Γλωσσάριο

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

Ανανεούμενοι κυτταρικοί πληθυσμοί, οι οποίοι φυσιολογικά διαι­ρούνται σταθερά. Τα κύτταρα της επιδερμίδας και του καλυπτικού επιθηλίου του γαστρε­ντερικού σωλήνα είναι ανανεούμενοι κυτταρικοί πληθυσμοί, που πολλαπλασιάζονται συνεχώς για να αντικαταστήσουν αποπί­πτοντα κύτταρα.

Διαφοροποίηση καλείται η διαδικασία με τη βοήθεια της οποίας τα κύτταρα αποκτούν εξειδικευμένη λειτουργία και δομή.

Διαφοροποίηση , χαρακτηρίζει τα κύτταρα, τα οποία μετά από ένα ορισμένο αριθμό μιτώσεων εξέρχονται του κυτταρικού κύκλου και διαφοροποιούνται φθάνοντας σε μια κατάσταση ωριμότητας.

Διάχυση παθητική: μηχανισμός μεταφοράς ουσιών μέσα και έξω από τα κύτταρα που λειτουργεί μέσω ιοντικού πρανούς ή κλίσης συγκέντρωσης μεταξύ των δύο πλευρών της κυτταρικής μεμβράνης.

Διευκολυνόμενη διάχυση : μηχανισμός μεταφοράς ουσιών μέσα και έξω από τα κύτταρα που εξαρτάται από τη διαφορά συγκέντρωσης μεγαλύτερων υδρόφιλων μεταβολιτών (πχ γλυκόζη, αμινοξέα) μέσα και έξω από το κύτταραο.

Ενδοκυττάρωση με τη μεσολάβηση υποδοχέα: μηχανισμός μεταφοράς ουσιών μέσα και έξω από τα κύτταρα που είναι έντονα εκλεκτική διαδικασία και πραγματοποιείται με τη μεσολάβηση εξειδικευμένων υποδοχέων, οι οποίοι είναι ενσωματωμένοι στην κυτταροπλασματική μεμβράνη.

Ενδοπλασματικό δίκτυο: συμβάλλει στη βιοσύνθεση πρωτεϊνών και ορισμένων λιπιδίων

Ηρεμία , χαρακτηρίζει κύτταρα, τα οποία πρόσκαιρα εξέρχονται του κυτταρικού κύκλου, μέχρις ότου περιβαλλοντικά ερεθίσματα ενεργοποιήσουν την επανείσοδό τους σε αυτόν.

Kύτταρα : αποτελούν τις δομικές και λειτουργικές μονάδες όλων των ζωντανών οργανισμών.

Κύτταρα προκαρυωτικά , είναι πολύ μικρά (έχουν μήκος 1-5μ m ) μπορεί να έχουν κυτταρικό τοίχωμα έξω από την αφοριστική μεμβράνη (κυτταρική μεμβράνη) και δεν έχουν πυρηνικό περίβλημα που να χωρίζει το γενετικό υλικό ( DNA ) από τα άλλα κυτταρικά στοιχεία. Ακόμη τα προκαρυωτικά κύτταρα δεν έχουν ιστόνες συνδεδεμένες με το DNA τους και απουσιάζουν κατά κανόνα τα οργανίδια με μεμβράνη.

Κύτταρα ευκαρυωτικά , είναι μεγαλύτερα και έχουν ευδιάκριτο πυρήνα που περιβάλλεται από πυρηνικό περίβλημα. Οι ιστόνες είναι ενωμένες με το γενετικό υλικό και στο κυτταρόπλασμα βρίσκονται πολυάριθμα οργανίδια που αφορίζονται με μεμβράνη.

Κυτταρικός κύκλος , όρος που περιγράφει το σύνολο των βιοχημικών και μορφολογικών γεγονότων που ευθύνονται για τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό.

Κυτταρόπλασμα : αποτελείται από το κυτοσόλιο ένα διάλυμα πρωτεϊνών, ηλεκτρολυτών και υδατανθράκων, όπου αναγνωρίζονται τρεις ομάδες υπερμικροσκοπικών δομών

Κυτταροπλασματική μεμβράνη , περιβάλλει και αφορίζει κάθε κύτταρο από το περιβάλλον και τα άλλα κύτταρα

Κυτταροπλασματικά έγκλειστα : λειτουργούν ως παροδικοί σχηματισμοί οι οποίοι μπορεί να περιβάλλονται ή όχι από μεμβράνη και αποτελούν συσσωρεύσεις υλικού (χρωστικών, λιπιδίων, πρωτεϊνών ή υδατανθράκων) που συνήθως αποβάλλεται από το κύτταρο.

