Φιλοσοφία Επιστήμης ΙΙ (Φ102)
Ελίνα Πεχλιβανίδη
Το μάθημα Φιλοσοφία Επιστήμης ΙΙ εστιάζει στη συστηματική μελέτη μιας σειράς κεντρικών προβληματισμών στη φιλοσοφία της επιστήμης. Σε αντιπαράθεση με την ιστορική προσέγγιση του μαθήματος Φιλοσοφία Επιστήμης Ι, το μάθημα αυτού του εξαμήνου είναι προσανατολισμένο κυρίως σε ζητήματα μεθοδολογίας της επιστήμης και ερμηνείας των επιστημονικών θεωριών.
Ο πυρήνας γύρω από τον οποίο αναπτύσσονται τα κεντρικά ερωτήματα στη φιλοσοφία της επιστήμης είναι το εξής ζήτημα: Συχνά η επιστήμη θεωρείται ως η ύψιστη μορφή ορθολογικής και αντικειμενικής έρευνας. Από πού πηγάζει η επιτυχία της επιστήμης; Ο τρόπος για να αναζητήσουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι να μελετήσουμε τον χαρακτήρα της επιστήμης.
Θέτουμε ερωτήματα για τη μέθοδο της επιστήμης, για το πως δομείται ο επιστημονικός λόγος, για το ποιοι είναι οι κανόνες για τον επιστημονικό συλλογισμό. Θέτουμε ερωτήματα για τα προϊόντα της επιστήμης, τις επιστημονικές θεωρίες. Πώς οι επιστήμονες σχηματίζουν μια θεωρία, και πώς μια θεωρία σχετίζεται με την παρατήρηση και το πείραμα;
Τέλος, μπορούμε να θέσουμε υπό συζήτηση και αμφισβήτηση ακόμα και την αρχική υπόθεση ότι η επιστημονική μέθοδος είναι ο πιο ορθολογικός τρόπος για να γνωρίσουμε τον κόσμο. Πώς μπορεί να αμφισβητηθεί ότι η επιστήμη μπορεί να οδηγήσει στην ανεύρεση της αλήθειας για τη δομή και την φύση του κόσμου; Βάσει ποιων επιχειρημάτων μπορεί κανείς να υποστηρίξει την αντίθετη θέση;
Η προσπάθεια απάντησης τέτοιων ερωτημάτων δίνουν το κίνητρο στον φιλόσοφο της επιστήμης και αποτελούν το αντικείμενο μελέτης αυτού του μαθήματος.
ΛιγότεραΤο μάθημα Φιλοσοφία Επιστήμης ΙΙ εστιάζει στη συστηματική μελέτη μιας σειράς κεντρικών προβληματισμών στη φιλοσοφία της επιστήμης. Σε αντιπαράθεση με την ιστορική προσέγγιση του μαθήματος Φιλοσοφία Επιστήμης Ι, το μάθημα αυτού του εξαμήνου είναι προσανατολισμένο κυρίως σε ζητήματα μεθοδολογίας της επιστήμης και ερμηνείας των επιστημονικών θεωριών.
Ο πυρήνας γύρω από τον οποίο αναπτύσσονται τα κεντρικά ερωτήματα στη φιλοσοφία της επιστήμης είναι το εξής ζήτημα: Συχνά η επιστήμη θεωρείται ως η ύψιστη μορφή ορθολογικής και αντικειμενικής έρευνας. Από πού πηγάζει η επιτυχία της επιστήμης; Ο τρόπος για να αναζητήσουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι να μελετήσουμε τον χαρακτήρα της επιστήμης.
Θέτουμε ερωτήματα για τη μέθοδο της επιστήμης, για το πως δομείται ο επιστημονικός λόγος, για το ποιοι είναι οι κανόνες για τον επιστημονικό συλλογισμό. Θέτουμε ερωτήματα για τα προϊόντα της επιστήμης, τις επιστημονικές θεωρίες. Πώς οι επιστήμονες σχηματίζουν μια θεωρία, και πώς μια θεωρία σχε
Το μάθημα Φιλοσοφία Επιστήμης ΙΙ εστιάζει στη συστηματική μελέτη μιας σειράς κεντρικών προβληματισμών στη φιλοσοφία της επιστήμης. Σε αντιπαράθεση με την ιστορική προσέγγιση του μαθήματος Φιλοσοφία Επιστήμης Ι, το μάθημα αυτού του εξαμήνου είναι προσανατολισμένο κυρίως σε ζητήματα μεθοδολογίας της επιστήμης και ερμηνείας των επιστημονικών θεωριών.
Ο πυρήνας γύρω από τον οποίο αναπτύσσονται τα κεντρικά ερωτήματα στη φιλοσοφία της επιστήμης είναι το εξής ζήτημα: Συχνά η επιστήμη θεωρείται ως η ύψιστη μορφή ορθολογικής και αντικειμενικής έρευνας. Από πού πηγάζει η επιτυχία της επιστήμης; Ο τρόπος για να αναζητήσουμε την απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι να μελετήσουμε τον χαρακτήρα της επιστήμης.
