Το Φεστιβάλ Μετάφρασης της 18ης Διεθνούς Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης διοργανώνεται από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Μεταφρασεολογίας (ΕΕΜ), την Πανελλήνια Ένωση Μεταφραστών (ΠΕΜ), την Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων Ιονίου Πανεπιστημίου (ΠΕΕΜΠΙΠ) και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Παρουσιάσεις, στρογγυλά τραπέζια, χρήσιμα εργαλεία για τους επαγγελματίες της μετάφρασης αλλά και θεωρητικές συζητήσεις πάνω σε ειδικά ζητήματα συμβάλλουν σ' ένα πλούσιο πρόγραμμα που απευθύνεται σε μεταφραστές αλλά και αναγνώστες. Αν και το κύριο πρόγραμμα ξεδιπλώνεται στην Έκθεση το πρωινό της Παρασκευής 26 Νοεμβρίου, υπάρχουν και άλλες εκδηλώσεις, μέσα στην έκθεση ή διαδικτυακές, που εξετάζουν θέματα μεταφρασεολογίας και μετάφρασης.
Ακολουθεί το πλήρες πρόγραμμα του Φεστιβάλ Μετάφρασης:
Παρασκευή 26 Νοεμβρίου, Αίθουσα Βαβέλ (εξώστης, περ. 15)
11:00-12:00 Πορτρέτα μεταφραστριών και μεταφραστών: η ιστοσελίδα
Το έργο «Πορτρέτα μεταφραστριών και μεταφραστών», στο πλαίσιο του οποίου πραγματοποιούνται βιντεοσκοπημένες συνεντεύξεις με μεταφράστριες και μεταφραστές λογοτεχνίας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, καθώς ξεκίνησε το 2016, στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ Μετάφρασης. Στόχο τους έργου είναι η προβολή του μεταφραστικού επαγγέλματος, των μεταφραστριών και μεταφραστών και της ίδιας της μετάφρασης. Για την επίτευξη αυτού του στόχου και με δεδομένη την πολύπλευρη αξία του υλικού των συνεντεύξεων που πραγματοποιήθηκαν από το 2016 έως και το 2019, τόσο για το αναγνωστικό κοινό όσο και για την επιστημονική έρευνα, οι συντελέστριες του έργου παρουσιάζουν στο κοινό την ιστοσελίδα του έργου.
Ομιλητές/συντονισμός:
Ανθή Βηδενμάιερ (αναπληρώτρια καθηγήτρια Θεωρίας και Πρακτικής της Λογοτεχνικής Μετάφρασης, Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ), Δέσποινα Λάμπρου (Δρ Διδακτικής της Μετάφρασης και διδάσκουσα Μετάφραση, Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ), Φωτεινή Πατεινάρη (υποψήφια διδακτόρισσα Λογοτεχνικής Μετάφρασης, Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ).
Διοργάνωση: Ελληνική Εταιρεία Μεταφρασεολογίας (ΕΕμ) και Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)
Παρασκευή 26 Νοεμβρίου, Αίθουσα Βαβέλ (εξώστης, περ. 15)
12:00-13:00 «Θέλω να γίνω επαγγελματίας μεταφράστρια/-της», πληροφορίες εκ των έσω!
Στις μέρες μας το επαγγελματικό τοπίο της διαγλωσσικής επικοινωνίας εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς: νέες δεξιότητες παραγκωνίζουν παλαιότερες, καινούριες ειδικότητες και αγορές ανοίγονται για τις απόφοιτες και τους απόφοιτους προγραμμάτων μετάφρασης, διαγλωσσικής και διαπολιτισμικής επικοινωνίας.
Το παρόν εργαστήριο συγκεντρώνει ειδικούς από τον ακαδημαϊκό και τον επαγγελματικό κόσμο και έχει στόχο να φωτίσει τις προοπτικές αναφορικά αφενός τις σπουδές ειδίκευσης στον κλάδο της μετάφρασης και αφετέρου τα πρακτικά ζητήματα που θα πρέπει να γνωρίζουν οι μελλοντικοί επαγγελματίες που επιθυμούν να εισέλθουν στον χώρο της μετάφρασης.
