2003 Μεταπτυχιακό Σεμινάριο: Θρησκεία και λατρευτικές πρακτικές στην Προϊστορική Κρήτη και Κύπρο, με έμφαση στην Ύστερη Χαλκοκρατία.
ΕΛΕΝΗ ΜΑΝΤΖΟΥΡΑΝΗ
Περιγραφή
Στόχος του σεμιναρίου αυτού είναι η διερεύνηση των θρησκευτικών αντιλήψεων και λατρευτικών πρακτικών των κοινωνιών της προϊστορικής Κρήτης και Κύπρου, ιδιαίτερα κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Το θέμα προσεγγίζεται σε δύο επίπεδα. Πρώτον, εξετάζονται τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα θέσεων, οι οποίες παραδοσιακά θεωρούνται ιεροί χώροι επί τη βάσει της δομής και της σκευής τους. Στη δομή εγγράφονται στοιχεία όπως η οργάνωση του χώρου και η παρουσία σταθερών κατασκευών με ιερό χαρακτήρα, ενώ στην σκευή περιλαμβάνονται κινητά ευρήματα με εξειδικευμένη χρήση, όπως πήλινα και λίθινα αγγεία, ειδώλια κατασκευασμένα από διάφορα υλικά και άλλα. Σε δεύτερο επίπεδο μελετώνται οι σχετικές παραστάσεις στην εικονογραφία και οι ποικίλες ερμηνείες που έχουν εκφραστεί αναφορικά με το περιεχόμενό τους. Στον όρο εικονογραφία συμπεριλαμβάνονται κυρίως οι απεικονίσεις στη μεγάλη ζωγραφική, τη σφραγιδογλυφία, τα πήλινα ομοιώματα και/ή παραστάσεις σε άλλα μέσα. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο θα συζητηθούν μία σειρά προβλημάτων, όπως η ταύτιση των επίσημων και ανεπίσημων χώρων λατρείας, οι ιδιότητες της θεότητας ή των θεοτήτων, ο χαρακτήρας των τελετουργιών και η ενδεχόμενη σύνδεση της θρησκείας με τις ομάδες άσκησης εξουσίας.
Στόχος του σεμιναρίου αυτού είναι η διερεύνηση των θρησκευτικών αντιλήψεων και λατρευτικών πρακτικών των κοινωνιών της προϊστορικής Κρήτης και Κύπρου, ιδιαίτερα κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Το θέμα προσεγγίζεται σε δύο επίπεδα. Πρώτον, εξετάζονται τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα θέσεων, οι οποίες παραδοσιακά θεωρούνται ιεροί χώροι επί τη βάσει της δομής και της σκευής τους. Στη δομή εγγράφονται στοιχεία όπως η οργάνωση του χώρου και η παρουσία σταθερών κατασκευών με ιερό χαρακτήρα, ενώ στην σκευή περιλαμβάνονται κινητά ευρήματα με εξειδικευμένη χρήση, όπως πήλινα και λίθινα αγγεία, ειδώλια κατασκευασμένα από διάφορα υλικά και άλλα. Σε δεύτερο επίπεδο μελετώνται οι σχετικές παραστάσεις στην εικονογραφία και οι ποικίλες ερμηνείες που έχουν εκφραστεί αναφορικά με το περιεχόμενό τους. Στον όρο εικονογραφία συμπεριλαμβάνονται κυρίως οι απεικονίσεις στη μεγάλη ζωγραφική, τη σφραγιδογλυφία, τα πήλινα ομοιώματα και/ή παραστάσεις σε άλλα μέσα. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο θα συζητηθούν μία σειρά
