Γλωσσάρι

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

Αρτηρίδια, τα οποία είναι οι μικρότεροι κλάδοι του αρτηριακού δένδρου. Η διάμετρός τους κυμαίνεται από 30-400 μ m .

Ελαστικού τύπου αρτηρίες (μεγάλες ή μεταφορικές αρτηρίες-Η αορτή και οι μεγάλοι κλάδοι της). Δέχονται τον κύριο όγκο του αίματος κατά τη συστολή. Η δομή τους έχει προσαρμοσθεί, ώστε να αμβλύνουν τις μεταβολές της αιματικής ροής. Χαρακτηρίζονται από παχύ καλά αναπτυγμένο μέσο χιτώνα, του οποίου το κύριο συστατικό αποτελούν οι ελαστικές ίνες, οι οποίες είναι διαταγμένες σε συγκεντρικά διάτρητα πέταλα σε όλο το πάχος του μέσου χιτώνα (50 ή και περισσότερα). Μεταξύ των ελαστικών στιβάδων παρατηρούνται λεία μυϊκά κύτταρα και λίγες κολλαγόνες και δικτυωτές ίνες. Ο έξω χιτώνας είναι συνήθως υπανάπτυκτος.

Ενδοθηλιακά κύτταρα: πολυλειτουργικά, αποπεπλατυσμένα επιθηλιακά κυττάρα με υψηλή εξειδίκευση, τα οποία έρχονται σε επαφή με το αίμα. Διασυνδέονται με συναπτικά συμπλέγματα και φέρουν πολλά πινοκυτταρικά κυστίδια. Στο κυτταρόπλασμά τους αναγνωρίζονται λίγα οργανίδια (συσκευή Golgi , ΑΕΔ, μιτοχόνδρια και ελεύθερα ριβοσώματα), ενδιάμεσα νημάτια βιμεντίνης και άφθονα μικρονημάτια .

Το ενδοκάρδιο αποτελείται από μονήρη στιβάδα επίπεδων ενδοθηλιακών κυττάρων που στηρίζονται σε μια λεπτή στιβάδα κολλαγονώδους ιστού όπου αναγνωρίζονται ελαστικές ίνες σε παράλληλη διάταξη και περιστασιακά μυοϊνοβλάστες.

Το επικάρδιο αποτελεί την εξωτερική επικάλυψη της καρδιάς και έχει εξωτερικά ένα στρώμα αποπλατυσμένων μεσοθηλιακών κυττάρων, τα οποία επενδύουν ένα στρώμα ινοκολλαγονώδους στηρικτικού ιστού που περιέχει ελαστικές ίνες και συνδέονται με το μυοκάρδιο με μια ευρεία στιβάδα λιπώδους ιστού.

Οι ίνες του Purkinje συγκεντρώνονται σε αθροίσματα, καθένα απ' τα οποία αποτελείται από 6 ίνες περίπου. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα καρδιακά κύτταρα, δεν παρατηρείται σύστημα Τ σωληνίσκων, ενώ η σύνδεση μεταξύ των κυττάρων πραγματοποιείται κυρίως μέσω δεσμοσωμάτων και χασματικών ενώσεων

Η καρδιά αποτελεί υψηλής εξειδίκευσης τμήμα του κυκλοφορικού συστήματος, το οποίο λειτουργεί ως αντλία και συμβάλλει στη διαρκή κίνηση του αίματος στο σύστημα των αιμοφόρων αγγείων.

Το λεμφικό κυκλοφορικό σύστημα ξεκινά με τη μορφή τριχοειδών με τυφλά άκρα (στους μεσοκυττάριους χώρους των ιστών αναγνωρίζονται ως αγωγοί επενδυμένοι με ενδοθήλιο και τυφλά άκρα), τα οποία ομοιάζουν με τα αιμοφόρα τριχοειδή, αλλά είναι μεγαλύτερα και δεν έχουν ομοιόμορφη διάμετρο.

Μεσαίου μεγέθους φλέβες , οι οποίες έχουν διάμετρο 1-10 mm . Χαρακτηρίζονται από τη παρουσία στενής ζώνης κολλαγόνων ινών που χωρίζει τη βασική μεμβράνη του έσω χιτώνα από ένα δυσδιάκριτο, ασυνεχές έσω ελαστικό πέταλο. Ο έσω χιτώνας έχει σταθερή δομή και διαφέρει μόνο στη ποσότητα των κολλαγόνων και των ελαστικών ινών, οι οποίες ευρίσκονται μεταξύ του ενδοθηλίου και του έσω ελαστικού πετάλου. Οι εξωτερικοί χιτώνες ποικίλουν σημαντικά στην αναλογία του κολλαγόνου, των ελαστικών ινών, στον προσανατολισμό των μυϊκών ινών και την ποσότητα του λείου μυϊκού ιστού.