Ομιλητές/συντονισμός:
Ελπίδα Λουπάκη (επίκουρη καθηγήτρια ΑΠΘ, Τομέας Μετάφρασης, Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας), Κατερίνα Κράββα (ιδρύτρια της μεταφραστικής επιχείρησης Symmetrans με ειδίκευση στις τεχνικές, ιατροτεχνικές και νομικές μεταφράσεις), Σάκης Σεραφείμ (αεροναυπηγός, μεταφραστής, εκδότης, σύμβουλος επιχειρήσεων)
Διοργάνωση: Ελληνική Εταιρεία Μεταφρασεολογίας (ΕΕμ), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Πανελλήνια Ένωση Μεταφραστών (ΠΕΜ)
Παρασκευή 26 Νοεμβρίου, Αίθουσα Βαβέλ (εξώστης, περ. 15)
13:00-14:00 Πειθώ και Μεταδημιουργία στο Πλαίσιο της Επιχώριας Προσαρμογής Δικτυακών Τόπων
Το εργαστήριο (workshop) «Πειθώ και Μεταδημιουργία στο Πλαίσιο της Επιχώριας Προσαρμογής Δικτυακών Τόπων» έχει ως στόχο την εξοικείωση των νέων μεταφραστών-στριών και των φοιτητών-τριών μετάφρασης με σύγχρονες εκφάνσεις της μεταφραστικής πράξης (επιχώρια προσαρμογή – μεταδημιουργία). Μετά από μία εισαγωγή στις βασικές έννοιες του πεδίου της επιχώριας προσαρμογής, της μεταδημιουργίας και της σχέσης τους με τη μετάφραση, καθώς και στα μέσα πειθούς των δικτυακών τόπων, θα αναλυθούν στην πράξη οι στρατηγικές και τεχνικές απόδοσης των μέσων πειθούς σε πολύγλωσσους δικτυακούς τόπους και θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση σε παραδείγματα που εντάσσονται στην πρακτική της μεταδημιουργίας.
Ομιλητές/συντονισμός:
Παρθένα Χαραλαμπίδου (Δρ. Μεταφρασεολογίας, Ειδικό Διδακτικό Προσωπικό Τομέα Μετάφρασης – Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ)
Διοργάνωση: Ελληνική Εταιρεία Μεταφρασεολογίας (ΕΕμ) και Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ)
Παρασκευή 26 Νοεμβρίου, Αίθουσα Βαβέλ (εξώστης, περ. 15)
14:00-15:00 ΠΕΜ Wikipedia
Μετάφραση και Wikipedia
Αγαπάτε τη Μετάφραση; Χρησιμοποιείτε τη Wikipedia; Εάν απαντήσατε ‘ναι’ και στις δύο ερωτήσεις, ελάτε να δούμε μαζί τι είναι η Wikipedia και πώς μπορούμε να εμπλουτίσουμε τη Βικιπαίδεια μεταφράζοντας λήμματα από τα αγγλικά προς τα ελληνικά!
Ομιλητές/συντονισμός:
Δρ Κυριακή Κουρούνη, μεταφράστρια, μεταφρασεολόγος, Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας ΑΠΘ, πρώην αντιπρόεδρος ΠΕΜ
Κωνσταντίνος Σταμπουλής, διαχειριστής Βικιπαίδειας, εκπρόσωπος Wikimedia Community User Group Greece
Οργάνωση: Πανελλήνια Ένωση Μεταφραστών (ΠΕΜ) με την υποστήριξη Wikimedia Community User Group Greece
Σάββατο 27 Νοεμβρίου, Αίθουσα Κλείτος Κύρου (περίπτερο 15)
16:00-17:00 (Ανα)μεταφράζοντας εμβληματικά κείμενα: οι νέες μεταφράσεις του Μαρξ στα ελληνικά
Συζήτηση για τους όρους και το πλαίσιο της αναμετάφρασης εμβληματικών κειμένων σήμερα, με συγκεκριμένο παράδειγμα τις νέες μεταφράσεις του Μαρξ. Εξετάζονται οι συνθήκες που οδηγούν στο αίτημα για αναμετάφραση, η σχέση της νέας μετάφρασης με τις παλαιότερες, καθώς και η επικαιρότητα του μαρξικού έργου.
Ομιλητές: Διονύσης Δρόσος, καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Μιχάλης Μπαρτσίδης, διδάσκων στο ΕΑΠ, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, Άρης Στυλιανού, αναπληρωτής καθηγητής και πρόεδρος στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ
Οργάνωση: Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού
Διαδικτυακές εκδηλώσεις στην ιστοσελίδα της ΔΕΒΘ και του ΕΙΠ
Παρασκευή 26 Νοεμβρίου (διαδικτυακά)
18:00-19:00 Ιερά κείμενα και μεταφραστικά ζητήματα
Οι μεταφράσεις των ιερών κειμένων βρίσκονται διαχρονικά στο επίκεντρο έντονων συζητήσεων, οι οποίες ενέχουν, πέραν των δογματικών, και ιδεολογικές διαστάσεις και σχετίζονται με πολιτικές στάσεις και πρακτικές. Η συζήτηση αυτή επιδιώκει να προσεγγίσει τα πολύπλοκα ζητήματα που τίθενται κατά τη μετάφραση των ιερών κειμένων, όπως και τις κοινωνικοπολιτικές και πολιτισμικές προεκτάσεις τους.
