11-12-2017

Θέματα:

Ι. Μοναδολογία (1714).

ΙΙ. Ψυχή, πνεύμα και ιδέες.

1. Όπως ο Λάιμπνιτς γράφει στο "Système nouveau", "Το κλειδί στη θεωρία μου συνίσταται στη θεώρηση εκείνου το οποίο είναι μια πραγματική ενότητα, μια μονάδα (une unité réele, Monas)".
2. Προς τη Σοφία (Ιούνιος 1700): "Καθένας συμφωνεί ότι η ύλη έχει μέρη και συνεπώς είναι ένα πλήθος (multitudo) πολλών υποστάσεων. Αλλά εφόσον κάθε πλήθος προϋποθέτει πραγματικές ενότητες, είναι φανερό ότι αυτές δεν μπορεί να είναι υλικές, διαφορετικά θα ήταν πλήθη κι όχι αληθινές και καθαρές ενότητες, όπως χρειάζεται να φτιάξουν ένα πλήθος. Κι έτσι οι ενότητες είναι ουσίες που δεν είναι διαιρετές και ως εκ τούτου ούτε φθαρτές [...]. Ωστόσο πρέπει να έχουν δύναμη και αντίληψη [...] Αυτή η απλή ουσία, αυτή η ενότητα ουσίας, ή αυτή η μονάδα, είναι αυτό που καλούμε ψυχή. Κι αν αυτές οι ενότητες έχουν άπαξ ζωή, πρέπει να είναι αθάνατες."
3. Μοναδολογία, §§ 1-36: Μονάδες.
4. Η Μονάδα για την οποία θα κάνουμε λόγο εδώ, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια απλή ουσία που εισέρχεται στα σύνθετα. Απλή, δηλαδή χωρίς μέρη. (Θεοδ. § 10).
5. Κι εκεί που δεν υπάρχουν μέρη, δεν υπάρχει ούτε έκταση, ούτε σχήμα, ούτε δυνατή διαιρετότητα. Οι Μονάδες λοιπόν αυτές είναι τα αληθινά Άτομα της Φύσης, με μια λέξη, τα Στοιχεία των πραγμάτων.
6. [...] Οι Μονάδες δεν έχουν παράθυρα απ' όπου κάτι τι μπορεί να μπει ή να βγει.
7. Είναι ανάγκη όμως κάθε Μονάδα να διαφέρει από κάθε άλλη.
8. [...] μέσα στην απλή ουσία πρέπει να υπάρχει πλήθος διαθέσεων και σχέσεων, παρ' ότι αυτή δεν έχει μέρη.

14-16: Οι Μονάδες διαθέτουν αντίληψη (perception), μετα-αντίληψη (apperception) και όρεξη (Appetition).

• § 37-48: Θεός.

            Τα σύνθετα όντα (§ 61 κ.ε. ): Τα σύνθετα όντα είναι σε συμβολική συμφωνία με τα απλά.

• 66. Απ' όπου βλέπουμε ότι υπάρχει Κόσμος Δημιουργημάτων, ζωντανών, Ζώων, Εντελεχειών και Ψυχών μέσα στο ελάχιστο μέρος της ύλης.
• 67. Κάθε μερίδιο της ύλης μπορεί να νοηθεί σαν κήπος γεμάτος φυτά ή σαν λίμνη γεμάτη ψάρια. Αλλά κάθε κλαδί του φυτού, κάθε μέλος του Ζώου, κάθε σταγόνα των χυμών του είναι επίσης τέτοιος κήπος ή τέτοια λίμνη.
• 70. Απ' όπου βλέπουμε ότι κάθε ζωντανό σώμα έχει κάποια κυρίαρχη Εντελέχεια που είναι η Ψυχή μέσα στο ζώο. Αλλά τα μέλη αυτού του ζωντανού σώματος είναι γεμάτα αλλά ζωντανά, φυτά, ζώα, που το καθένα τους έχει την εντελέχειά του ή την κυρίαρχη ψυχή του.

            Προς τον de Volder (30 Ιουνίου 1704): "Πράγματι, εξετάζοντας το ζήτημα προσεκτικά πρέπει να πούμε ότι δεν υπάρχει τίποτε στα πράγματα εκτός από απλές ουσίες και εντός αυτών αντίληψη και όρεξη. Ωστόσο, ύλη και κίνηση δεν είναι τόσο ουσίες ή πράγματα όσο φαινόμενα των παρατηρητών, η πραγματικότητα του οποίου τοποθετείται στην αρμονία των παρατηρητών με τους εαυτούς τους και με τους άλλους παρατηρητές".

           Προς τον Des Bosses (16 Ιουνίου 1712): "[...] χώρος γίνεται η τάξη των φαινομένων που συνυπάρχουν, όπως ο χρόνος είναι η τάξη των διαδοχικών φαινομένων και δεν υπάρχει απόλυτη απόσταση μεταξύ των μονάδων".

            Προς τον Des Bosses (14 Φεβρουαρίου 1706): "Η ένωση που βρίσκω δυσκολία να εξηγήσω είναι εκείνο που συνδέει διαφορετικές απλές ουσίες ή μονάδες που υπάρχουν στο σώμα μας μαζί μας, έτσι που κάνει κάποιο πράγμα να είναι ένα. Ούτε είναι αρκετά σαφές να πω πώς προσθέτοντας ατομικές μονάδες, μπορεί να προκύψει ένα νέο πράγμα, εκτός εάν συνδέονται από το δεσμό ενός συνεχούς πράγματος".

            ΙΙ. "Οι ψυχές είναι ζωντανοί καθρέφτες ή εικόνες του σύμπαντος των δημιουργημάτων. Αλλά τα Πνεύματα είναι και εικόνες της ίδιας Θεότητας ή του ίδιου του Αυτουργού της Φύσης, ικανά να γνωρίσουν του σύστημα του Σύμπαντος και να μιμηθούν κάτι από αυτό με αρχιτεκτονικά δείγματα. Γιατί κάθε πνεύμα είναι σαν μικρή θεότητα μέσα στον τομέα του" (Μοναδολογία, § 83).