Στόχος του σεμιναρίου αυτού είναι η διερεύνηση των θρησκευτικών αντιλήψεων και λατρευτικών πρακτικών των κοινωνιών της προϊστορικής Κρήτης και Κύπρου, ιδιαίτερα κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού. Το θέμα προσεγγίζεται σε δύο επίπεδα. Πρώτον, εξετάζονται τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα θέσεων, οι οποίες παραδοσιακά θεωρούνται ιεροί χώροι επί τη βάσει της δομής και της σκευής τους. Στη δομή εγγράφονται στοιχεία όπως η οργάνωση του χώρου και η παρουσία σταθερών κατασκευών με ιερό χαρακτήρα, ενώ στην σκευή περιλαμβάνονται κινητά ευρήματα με εξειδικευμένη χρήση, όπως πήλινα και λίθινα αγγεία, ειδώλια κατασκευασμένα από διάφορα υλικά και άλλα. Σε δεύτερο επίπεδο μελετώνται οι σχετικές παραστάσεις στην εικονογραφία και οι ποικίλες ερμηνείες που έχουν εκφραστεί αναφορικά με το περιεχόμενό τους. Στον όρο εικονογραφία συμπεριλαμβάνονται κυρίως οι απεικονίσεις στη μεγάλη ζωγραφική, τη σφραγιδογλυφία, τα πήλινα ομοιώματα και/ή παραστάσεις σε άλλα μέσα. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο θα συζητηθούν μία σειρά
Περίγραμμα
Συμπληρωματικά Στοιχεία:
ΕνδεικτικήΒιβλιογραφία / Selected Bibliography
Κρήτη
B?hm, S., Die Nackte G?ttin, Mainz am Rhein, 1990.
Branigan K., The Tombs of Mesara. A Study of Funerary Architecture and Ritual in Southern Crete, 2800-1700 B.C., London, 1970.
Branigan K., Dancing with Death: Life and Death in Southern Crete c. 3000-2000 B.C., Amsterdam, 1993.
Branigan K., (ed.), Cemetery and Society in the Aegean Bronze Age, Sheffield, Studies in Aegean Archaeology, 1998.
CMS: Corpus der minoischen und mykenischen Siegel, Berlin 1964-2000, Mainz 2002-.
Evans A. J., The Palace of Minos at Knossos, vols. I-IV, London, 1921-1935.
Gimbutas M., The Goddesses and Gods of Old Europe, Hampshire, 1996.
Kyriakidis E., ?Nudity in Late Minoan Seal Iconography,? Kadmos 36, 1997, pp.118-126.
Goodison L and C. Morris, ?Beyond the Great Mother?, in Goodison and Morris, eds.1998, pp. 113-132.
Goodison, L and C. Morris, (eds.), Ancient Goddesses. The Myths and the Evidence, London 1998.
H?gg R., (ed.), The Function of ?Minoan Villa?, Proceedings of the Eighth International Symposium at the Swedish Institute at Athens, 6-8 June 1992, Stockholm, 1997.
Marangou C., Ειδώλια Figurines et miniatures du N?olithique R?cent et du Bronze Ancien en Gr?ce, Oxford, 1992.
Marinatos N., Minoan Sacrificial Ritual: Cult Practice and Symbolism, Stockholm, P. ?strom?s Forlag, 1986.
Marinatos N., Minoan Religion: Ritual, Image and Symbol, Columbia, South Carolina, 1993
Marinatos, N., The Goddess and the Warrior, London and New York, 2000.
Neumann E., The Great Mother, Princeton, 1991.
Morgan L., The Miniature Wall Paintings of Thera, Cambridge, 1988.
Ορφανίδη Λ., Εισαγωγή στη Νεολιθική Ειδωλοπλαστική, Αθήνα, 1998.
Ρεθεμιωτάκης Γ., Ανθρωπομορφική Πηλοπλαστική στην Κρήτη, Αθήνα, 1998.
Ρεθεμιωτάκης Γ., Μινωικά Πήλινα Ειδώλια, Αθήνα, 2001.
Sakellarakis Y., ?Minoan religious influence in the Aegean: the case of Kythera,?BSA 91, 1996, pp. 81-99.
Sapouna-Sakellarakis E., Die bronzenen Menschenfiguren auf Kreta und in der ?g?is (Pr?historische Bronzefunde, Abteilung I ? Band 5), Stuttgart, 1995.
