Δομή μαθήματος ΓλωσσάριΦωτογραφικό υλικό Ασκήσεις
Επιθηλιακός Ιστός > Επιθηλιακές Κυτταρικές Συνάψεις > Συνάψεις επικοινωνίας ή χασματικές

 

Οι συνάψεις επικοινωνίας ( Εικόνα 1 ) επιτρέπουν την εκλεκτική διάχυση μορίων μεταξύ γειτονικών κυττάρων διευκολύνοντας την άμεση επικοινωνία τους και λειτουργώντας ως θέσεις ελέγχου μορίων αύξησης, κυτταρικής αναγνώρισης και διαφοροποίησης. Έτσι γίνεται αντιληπτό γιατί είναι άφθονες κατά την εμβρυϊκή ζωή, όπου παίζουν σημαντικό ρόλο στη χωροταξική οργάνωση των κυττάρων σε όργανα και συστήματα. Συνάψεις επικοινωνίας εκτός των επιθηλιακών κυττάρων παρατηρούνται σχεδόν σ' όλους τους ιστούς των θηλαστικών με μεγάλη εξαίρεση τους σκελετικούς μυς. Αντίθετα, σημαντικός είναι ο ρόλος τους στα σπλαγχνικά και τα μυϊκά κύτταρα διακινώντας τα μεταξύ τους μηνύματα που σχετίζονται με το συγχρονισμό της συστολής τους.

Οι συνάψεις αυτές απεικονίζονται στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο ως ευρείες περιοχές, όπου οι κυτταρικές μεμβράνες των παρακειμένων κυττάρων συμπλησιάζουν η μία την άλλη αφήνοντας όμως ένα στενό διάστημα ανάμεσά τους (χάσμα - gap) και γι' αυτό καλούνται επίσης και χασματικές.

Σε κάθε χασματική σύναψη διακρίνονται σχηματισμοί ως κυκλικές κηλίδες που φέρουν στο κέντρο τους μερικές εκατοντάδες πόρων. Οι σχηματισμοί αυτοί καλούνται συνδετήρες (connexons). Κάθε συνδετήρας αποτελείται από εξαμερή διαμεμβρανικά πρωτεϊνικά μόρια (connexins) που διασχίζουν τις κυτταρικές μεμβράνες. Οι πόροι των γειτονικών κυττάρων ευθυγραμμίζονται, δημιουργώντας έτσι ένα δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων.

Ο σχηματισμός αυτός είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στην ενδοκυττάρια συγκέντρωση Ca++, η οποία όταν αυξηθεί, οδηγεί στην σύγκλειση των πόρων. Η αύξηση της ενδοκυττάριας συγκέντρωσης των ιόντων ασβεστίου είναι ένα χαρακτηριστικό του κυτταρικού θανάτου και ο μηχανισμός αυτός σύγκλησης φαίνεται να αποτελεί ένα τρόπο απομόνωσης των νεκρωμένων κυττάρων και της δυνητικά τοξικής δράσης του σε παρακείμενα υγιή κύτταρα.