Στους ενήλικες τα αιμοπετάλια προέρχονται από τον ερυθρό μυελό των οστών διαμέσου της κατάτμησης του κυτταροπλάσματος του ώριμου μεγακαρυοκυττάρου. Το κύτταρο αυτό εντοπίζεται πλησίον των κολποειδών του μυελού των οστών. Τα μεγακαρυοκύτταρα προέρχονται από το μονοδύναμο προγονικό κύτταρο, το CFU-Me , το οποίο διαφοροποιείται στη μεγακαρυοβλάστη.
Η μεγακαρυοβλάστη ( Εικ.5 ) έχει διάμετρο 15-20μm και φέρει μεγάλο ωοειδή ή νεφροειδή πυρήνα με πολυάριθμα πυρήνια. Το κυτταρόπλασμά της είναι έντονα βασεόφιλο και ομοιογενές χωρίς κοκκία. Τα πυρηνικά και κυτταροπλασματικά στοιχεία της μεγακαρυοβλάστης πολλαπλασιάζονται έως και 7 φορές, χωρίς παράλληλη διαίρεση του κυττάρου. Κάθε πολλαπλασιασμός προκαλεί αυξημένη πλοειδία στον πυρήνα (περιέχει 30 φορές περισσότερο DNA σε σύγκριση με ένα φυσιολογικό κύτταρο), αύξηση των λοβών του πυρήνα και αύξηση του κυτταρικού μεγέθους.
Μεγακαρυοκύτταρο
Το μεγακαρυοκύτταρο ( Εικ. 6 ) .είναι γιγάντιο πολυπλοειδικό κύτταρο (35-100μm διάμετρος) με ακανόνιστο πολύλοβο πυρήνα, που περιέχει διάσπαρτη αδρή χρωματίνη, χωρίς ορατά πυρήνια, πολυάριθμα μιτοχόνδρια, αναπτυγμένο ενδοπλασματικό δίκτυο και συσκευή Golgi Από τις δεξαμενές και τα κυστίδια του οργανιδίου αυτού αναπτύσσονται τα α κοκκία και τα κυστίδια που περιέχουν λυσοσωματικά ένζυμα. Η κυτταροπλασματική ωρίμανση του μεγακαρυοκυττάρου περιλαμβάνει τη δημιουργία κοκκίων, κυστιδίων και διαχωριστικών μεμβρανών, καθώς και τη σταδιακή απώλεια ελεύθερων ριβοσωμάτων και αδρού ενδοπλασματικού δικτύου.
Το κυτταρόπλασμα του μεγακαρυοκυττάρου διαιρείται σε τρεις ζώνες. Πρώτον την περιπυρηνική ζώνη , που περιέχει τη συσκευή Golgi με τα συνοδά κυστίδια, το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο, τα αναπτυσσόμενα κοκκία, τα κεντριόλια και τα σωληνάρια της ατράκτου. Η ζώνη αυτή παραμένει προσκολλημένη στον πυρήνα μετά την απόσπαση των αιμοπεταλίων. Δεύτερον, την ενδιάμεση ζώνη , που περιέχει ένα εκτεταμένο δίκτυο αλληλοσυνδεόμενων κυστιδίων και σωληναρίων που εκτείνεται σ΄όλη την έκταση του κυτταροπλάσματος, σχηματίζοντας τις αφοριστικές μεμβράνες ( περιχαρακωμένο μεμβρανικό σύστημα, ΠΜΣ ), το οποίο συνδέεται με την κυτταρική μεμβράνη. Το σύστημα αυτό οριοθετεί περιοχές του κυτταροπλάσματος του μεγακαρυοκυττάρου που θα αποκοπούν σαν αιμοπετάλια (π.χ. δυνητικά αιμοπετάλια). Κατά την απόσπαση των αιμοπεταλίων ο πυρήνας και η περιπυρηνική ζώνη παραμένουν στο μυελό των οστών και απομακρύνονται από τα μακροφάγα. Τέλος, την περιφερική ζώνη , που περιέχει νημάτια του κυτταροσκελετού, ενώ συγχρόνως διασχίζεται από εγκάρσιες μεμβράνες, οι οποίες τη συνδέουν με το ΠΜΣ. Το μεγακαρυοκύτταρο εκτείνει μακριές κυτταροπλασματικές αποφυάδες στον αυλό των γειτονικών κολποειδών του μυελού των οστών. Οι αποφυάδες αυτές μπορεί να περιέχουν έως και 1000 υπομονάδες αιμοπεταλίων (προ-αιμοπετάλια). Η κατάτμηση των αποφυάδων αυτών κατά μήκος του ΠΜΣ απελευθερώνει μεμονωμένα αιμοπετάλια στην κυκλοφορία. Ένα μεγακαρυοκύτταρο είναι ικανό να παράγει έως και 8000 αιμοπετάλια. Η διάρκεια ζωής των αιμοπεταλίων είναι περίπου 10 ημέρες. Επίσης, έχει αναφερθεί και ένας άλλος τρόπος απελευθέρωσης των αιμοπεταλίων. Τα ώριμα μεγακαρυοκύτταρα εισέρχονται ανέπαφα μέσα στα κολποειδή του μυελού των οστών και διέρχονται στο πνευμονικό αγγειακό δίκτυο, όπου κατακερματίζονται σε αιμοπετάλια.
Σε ορισμένες μορφές θρομβοκυτοπενικής πορφύρας , μια ασθένεια στη οποία ο αριθμός των αιμοπεταλίων του αίματος είναι μειωμένος, τα αιμοπετάλια εμφανίζονται ενωμένα με το κυτταρόπλασμα των μεγακαρυοκυττάρων , υποδηλώνοντας κάποια διαταραχή στη διεργασία απελευθέρωσης αυτών των σωματιδίων. |