Τσαγκαράκη Ε., Σφραγίσματα με παραστάσεις ανθρώπινων μορφών, (Κρητική Εστία), Χανιά 2006.
Verlinden C., Les Statuettes Anthropomorhes Cr?toises en Bronze et en Plomb, du IIIe Mill?naire au VIIe Si?cle Av. J.-C, Louvain-la-Neuve, 1984.
Winter U., Frau und G?ttin, Exegetische und Ikonographische Studien zum weiblichen Gottesbild im Alten Israel und in dessen Umwelt, G?ttingen 1983.
Κύπρος
Συγκεντρωμένη λεπτομερής βιβλιογραφία για την ειδωλοπλαστική και τις τέχνες των υπό εξέταση περιόδων στη Βιβλιογραφία του βιβλίου της Μαντζουράνη Ε., Η Αρχαιολογία της Προϊστορικής Κύπρου, Αθήνα, 2001.
Επιπρόσθετηβιβλιογραφία
Begg P., Late Cypriot Terracotta Figurines: A Study in Context,Studies in Mediterranean Archaeology and Literature, Pocket-book 101, P. ?str?m?s F?rlag, Jonsered, 1991.
Bolger D., and N. Serwint, (eds.), Engendering Aphrodite, Women and Society in Ancient Cyprus (ASOR Archaeological Reports, Volume 07), Boston, M.A., 2002
Karageorghis V., The Coroplastic Art of Ancient Cyprus I. Chalcolithic-Late Cypriote I, Nicosia, 1991.
Karageorghis V., Τhe Coroplastic Art of Ancient Cyprus II. Late Cypriote II- Cypro- Geometric III, Nicosia, 1993.
Keswani P., (ed.), Mortuary Ritual and Society in Bronze Age Cyprus, Monographs in Mediterranean Archaeology, Equinox, 2004.
Merrillees R.S., ?Representations of the human form in prehistoric Cyprus?, Opuscula Atheniensia 13, 1980, pp.171-184.
Merrillees R. S., ?Mother and child: a Late Cypriot variation on an eternal theme?, Mediterranean Archaeology , 1988, pp. 42-56.
Morris D., The Art of Ancient Cyprus,Oxford, 1985.
Steel L., Cyprus, Before History, London, 2004.
Webb J. M., Ritual Architecture, Iconography and Practice in the Late Cypriote Bronze Age,Studies in Mediterranean Archaeology and Literature, Pocket-book 75, P. ?str?m?s F?rlag, Jonsered, 1999.
Συμπληρωματικά Στοιχεία:
ΕνδεικτικήΒιβλιογραφία / Selected Bibliography
Κρήτη
B?hm, S., Die Nackte G?ttin, Mainz am Rhein, 1990.
Branigan K., The Tombs of Mesara. A Study of Funerary Architecture and Ritual in Southern Crete, 2800-1700 B.C., London, 1970.
Branigan K., Dancing with Death: Life and Death in Southern Crete c. 3000-2000 B.C., Amsterdam, 1993.
Branigan K., (ed.), Cemetery and Society in the Aegean Bronze Age, Sheffield, Studies in Aegean Archaeology, 1998.
CMS: Corpus der minoischen und mykenischen Siegel, Berlin 1964-2000, Mainz 2002-.
Evans A. J., The Palace of Minos at Knossos, vols. I-IV, London, 1921-1935.
Gimbutas M., The Goddesses and Gods of Old Europe, Hampshire, 1996.
Kyriakidis E., ?Nudity in Late Minoan Seal Iconography,? Kadmos 36, 1997, pp.118-126.
Goodison L and C. Morris, ?Beyond the Great Mother?, in Goodison and Morris, eds.1998, pp. 113-132.
Goodison, L and C. Morris, (eds.), Ancient Goddesses. The Myths and the Evidence, London 1998.
H?gg R., (ed.), The Function of ?Minoan Villa?, Proceedings of the Eighth International Symposium at the Swedish Institute at Athens, 6-8 June 1992, Stockholm, 1997.