Κυτταροσκελετός : καθορίζει μερικώς το σχήμα και τη ρευστότητα του κυττάρου και αποτελείται από ενδογενείς νηματοειδείς πρωτεΐνες (μικρονημάτια, ενδιάμεσα νημάτια και μικροσωληνίσκοι).

Λυσσοσώματα : συμμετέχουν στην πέψη των μακρομορίων μέσα στο κύτταρο με τη βοήθεια των ενζύμων που περιέχουν.

Μεταφορά ενεργητική : μηχανισμός μεταφοράς ουσιών μέσα και έξω από τα κύτταρα που είναι ανεξάρτητη από τη διαφορά συγκέντρωσης και συχνά, αφορά μεταφορά ουσιών σε αντίθετη φορά από εκείνη του διαμορφομένου πρανούς.

Μεταφορά με ενδοκυττάρωση/εξωκυττάρωση: μηχανισμός μεταφοράς ουσιών μέσα και έξω από τα κύτταρα που ενδέχεται να είναι σχετικά μη εκλεκτική διαδικασία και να εξαρτάται από διαμορφωμένες κλίσεις συγκέντρωσης, σε αρκετές όμως περιπτώσεις είναι ανεξάρτητη από τη διαφορά συγκέντρωσης.

Μιτοχόνδρια: παράγουν ενέργεια

Οργανίδια : αποτελούν σταθερά συστατικά του κυτταροπλάσματος, περιβάλλονται από μεμβράνη και περιέχουν ένζυμα, τα οποία συμμετέχουν στον κυτταρικό μεταβολισμό και επιτελούν εξειδικευμένη λειτουργία.

Πολλαπλασιασμός , χαρακτηρίζει κύτταρα σε συνεχή διαίρεση, τα οποία διελαύνουν συνεχώς και συνήθως ασύγχρονα τις φάσεις G 1 , S και G 2 Μ.

Πόροι του πυρήνα , εξασφαλίζουν την επικοινωνία μεταξύ του κυτοσολίου και της χρωματίνης που βρίσκεται μέσα στο χώρο του πυρήνα.

Προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος , αποτελεί ένα φυσιολογικό μέσο ελέγχου των διαιρούμενων κυτταρικών πληθυσμών.

Πρωτεϊνοσύνθεση : αποτελεί ζωτικής σημασία συνεχή δραστηριότητα όλων των κύτταρων, για ορισμένους δε τύπους κυττάρων την κύρια λειτουργία τους.

Πυρήνας : αποτελεί το μεγαλύτερο οργανίδιο του κυττάρου και περιέχει το DNA

Πυρηνικό περίβλημα , αποτελείται από δύο συγκεντρικές μεμβρά­νες, κάθε μία από τις οποίες συνιστά μια διπλοστιβάδα λιπιδίων, με διαφορετικούς λειτουργικούς ρόλους και περιβάλλει τους πυρήνες.

Πυρήνιο , είναι μια σφαιρική περιοχή μέσα στον πυρήνα διαμέτρου 1-3 μ m , το μέγεθος του οποίου αυξάνει κατά την ε­νεργό μεταγραφική λειτουργία.

Πυρηνινόπλασμα , αποτελεί μια άμορφη μητρική ουσία που γεμίζει το χώρο μεταξύ της χρωματίνης και του πυρηνίου.

Στατικοί κυτταρικοί πληθυσμοί , οι οποίοι περιλαμβάνουν κύτταρα που δεν διαιρούνται στους πλήρως αναπτυγμένους ιστούς.

Σταθεροί κυτταρικοί πληθυσμοί ,, οι οποίοι φυσιολογικά δεν διαιρούνται.

Συσκευή Golgi: συμβάλλει στην επεξεργασία των προϊόντων της βιοσύνθεσης προκειμένου είτε να ενσωματωθούν στο ίδιο το κύτταρο είτε να εκκριθούν