Θέτουμε ερωτήματα για τη μέθοδο της επιστήμης, για το πως δομείται ο επιστημονικός λόγος, για το ποιοι είναι οι κανόνες για τον επιστημονικό συλλογισμό. Θέτουμε ερωτήματα για τα προϊόντα της επιστήμης, τις επιστημονικές θεωρίες. Πώς οι επιστήμονες σχηματίζουν μια θεωρία, και πώς μια θεωρία σχε
Τι είναι η φιλοσοφία της επιστήμης.
Ποιος είναι ο ρόλος της και σε τι αποσκοπεί.
Το ζήτημα της επιστημονικής μεθόδου.
Τί είναι η επιστημονική εξήγηση;
Τί ρόλο παίζουν οι νόμοι στην επιστημονική εξήγηση; (case study: ο νόμος του Boyle).
Μοντέλα Εξήγησης και τα προβλήματά τους: Το Παραγωγικό-Νομολογικό μοντέλο εξήγησης (deductive-nomological (D-N) model), Στατιστική (statistical) Εξήγηση. Εξήγηση vs. Πρόβλεψη και δικαιολόγηση
Τί είναι οι νόμοι της φύσης; (Διάκριση Νόμων από γλωσσικές διατυπώσεις νόμων και από θεωρίες περί νόμων). Νόμοι της φύσης και τα Καθόλου όντα [πλατωνικές & αριστοτελικές απόψεις για τα καθόλου όντα]. Θεωρία κανονικοτήτων (regularities). [Αντιπαραδείγματα κανονικοτήτων που δεν είναι νόμοι] Νόμοι και Αντιγεγονοτικές Εξαρτήσεις (Counterfactuals). Συστηματική (systematic) Θεώρηση των νόμων-Best systems account. Φυσική Αναγκαιότητα (Physical Necessity)
Από τον Αριστοτέλη μέχρι τον Λογικό Θετικισμό. Ενική (Singular) & Γενική (General) Αιτιότητα. Αίτια και κανονικότητες (Regularity Accounts) -Hume. Αντιγεγονοτικές Εξαρτήσεις (Counterfactuals) -Lewis & Αιτιακές Δυνάμεις -Bird & Mumford. Αιτιακές Διαδικασίες & Μηχανισμοί. Παρεμβατιστική Θεωρία (Interventionist Accounts). INUS συνθήκες. Υπερκαθορισμός των αιτίων (Overdetermination) & Αιτιακή προκαταβολή (Causal Pre-emption). Εξήγηση ως ενοποίηση (Unification).
Πώς λειτουργούν οι επιστημονικές θεωρίες; [Το παράδειγμα της Νευτώνειας Μηχανικής]
[Η Σημασιολογική (Semantic) Άποψη για τις Θεωρίες] Σχέση μεταξύ Θεωριών και Αλλαγή Θεωριών. Αναγωγισμός (reductionism) -Nagel.
Κατασκευή Θεωριών vs. Κατασκευή Μοντέλων. Τί είναι ένα μοντέλο, ποια είναι η φύση του; Πώς κατασκευάζεται ένα μοντέλο; Ποιός είναι ο ρόλος των μοντέλων; [Τα μοντέλα ως Μεσολαβητές (Mediators)]
Διάκριση μεταξύ φαινομένου και πραγματικότητας. [Πρωτεύουσες και Δευτερεύουσες ιδιότητες]. Βρετανικός Εμπειρισμός (Empiricism) και μεταφυσική του εξωτερικού κόσμου. Ο ιδεαλισμός του Berkeley. Λογικός Θετικισμός, η κριτική στη μεταφυσική και το επαληθευσιοκρατικό κριτήριο του νοήματος. Γενικές απόψεις για την ερμηνεία των επιστημονικών θεωριών στον 20ο αιώνα: Σημασιολογική Εργαλειοκρατία (Instrumentalism), Αναγωγικός Εμπειρισμός, Επιστημονικός Ρεαλισμός (Scientific Realism) [Μεταφυσικός, Σημασιολογικός, Επιστημολογικός Ρεαλισμός] και Αντιρεαλισμός [Κατασκευαστικός Εμπειρισμός-van Fraassen].
Επιχειρήματα υπέρ και κατά του επιστημονικού ρεαλισμού. [No Miracles Argument vs. Pessimistic Meta-Induction] [Εμπειρικός Υποκαθορισμός (Underdetermination) των Θεωριών από τις ενδείξεις] Δομικός Ρεαλισμός (Structural Realism).
Επιστημονικός Συλλογισμός. Γιατί είναι απαραίτητη μια θεωρία για την επιστημονική μέθοδο; Επαγωγισμός. Ο Bacon και το ‘νέο όργανο’ της επαγωγής. Ο Hume και το πρόβλημα της επαγωγής. Απαντήσεις στο πρόβλημα της επαγωγής.
Μπορούν η Στατιστική και οι Πιθανότητες να δώσουν λύση; Ο Popper και η λύση του στο πρόβλημα της επαγωγής (Διαψευσιοκρατία). Duhem-Quine Thesis.
Θεωρίες Επικύρωσης (Confirmation). Βασικά στοιχεία θεωρίας πιθανοτήτων. Απόδειξη θεωρήματος του Bayes. Bayesianism [Αντικειμενικός & Υποκειμενικός].
Ανάλυση των επιχειρημάτων του Quine στο άρθρο του Naturalistic Epistemology.