Marangou C., Ειδώλια Figurines et miniatures du N?olithique R?cent et du Bronze Ancien en Gr?ce, Oxford, 1992.
Marinatos N., Minoan Sacrificial Ritual: Cult Practice and Symbolism, Stockholm, P. ?strom?s Forlag, 1986.
Marinatos N., Minoan Religion: Ritual, Image and Symbol, Columbia, South Carolina, 1993
Marinatos, N., The Goddess and the Warrior, London and New York, 2000.
Neumann E., The Great Mother, Princeton, 1991.
Morgan L., The Miniature Wall Paintings of Thera, Cambridge, 1988.
Ορφανίδη Λ., Εισαγωγή στη Νεολιθική Ειδωλοπλαστική, Αθήνα, 1998.
Ρεθεμιωτάκης Γ., Ανθρωπομορφική Πηλοπλαστική στην Κρήτη, Αθήνα, 1998.
Ρεθεμιωτάκης Γ., Μινωικά Πήλινα Ειδώλια, Αθήνα, 2001.
Sakellarakis Y., ?Minoan religious influence in the Aegean: the case of Kythera,?BSA 91, 1996, pp. 81-99.
Sapouna-Sakellarakis E., Die bronzenen Menschenfiguren auf Kreta und in der ?g?is (Pr?historische Bronzefunde, Abteilung I ? Band 5), Stuttgart, 1995.
Τσαγκαράκη Ε., Σφραγίσματα με παραστάσεις ανθρώπινων μορφών, (Κρητική Εστία), Χανιά 2006.
Verlinden C., Les Statuettes Anthropomorhes Cr?toises en Bronze et en Plomb, du IIIe Mill?naire au VIIe Si?cle Av. J.-C, Louvain-la-Neuve, 1984.
Winter U., Frau und G?ttin, Exegetische und Ikonographische Studien zum weiblichen Gottesbild im Alten Israel und in dessen Umwelt, G?ttingen 1983.
Κύπρος
Συγκεντρωμένη λεπτομερής βιβλιογραφία για την ειδωλοπλαστική και τις τέχνες των υπό εξέταση περιόδων στη Βιβλιογραφία του βιβλίου της Μαντζουράνη Ε., Η Αρχαιολογία της Προϊστορικής Κύπρου, Αθήνα, 2001.
Επιπρόσθετηβιβλιογραφία
Begg P., Late Cypriot Terracotta Figurines: A Study in Context,Studies in Mediterranean Archaeology and Literature, Pocket-book 101, P. ?str?m?s F?rlag, Jonsered, 1991.
Bolger D., and N. Serwint, (eds.), Engendering Aphrodite, Women and Society in Ancient Cyprus (ASOR Archaeological Reports, Volume 07), Boston, M.A., 2002
Karageorghis V., The Coroplastic Art of Ancient Cyprus I. Chalcolithic-Late Cypriote I, Nicosia, 1991.
Karageorghis V., Τhe Coroplastic Art of Ancient Cyprus II. Late Cypriote II- Cypro- Geometric III, Nicosia, 1993.
Keswani P., (ed.), Mortuary Ritual and Society in Bronze Age Cyprus, Monographs in Mediterranean Archaeology, Equinox, 2004.
Merrillees R.S., ?Representations of the human form in prehistoric Cyprus?, Opuscula Atheniensia 13, 1980, pp.171-184.
Merrillees R. S., ?Mother and child: a Late Cypriot variation on an eternal theme?, Mediterranean Archaeology , 1988, pp. 42-56.
Morris D., The Art of Ancient Cyprus,Oxford, 1985.
Steel L., Cyprus, Before History, London, 2004.
Webb J. M., Ritual Architecture, Iconography and Practice in the Late Cypriote Bronze Age,Studies in Mediterranean Archaeology and Literature, Pocket-book 75, P. ?str?m?s F?rlag, Jonsered, 1999.
