Ζωγραφική της Λατινοκρατίας στον αιγαιακό χώρο (ΙΑ183)
Θεοδώρα Κωνσταντέλλου
Έως την Δ' Σταυροφορια, η μνημειακή ζωγραφική στο Αιγαίο ακολουθούσε τις καλλιτεχνικές εξελίξεις στη βυζαντινή πρωτεύουσα, άλλοτε μέσα στο πνεύμα των νεότερων τάσεων και άλλοτε πιο συντηρητικά. Η τομή του 1204 δημιούργησε νέους όρους στην καλλιτεχνική παραγωγή στον αιγαιακό χώρο, καθώς τα νησιά οργανώθηκαν σε επικράτειες υπό διαφορετικούς Λατίνους κυριάρχους. Στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει τις διαφορετικές κατευθύνσεις που ακολούθησε η μνημειακή ζωγραφική στα νησιά που βρέθηκαν υπό την κυριαρχία των Βενετών, των Γενουατών και των Ιωαννιτών Ιπποτών. Κύρια ζητήματα εξέτασης θα αποτελέσουν οι επιπτώσεις της κατάληψης στους ρυθμούς και τις μορφές της καλλιτεχνικής παραγωγής, η δυναμική της παλαιότερης βυζαντινής εικαστικής παράδοσης στην καλλιτεχνική έκφραση, η επαφή και η εφαρμογή των νέων τάσεων της βυζαντινής ζωγραφικής και η χρήση στοιχείων από τη δυτική παράδοση, οι όροι και μηχανισμοί μεταφοράς και η διάδοσής τους, η εμπρόθετη χρήση συγκεκριμένων εικονογραφικών θεμάτων και μορφών, καθώς και ο συσχετισμός των παραπανω φαινομένων με τις διάφορες ιστορικές και κοινωικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν στις λατινικές κτήσεις της θάλασσας του Αιγαίου. Επίσκεψη θα πραγματοποιηθεί στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, όπου έμφαση θα δοθεί στην ανάλυση αποτοιχισμένων τοιχογραφιών από το νησιωτικό χώρο (Νάξος) και άλλων λατινοκρατούμενων περιοχών (Ατιική).
ΛιγότεραΈως την Δ' Σταυροφορια, η μνημειακή ζωγραφική στο Αιγαίο ακολουθούσε τις καλλιτεχνικές εξελίξεις στη βυζαντινή πρωτεύουσα, άλλοτε μέσα στο πνεύμα των νεότερων τάσεων και άλλοτε πιο συντηρητικά. Η τομή του 1204 δημιούργησε νέους όρους στην καλλιτεχνική παραγωγή στον αιγαιακό χώρο, καθώς τα νησιά οργανώθηκαν σε επικράτειες υπό διαφορετικούς Λατίνους κυριάρχους. Στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει τις διαφορετικές κατευθύνσεις που ακολούθησε η μνημειακή ζωγραφική στα νησιά που βρέθηκαν υπό την κυριαρχία των Βενετών, των Γενουατών και των Ιωαννιτών Ιπποτών. Κύρια ζητήματα εξέτασης θα αποτελέσουν οι επιπτώσεις της κατάληψης στους ρυθμούς και τις μορφές της καλλιτεχνικής παραγωγής, η δυναμική της παλαιότερης βυζαντινής εικαστικής παράδοσης στην καλλιτεχνική έκφραση, η επαφή και η εφαρμογή των νέων τάσεων της βυζαντινής ζωγραφικής και η χρήση στοιχείων από τη δυτική παράδοση, οι όροι και μηχανισμοί μεταφοράς και η διάδοσής τους, η εμπρόθετη χρήση συγκεκριμένων εικονογραφικών θεμάτων και
Έως την Δ' Σταυροφορια, η μνημειακή ζωγραφική στο Αιγαίο ακολουθούσε τις καλλιτεχνικές εξελίξεις στη βυζαντινή πρωτεύουσα, άλλοτε μέσα στο πνεύμα των νεότερων τάσεων και άλλοτε πιο συντηρητικά. Η τομή του 1204 δημιούργησε νέους όρους στην καλλιτεχνική παραγωγή στον αιγαιακό χώρο, καθώς τα νησιά οργανώθηκαν σε επικράτειες υπό διαφορετικούς Λατίνους κυριάρχους. Στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει τις διαφορετικές κατευθύνσεις που ακολούθησε η μνημειακή ζωγραφική στα νησιά που βρέθηκαν υπό την κυριαρχία των Βενετών, των Γενουατών και των Ιωαννιτών Ιπποτών. Κύρια ζητήματα εξέτασης θα αποτελέσουν οι επιπτώσεις της κατάληψης στους ρυθμούς και τις μορφές της καλλιτεχνικής παραγωγής, η δυναμική της παλαιότερης βυζαντινής εικαστικής παράδοσης στην καλλιτεχνική έκφραση, η επαφή και η εφαρμογή των νέων τάσεων της βυζαντινής ζωγραφικής και η χρήση στοιχείων από τη δυτική παράδοση, οι όροι και μηχανισμοί μεταφοράς και η διάδοσής τους, η εμπρόθετη χρήση συγκεκριμένων εικονογραφικών θεμάτων και
1. Γενικό ιστορικό περίγραμμα και παρουσίαση της ιστορίας του αιγαιακού χώρου μέσα από τα ερωτήματα που θέτει η έννοια της νησιωτικότητας.