Τα μετααρτηρίδια (μικρά αρτηρίδια) , ο έσω χιτώνας των οποίων αποτελείται από επίπεδα ενδοθηλιακά κύτταρα που επικάθηνται σε συνεχή βασική μεμβράνη. Ο έσω χιτώνας τους χαρακτηρίζεται από την παρουσία μιας ή δύο ασυνεχών στιβάδων λείων μυϊκών ινών, η συστολή των οποίων ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση, χωρίς όμως να αποφράσσει τελείως τον αυλό του αγγείου.

Μεγάλες φλέβες , οι οποίες χαρακτηρίζονται από τη παρουσία περισσοτέρων ελαστικών ινών και κολλαγόνου μεταξύ της βασικής μεμβράνης του ενδοθηλίου και του έσω ελαστικού πετάλου, το οποίο συχνά εμφανίζεται ασυνεχές. Εξωτερικά του ελαστικού πετάλου υπάρχει μία στιβάδα λείου μυός, ο οποίος εισχωρεί σε κολλαγόνο, ενώ έξω από αυτόν παρατηρείται ένας παχύς κολλαγόνος χιτώνας. Στο σημείο αυτό παρατηρούνται δεσμίδες λείων μυϊκών ινών με επιμήκη προσανατολισμό. Μεταξύ του κολλαγόνου υπάρχουν μερικές λείες μυϊκές ίνες.

Μικρές φλέβες , οι οποίες αποτελούν συνέχεια των μυϊκών φλεβών. Έχουν παρόμοια δομή, με μεγαλύτερη όμως διάμετρο, η οποία φθάνει το 1 mm . Στο μέσο χιτώνα, τα λεία μυϊκά κύτταρα είναι εμφανέστερα, όπως και ο ινοκολλαγονώδης έξω χιτώνας.

Μικροκυκλοφορία, το σκέλος της μικροκυκλοφορίας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ανταλλαγή ουσιών και αερίων του αίματος ανάμεσα στο κυκλοφορικό σύστημα και στο μεσοκυττάριο χώρο, αποτελεί δε το θεμέλιο λίθο της ομοιόστασης του οργανισμού. Το μεγαλύτερο μέρος της ανταλλαγής μεταξύ κυκλοφορικού συστήματος και ιστών παρατηρείται στο τριχοειδικό δίκτυο, έκτασης 6000 m 2 . Η μικροκυκλοφορία αποτελείται από αιμοφόρα αγγεία με μικρή διάμετρο και λεπτά ημιδιαπερατά τοιχώματα, τα οποία επιτρέπουν τη μεταφορά μέρους των συστατικών του αίματος στους ιστούς και αντίστροφα.

Μυϊκές αρτηρίες , οι οποίες ρυθμίζουν τη ροή του αίματος στους ιστούς ανάλογα με τις ανάγκες. Ο μέσος χιτώνας τους αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από λείο μυ. Ο βαθμός χάλασης τους ελέγχεται απο το αυτόνομα νευρικό σύστημα και από αγγειοδραστικές ουσίες, οι οποίες εκλείονται από τα ενδοθηλιακά κύτταρα. Ανάμεσα στα λεία μυϊκά κύτταρα είναι διασκορπισμένες πρωτεογλυκάνες, δικτυωτές ίνες και λίγες ελαστικές ίνες, οι οποίες όμως δεν είναι οργανωμένες σε συγκεντρικά ελαστικά πέταλα. Στις μυϊκές αρτηρίες παραμένουν δύο ελαστικά πέταλα το έσω και το έξω, στη συμβολή του μέσου με τον έσω και έξω χιτώνα αντίστοιχα. Στον έξω χιτώνας αναγνωρίζονται κολλαγόνες ίνες, ελαστικές ίνες, ινοβλάστες, λιποκύτταρα, λεμφικά τριχοειδή, νεύρα και στις εγγύς μυϊκές αρτηρίες αγγεία των αγγείων.

Το μυοκάρδιο , αποτελείται από εξειδικευμένες γραμμωτές μυϊκές ίνες (καρδιακός μυς), οι οποίες του προσδίδουν την ικανότητα συστολής.

Η πυλαία κυκλοφορία αποτελείται από φλεβικούς αγωγούς, που συνδέουν δύο τριχοειδικά συστήματα και δεν εξαρτάται απ' την καρδιακή αντλία.

Τα τριχοειδή είναι τα μικρότερα αγγεία του κυκλοφορικού συστήματος, με διάμετρο 5-10 μ m και σχηματίζουν εκτεταμένο δίκτυο. Είναι εξειδικευμένα στην ανταλλαγή των αερίων και στη διάχυση ουσιών διαμέσω του τοιχώματός τους. Το τοίχωμα του τριχοειδούς αποτελείται από ενδοθηλιακά κύτταρα, βασική μεμβράνη και, σε μερικές θέσεις, από συσταλτά κύτταρα, τα περικύτταρα