Ομιλητές: Μιλτιάδης Κωνσταντίνου, Ομότιμος Καθηγητής Παλαιάς Διαθήκης, ΑΠΘ, Σάββας Μιχαήλ, συγγραφέας, Σακέρ Μούσσα, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής και Συγκριτικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Al-Azhar
Συντονισμός: Αγγελική Ζιάκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Θρησκειολογίας, ΑΠΘ
Οργάνωση: Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού
Κυριακή 28 Νοεμβρίου (διαδικτυακά)
10:30-11:30 Μεταφράσεις από την ελληνική και την αραβική λογοτεχνία. Σύντομη ιστορική αναδρομή και προοπτικές
Ομιλητές: Mohie Eldin Motawe, Καθηγητής της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, Κοσμήτορας της Σχολής Al-Alsun του Πανεπιστημίου Beni Suef, Πέρσα Κουμούτση, συγγραφέας, μεταφράστρια και διευθύντρια του Κέντρου Ελληνικής και Αραβικής λογοτεχνίας (Κ.Ελ.Α.Λ.Π), Χάλεντ Ραούφ, συγγραφέας-μεταφραστής
Συντονισμός: Σταυρούλα Σπανούδη, Διευθύντρια του Παραρτήματος ΕΙΠ στην Αλεξάνδρεια
Οργάνωση: Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, Παράρτημα Αλεξάνδρειας
Κυριακή 28 Νοεμβρίου (διαδικτυακά)
12:00-13:00 Ταυτότητες, λόγος, μετάφραση: γλωσσικά και πολιτισμικά ζητήματα
Η συζήτηση επιδιώκει να διερευνήσει τους τρόπους με τους οποίους οι ποικίλες εκφάνσεις της ταυτότητας στη λογοτεχνία (π.χ. φύλου, φυλής, θρησκείας κ.ά), από την ταυτότητα του συγγραφέα και του μεταφραστή ως την αφηγηματική, γλωσσική της συγκρότηση στα κείμενα, θέτει σημαντικά ζητήματα για τη μετάφραση, τόσο ως διαδικασία όσο και ως φαινόμενο.
Ομιλητές: Μυρσίνη Γκανά, μεταφράστρια, ποιήτρια, Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης (εκδόσεις Αντίποδες), επιμελητής, MC Yinka (Μανώλης Αφολάνιο), μουσικός, περφόρμερ
Συντονισμός: Τιτίκα Δημητρούλια, καθηγήτρια Θεωρίας και Πράξης της Μετάφρασης ΑΠΘ
Οργάνωση: Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού
Κυριακή 28 Νοεμβρίου (διαδικτυακά)
14:00-15:00 Η ομαδική λογοτεχνική μετάφραση και οι πολλαπλές εφαρμογές της
Τέσσερις μεταφράστριες παρουσιάζουν δύο ξεχωριστές περιπτώσεις ομαδικής μετάφρασης που οργανώθηκαν την περασμένη χρονιά από την ΠΕΕΜΠΙΠ: μία συνεργασία με την Έκθεση Παιδικού Βιβλίου της Μπολόνια και ένα εργαστήρι λογοτεχνικής μετάφρασης. Θα μάθουμε με ποιο τρόπο εργάστηκαν τα μέλη των ομάδων και ποιο ήταν το εκπαιδευτικό όφελος της εργασίας τους. Κοινός παρονομαστής: στα εργαστήρια λογοτεχνικής μετάφρασης συμμετείχαν, ως επί το πλείστον, επαγγελματίες μεταφραστές και μεταφράστριες χωρίς προηγούμενη εμπειρία στη λογοτεχνική μετάφραση.
Συνομιλούν οι μεταφράστριες-μέλη της ΠΕΕΜΠΙΠ: Μαριάντζελα Αλεξάκη, Νάγια Οικονομοπούλου, Αθηνά Παπαδάτου, Μαριάννα Τσάτσου
Οργάνωση: Πανελλήνια Ένωση Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων Ιονίου Πανεπιστημίου (ΠΕΕΜΠΙΠ)
Για το πλήρες πρόγραμμα των εκδηλώσεων της ΔΕΒΘ, μπορείτε να συμβουλευτείτε τον ιστότοπο: https://www.thessalonikibookfair.gr/events/
