Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΣΛΑΒΩΝ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΣΗ

Σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η διερεύνηση της αντίληψης και της εικόνας των Σλάβων από τους Βυζαντινούς και τους Δυτικούς. Μέσα από τη μελέτη των πηγών εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο Βυζαντινοί και Δυτικοί αντιλαμβάνονταν τον χώρο, τις συνήθειες και τους ίδιους τους Σλάβους και κατά πόσον οι αντιλήψεις τους ανταποκρίνονταν ή όχι στην πραγματικότητα των ίδιων των Σλάβων. Από τον Προκόπιο μέχρι τον Γεώργιο Παχυμέρη και το Χρονικό του Thietmar και από το Στρατηγικό του Μαυρικίου μέχρι τον Θεόδωρο Μετοχίτη και τον Φρεδεγάριο, οι αντιλήψεις άλλοτε μεταβάλλονται και άλλοτε βασίζονται σε στερεότυπα. Οι φοιτητές καλούνται να μελετήσουν και να εμβαθύνουν σε κείμενα που αναφέρονται στους Σλάβους είτε αυτά αφορούν στην πολιτειακή τους οργάνωση είτε στις συγκρούσεις τους με το Βυζάντιο και τη Δύση είτε στη διαμόρφωση των εκατέρωθεν σχέσεων.

ΠΛΑΝΟ

1. Εισαγωγή στις σχέσεις Σλάβων – Βυζαντίου και στις Βυζαντινές Πηγές
2. Προκόπιος,
3. Στρατηγικό Μαυρικίου
4. Θαύματα Αγίου Δημητρίου
5. Ιωάννης Πισίδης
6. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος: Σέρβοι
7. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος: Κροάτες
8. Άννα Κομνηνή, Ιωάννης Κίνναμος, Νικήτας Χωνιάτης
9. Γεώργιος Παχυμέρης
10. Ιωάννης Καντακουζηνός, Νικηφόρος Γρηγοράς, Γεώργιος Ακροπολίτης
11. Μετοχίτης
12. Ποιήματα
13. Ρητορικά Κείμενα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Gaudemet J., L’etranger au bas-empire, L’etranger, Bruxelles 1958, 209-235,

Gilissen J., Le statut des etrangers, à la lumière de l’ histoire comparative, L’ etranger, Bruxelles 1958, 5-57,

Jacoby D., The Byzantine Outsider in trade (c. 900-c.1350), στο Smythe D.C.(εκδ.), Strangers to themselves: The Byzantine outsider, Aldershot 2000, 129-147,

Mullet M., The “Other” in Byzantium, στο Smythe D.C.(εκδ.), Strangers to themselves, ό.π., 1-22.

Για την εικόνα των Σλάβων η μοναδική που έχει ασχοληθεί με το ζήτημα είναι η Ε. Malamut. Σχετικά με την εικόνα των Σέρβων κατά το β΄ μισό του 12ου αιώνα (από τη βασιλεία του Μανουήλ Α΄ και εξής) βλ.

Blangez-Malamut E.-Caroucos M., L’ image des Serbes dans la rhètorique Byzantine de la seconde moitiè du XIIe siècle, στο Karsten Fledelius (εκδ.), Byzantium, Identity, Image, Influence, Copenhagen 1996, 97-122, Malamut E., Concepts et réalités: Recherches sur les termes désignants les Serbes et les pays serbes dans les sources byzantines des Xe-XIIe siècles, στο ΕΥΨΥΧΙΑ, Mélanges offerts à Hélène Ahrweiler, Paris 1988, 439-457,

η ίδια, Les adresses aux princes des pays slaves du sud dans le Livre des Cérémonies, II, 48 : interprétation, TM 13 (2000) 595-615.

Βλ. επίσης

Α. Κόλια-Δερμιτζάκη, "Η εικόνα των Βουλγάρων και της χώρας τους στις βυζαντινές πηγές του 11ου και 12ου αι.", στο Κ. Νικολάου-Κ. Τσικνάκης (επιμ.), Βυζάντιο και Βούλγαροι (1018-1185), Αθήνα 2008, σ. 59-89

Α. Παπαγεωργίου, Το Χρονικό του Ιερέα της Διόκλειας, Αθήνα 2012, σ. 370-414