Κύριοι θεματικοί άξονες: o αιγαιακός χώρος και η σημασία του στη βυζαντινή εποχή, οι νέοι κυριάρχοι μετά το 1204 και τα νησιά επικράτειάς τους, ο τρόπος άσκησης της εξουσίας και οι αλλαγές στην κοινωνική θέση των γηγενών.
Απομόνωση ή διασυνδεσιμότητα; η λειτουργία των νησιών στη μεσαιωνικό αιγαιό και οι μεταβαλλόμενες ιστορικές συνθήκες.
2. Γενική εισαγωγή στη μνημειακή ζωγραφική του λατινοκρατούμενου ελληνικού χώρου: τα βασικά ερευνητικά ζητήματα, ορολογία, και οι σύγχρονοι μέθοδοι προσέγγισης
1. Η λατινική κυριαρχία στο νησιωτικό σύμπλεγμα του Αιγαίου: σύντομη ιστορική εισαγωγή.
2. Η μνημειακή ζωγραφική στην Νάξο, την πρωτεύουσα του Δουκάτου Νάξου και Άνδρου/Δουκάτου του Αγαίου Πελάγους/Αρχιπελάγους
Κύριοι άξονες εξέτασης:
Η μνημειακή ζωγραφική στην ύπαιθρο της Νάξου κατά τον 13ο αιώνα: η συνέχεια της καλλιτεχνικής παραγωγής το πρώτο μισό και η ακμή στο δεύτερο μισό του αιώνα. Η ισχυρή παρουσία της βυζαντινής εικαστικής παράδοσης και η επαφή με τις νέες καλλιτεχνικές εξελελίξεις της βυζαντινής ζωγραφικής.
Τα μηνύματα των εικονογραφικών προγραμμάτων.
Οι χορηγοί των εικονογραφικών προγραμμάτων μέσα από τις επιγραφές και τις απεικονίσεις τους.
Οι κοινωνικοί και ιστορικοί όροι της συνέχειας της καλλιτεχνικής παραγωγής και της υποδοχής των νέων τάσεων της παλαιολόγειας καλλιτεχνικής παραγωγής.
1. H μνημειακή ζωγραφική στη Νάξο κατά τον 14ο αιώνα. Η δραστική υποχώρηση της τοιχογραφίας στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και στον 15ο αιώνα. Η σποραδική χρήση στοιχείων από την δυτική καλλιτεχνική παράδοση και το σχετικό ερμηνευτικό πλαίσιο.
2. Η μνημειακή ζωγραφική στα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων.
1. Η Κρήτη ως βενετικοί αποικία: οι πρώτοι αιώνες της βενετικής κυριαρχίας (13ος-14ος αι.)
2. Η μνημειακή ζωγραφική του 13ου αιώνα στην κρητική ύπαιθρο: o μικρός αριθμός τοιχογραφημένων εκκλησιών, η προσκόλληση στην παλαιότερη εικαστική παράδοση, η σποραδική εμφάνιση δυτικών στοιχείων στην εικονογραφία και το "ταραγμένο" πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό της πρώιμης Βενετοκρατίας.
3. Tα τοιχογραφικά σύνολα της Δυτικής Κρήτης. Ο τοιχογραφικός διάκοσμος του ναού του Αγίου Νικολάου στα Κυριακοσέλλια (π. 1230) και το πλαίσιο δημιουργίας τους.
1. Η μνημειακή ζωγραφική του 14ου αιώνα: οι επώνυμοι ζωγράφοι και τα εργαστήρια
Εξέταση του καλλιτεχνικού έργου του Θεόδωρου-Δανιήλ και Μιχαήλ Βενέρη και του Ιωάννη Παγωμένου.
2. Οι "δυτικότροπες" τοιχογραφίες στην επαρχία Σελίνου: Άγιος Δημήτριος στον Λειβαδά, Χριστός Σωτήρας (Μεταμόρφωση) στα Τεμένια, Άγιος Φώτης στους Αγίους Θεοδώρους.
Ημερολόγιο
Ανακοινώσεις
- - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -
