Μάθημα : Κλασικά κείμενα πολιτικής οικονομίας

PEC461 Κλασσικά κείμενα πολιτικής οικονομίας

Νίκος Θεοχαράκης

Περιγραφή του μαθήματος

Σκοπός του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με τα κλασικά κείμενα της πολιτικής οικονομίας και να τους διδάξει οικονομική θεωρία μέσα από τους κλασικούς. Θα αναλύσουμε το βιβλίο του Adam Smith, An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations (1776).  Στις πρώτες διαλέξεις θα δοθούν βιογραφικά στοιχεία από δόκιμες βιογραφίες, θα τοποθετηθεί ο συγγραφέας στον οικονομικό του περίγυρο [τις απαρχές της βιομηχανικής επανάστασης], στο φιλοσοφικό ρεύμα του σκωτικού διαφωτισμού και της ηθικής φιλοσοφίας και τέλος στο πλαίσιο της ιστορίας της οικονομικής σκέψης, ιδιαίτερα σε σχέση με τους μερκαντιλιστές, τους φυσιοκράτες και τη σχολή του φυσικού δικαίου.  Προτού περάσουμε στην ανάγνωση του Πλούτου των Εθνών θα εξετάσουμε την σκέψη του Σμιθ τόσο στις διαλέξεις του στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης [Lectures on Jurisprudence] όσο και στην συμβολή του στην ηθική φιλοσοφία [Theory of Moral Sentiments (1759)].  Τέλος θα αναφερθούμε στην ιστορία της συγγραφής, της έκδοσης, της μετάφρασης και της υποδοχής του Πλούτου των Εθνών.

Αφού δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για μια επιστημονική προσέγγιση του έργου, θα προχωρήσουμε στην ανάγνωση του. Το κείμενο που θα χρησιμοποιηθεί είναι η κριτική έκδοση της Γλασκόβης του 1976 στα αγγλικά, ενώ για τα ελληνικά θα ακολουθήσουμε τη μετάφραση του Χρ. Βαλλιάνου σε επιμέλεια Νίκου Θεοχαράκη και Γιάννη Μηλιού.  Οι πρώτες διαλέξεις θα αφορούν την προβληματική του Σμιθ για την ανάπτυξη μέσα από τον καταμερισμό της εργασίας, στη συνέχεια θα προχωρήσουμε στην εργασιακή θεωρία της αξίας και τη σχέση της με το τι προηγήθηκε και ακολούθησε, ενώ στην ανάλυση του τέταρτου βιβλίου θα αναφερθούμε στην κριτική του στον μερκαντιλισμό και την φυσιοκρατία δίνοντας έμφαση στο θεώρημα του αόρατου χεριού. Τέλος θα αναπτύξουμε την δημοσιονομική θεωρία του Σμιθ στο πέμπτο βιβλίο. Μετά από την δική μας ανάγνωση θα δίνουμε και τις εναλλακτικές αναγνώσεις του Σμιθ και τα προβλήματα που ανέκυψαν στην μεταγενέστερη πολιτική οικονομία, όπως το λεγόμενο «πρόβλημα του Άνταμ Σμιθ» [Das Adam Smith Problem] και οι ερμηνείες που προτάθηκαν για την λύση των προβλημάτων στην θεωρία της αξίας του Σκώτου οικονομολόγου και τις εναλλακτικές αναγνώσεις του αόρατου χεριού.  Τα πρωτότυπα κείμενα στα αγγλικά θα δοθούν σε ψηφιακή μορφή στους φοιτητές.  Το μάθημα θα εξετάζεται με ατομική εργασία. Βιβλιογραφία και ελευθέρως διαθέσιμα ψηφιακά τεκμήρια μπορείτε να βρείτε στο αναρτημένο έγγραφο Ενημερωμένο (2021) αρχείο για weblinks με ψηφιακά τεκμήρια για τον Adam Smith