιλοσοφίας όσον αφορά την επιστήμη
  • Έχουν εξοικειωθεί με τη φιλοσοφική μεθοδολογία

Ενότητες

0 Εισαγωγή—Γενική παρουσίαση της ιστορίας της ΦΕ

 

Το αριστοτελικό υπόβαθρο

1 Αριστοτέλης: η επιστήμη και το πρόβλημα των πρώτων αρχών

2 Γνώση και Μέθοδος στην αρχαία ελληνική Ιατρική

3 Μεσαίωνας: Ακινάτης, Buridan, Autrecourt

4 Francis Bacon

 

17ος αιώνας—από τον Descartes στον Hume

5 Descartes: νόμοι της φύσης και αδρανής ύλη

6 Η διαμάχη για τους νόμους της φύσης

7 Newton: Η κριτική στον Descartes και η «παραγωγή από τα φαινόμενα»

8 Ιδεαλισμός και Επιστήμη: Berkeley 

9  Hume: αναγκαιότητα και επαγωγή

 

Προσεγγίσεις στη μέθοδο μετά τον Νεύτωνα

10 Η καντιανή προσέγγιση

11 Laplace: η εισαγωγή των πιθανοτήτων στη μέθοδο

      Mill: γενικευμένος επαγωγισμός

      Peirce: απαγωγή (abduction) και εξήγηση

 

Η κρίση των επιστημών στον 19ο αιώνα

12 Poincare: το πρόβλημα των συμβάσεων στην επιστήμη

13 Einstein: τα είδη των φυσικών θεωριών 

 

Συνιστώμενη βιβλιογραφία

J. Losee (1985) Η Φιλοσοφία της Επιστήμης, (Α. Χρηστίδης μετ.), Βάνιας. 

R. S. Woolhouse (2003), Φιλοσοφία της επιστήμης Β: Οι εμπειριστές, Πολύτροπον.

Ημερολόγιο