Μάθημα : ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ & ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Ο αυτοσαρκασμός είναι ίσως το πιο ευγενικό όπλο που διαθέτουμε απέναντι στις αδυναμίες μας. Όταν μπορούμε να γελάσουμε με τις αστείες μας στιγμές ή τις μικρές μας “τραγωδίες”, δείχνουμε ότι δεν τις αφήνουμε να μας καθορίσουν. Είναι μια στάση που αποφορτίζει, μας κάνει πιο ανθρώπινους και μας φέρνει πιο κοντά στους άλλους.

Ο αυτοσαρκασμός δεν είναι απλή σάτιρα, είναι πολιτισμός αλλά και μια βαθιά τέχνη ταυτόχρονα που προϋποθέτει την τόλμη να βλέπεις τον εαυτό σου μέσα από τον καθρέφτη της αδιαφορίας, να τον αγγίζεις με το χιούμορ της αποδοχής και να τον ελευθερώνεις από τα δεσμά του φόβου και της ματαιοδοξίας.

Η υγιής αυτή αδιαφορία δεν είναι κυνισμός, δεν είναι εγκατάλειψη ή παραίτηση· είναι η γενναιότητα να κάνεις βήμα πίσω από τον θόρυβο του Εγώ και να κοιτάξεις τον εαυτό σου με την ειρωνεία του θεατή που αναγνωρίζει τις αντιφάσεις και τα παράδοξα μιας ανθρώπινης ύπαρξης που ποτέ δεν θέλησε να είναι παρά μια στιγμιαία σπίθα στο άπειρο. Την ώρα που ο εγωισμός, όπως ένας ήρωας σε παράσταση, θέλει να κυριαρχήσει, να ζήσει ως πρωταγωνιστής στο δικό του δράμα, ο αυτοσαρκασμός επιλέγει τη θέση της παρατήρησης, αποστασιοποιημένος από την υστερία της σοβαρότητας, επιτρέποντας την αποκωδικοποίηση της ζωής όχι ως τραγωδία, αλλά ως μια ευφρόσυνη κωμωδία γεμάτη μικρές, λαμπρές ατέλειες.

Η αληθινή ουσία αυτής της στάσης είναι διττή. Από τη μία, απαλύνει το βάρος του δράματος που ο εγωισμός επενδύει στις αδυναμίες μας. Μια αποτυχία παύει να είναι καταστροφή· γίνεται μια ευκαιρία γέλιου και σχολιασμού. Από την άλλη, μέσα από το πρίσμα του αυτοσαρκασμού, αποδεχόμαστε την βαθιά μας μικρότητα — δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου, παρά μόνο ένας θραυσματικός κόκκος στη μεγάλη άμμο του χρόνου, με όλα τα σφάλματα και τη γοητεία που αυτό συνεπάγεται. Αυτή η παραδοχή μας απελευθερώνει, μας κάνει ανεκτικούς, μας απομακρύνει από την ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας.

Ο αυτοσαρκασμός αναδεικνύεται έτσι όχι απλώς σε προσωπική στάση αλλά σε ύψιστη φιλοσοφική επιλογή. Είναι η απόφαση να ζεις ελεύθερα, να πετάς το βάρος της αυτοτιμωρίας και της ντροπής και να μεταμορφώνεις τα ελαττώματά σου σε πηγές δύναμης και εύθυμης αναμέτρησης με τον κόσμο. Με αυτή την επιλογή αφοπλίζεται κάθε κριτική πριν καν προλάβει να τραυματίσει, και η αποτυχία παύει να τρομάζει γιατί γίνεται μια απόπειρα που αξίζει το γέλιο — εκείνο το γέλιο που ρέει από την καρδιά και ξέρει να θεραπεύει.

Πάνω απ’ όλα, ο αυτοσαρκασμός είναι το διαβατήριο για την ελευθερία του πνεύματος απέναντι στην αποτυχία και τον φόβο. Είναι η ψυχική ασφάλεια που σε οδηγεί να τολμήσεις, γνωρίζοντας πως το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι πως θα γίνεις μυθιστορηματικός ήρωας μιας γελαστής ιστορίας.

Η πραγματική ανωτερότητα γεννιέται από την απλότητα που ακτινοβολεί μέσα σε αυτό το χαμόγελο — ένα χαμόγελο που ταυτόχρονα λειτουργεί ως υπόδειγμα, μαρτυρία ωριμότητας και μονοπάτι προς την ελευθερία.

Τελικά μπορεί ο αυτοσαρκασμός να γίνει ο οδηγός μας για μια ζωή πιο αυθεντική και ελεύθερη;